Rhodohypoxis

Rhodohypoxis
	; Rhodohypoxis bauri
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	przyklękowate
Rodzaj	Rhodohypoxis
	Nazwa systematyczna
	Rhodohypoxis Nel; Bot. Jahrb. Syst. 51: 257 (1914)
	Typ nomenklatoryczny
	R. bauri (J. G. Baker) Nel
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rhodohypoxis Nel – rodzaj roślin należący do rodziny przyklękowatych (Hypoxidaceae), obejmujący 6 gatunków występujących w południowo-wschodniej Afryce^[4], głównie w Górach Smoczych^[5]. Bywają uprawiane jako rośliny ozdobne^[4].

Morfologia

Pokrój: Rośliny niskie, ze spichrzowym kłączem i przynajmniej częściowo zgrubiałymi także korzeniami. Pędy owłosione do nagich^[5].
Liście: O wąskiej, bruzdowanej blaszce, nie zwężającej się u nasady w pozorny ogonek liściowy (występujący u niektórych roślin z rodzajów Hypoxis i Molineria)^[5].
Kwiaty: Pojedyncze lub zebrane po dwa na szczycie zwykle krótkiego głąbika, czasem całkiem ukrytego w pochwach liściowych. Kwiaty wsparte są drobnymi przysadkami. Listki okwiatu czerwone, różowe do białych. Te z okółka wewnętrznego z wyraźnym paznokciem na granicy z łatką zagiętym do środka kwiatu. Końcowe łatki listków okwiatu są rozpostarte. Pręciki o krótkich nitkach. Zalążnia trójkomorowa^[5].
Owoce: Torebki powstające u części przedstawicieli na prosto wzniesionej szypule, u innych rozwijają się na poziomie gruntu lub nawet pod nim^[5].
Rodzaje podobne: Rośliny z tego rodzaju różnią się od roślin zaliczanych do rodzaju przyklęk osłoniętymi pręcikami i szyjką słupka^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna wg Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd szparagowce (Asparagales), rodzina przyklękowate (Hypoxidaceae)^[2].

W niektórych ujęciach taksonomicznych gatunki zaliczane do tego rodzaju włączane są do rodzaju przyklęk (Hypoxis)^[7], co znajduje uzasadnienie w wynikach badań filogenetycznych^[6]. Gatunki z obu tych rodzajów tworzą też mieszańce określane jako ×Rhodoxis B. Mathew^[4].

Gatunki^[8]

Rhodohypoxis baurii (Baker) Nel
Rhodohypoxis deflexa Hilliard & B.L.Burtt
Rhodohypoxis incompta Hilliard & B.L.Burtt
Rhodohypoxis milloides (Baker) Hilliard & B.L.Burtt
Rhodohypoxis rubella (Baker) Nel
Rhodohypoxis thodiana (Nel) Hilliard & B.L.Burtt

Zastosowanie

Rośliny ozdobne: Gatunek Rhodohypoxis baurii oraz jego kultywary, ze względu na atrakcyjne kwiaty w kolorze białym, różowym do bordowego, jest uprawiany w pojemnikach lub na skalniakach, gdzie zadarnia powierzchnię, tworząc kwietny dywan^[9]. W Polsce, z uwagi na umiarkowaną odporność na mróz Strefy mrozoodporności 7-9^[10]) wymaga zimowania w zabezpieczonych przed mrozem pomieszczeniach, w suchym miejscu. Wymaga dobrze przepuszczalnej, utrzymującej wilgoć, kwaśnej gleby o wysokiej zawartości materii organicznej, np. mieszanki drobno zmielonej, kompostowanej kory, ziemi liściowej i piasku w stosunku 1:1:1. Łatwo rozmnaża się z nasion, a także z bulw potomnych, które rozwijają się w sezonie wegetacyjnym^[11].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-27] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. (ang.).
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 793, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. III. Flowering Plants · Monocotyledons Lilianae (except Orchidaceae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 292. ISBN 978-3-642-08377-8.
↑ ^a ^b Shiba Sanele, Michelle Van Der Bank. Generic circumscription and relationships of southern African representatives of Hypoxis and allies (Hypoxidaceae, Asparagales). „Genome”. 60 (11), 2017. Gale Academic.
↑ Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. (ang.).
↑ The Plant List. (ang.).
↑ Encyklopedia Roślin. Rośliny ogrodowe i kwiaty doniczkowe.. [dostęp 2020-07-15].
↑ Gardenia. [dostęp 2020-07-15].
↑ Brian Tarr i Isabel Johnson: Plant ZAfrica. Rhodohypoxis baurii. KwaZulu-Natal National Botanical Garden. [dostęp 2020-07-15].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-27] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. (ang.).

[mabb-4] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 793, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[kubitzki-5] K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. III. Flowering Plants · Monocotyledons Lilianae (except Orchidaceae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 292. ISBN 978-3-642-08377-8.

[rho-6] Shiba Sanele, Michelle Van Der Bank. Generic circumscription and relationships of southern African representatives of Hypoxis and allies (Hypoxidaceae, Asparagales). „Genome”. 60 (11), 2017. Gale Academic.

[kew-7] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. (ang.).

[tpl-8] The Plant List. (ang.).

[ogr-9] Encyklopedia Roślin. Rośliny ogrodowe i kwiaty doniczkowe.. [dostęp 2020-07-15].

[mroz-10] Gardenia. [dostęp 2020-07-15].

[ogr2-11] Brian Tarr i Isabel Johnson: Plant ZAfrica. Rhodohypoxis baurii. KwaZulu-Natal National Botanical Garden. [dostęp 2020-07-15].

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]