Rezerwat przyrody Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą

Rezerwat przyrody Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą – faunistyczny rezerwat przyrody położony na terenie gminy Cedynia w powiecie gryfińskim (województwo zachodniopomorskie).

Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą

Łęg wierzbowy i szuwary mozgowe w rezerwacie
rezerwat faunistyczny
Typ	faunistyczny
Podtyp	ptaków
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Położenie	gmina Cedynia
Mezoregion	Kotlina Freienwaldzka
Data utworzenia	29 lipca 2023
Akt prawny	Dz. Urz. Woj. Zach. z 2023 r., poz. 4091
Powierzchnia	724,20 ha
Położenie na mapie gminy Cedynia Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą
Położenie na mapie Polski Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą
52°49′31″N 14°11′16″E

Powołanie

Obszar chroniony utworzono 29 lipca 2023 r. na podstawie Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 13 lipca 2023 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Gęsi Bastion pod Starą Rudnicą” (Dz. Urz. Woj. Zach. z 2023 r., poz. 4091). Powstał z inicjatywy przyrodnika i fotografa Piotra Chary, choć takie postulaty pojawiały się od lat 90. Do przeciwników jego powołania należeli natomiast m.in. myśliwi, burmistrz Cedyni i dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego Ryszard Mićko, wskazujący na wykorzystywanie tego terenu do polowań i dostateczny stopień ochrony dotychczasowymi metodami.

W lutym 2024 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie uchylił zarządzenie o powołaniu rezerwatu wskutek skargi gminy Cedynia i jednego z kół łowieckich.

Położenie

Rezerwat ma 724,20 ha powierzchni. Obszar chroniony leży na terenie rozległego, okresowo zalewanego rozlewiska Odry wzdłuż drogi łączącej Stary Kostrzynek, Starą Rudnicę i Siekierki. Obejmuje kompleks starorzeczy, zalewowych lasów łęgowych i łąk oraz błotnistych płycizn. Na jego terenie znajduje się wiele enklaw zawierających rozgałęzienia starorzecza, drogi dojazdowe do nieruchomości, tereny prywatne i linię kolejową. Tworzące go grunty należą do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, starosty gryfińskiego oraz Wód Polskich.

Rezerwat znajduje się w całości w granicach Cedyńskiego Parku Krajobrazowego oraz obszarów Natura 2000: specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Dolna Odra” PLH320037 i obszaru specjalnej ochrony ptaków „Dolina Dolnej Odry” PLB320003. Częściowo pokrywa się również z użytkiem ekologicznym Kostrzyneckie Rozlewisko.

Charakterystyka

Celem ochrony w rezerwacie przyrody jest „zachowanie szczególnych walorów przyrodniczych ekosystemu rozległego, okresowo zalewanego starorzecza, zlokalizowanego pomiędzy rzeką Odrą a drogą Stary Kostrzynek–Stara Rudnica–Siekierki, jako cennej mozaiki siedlisk stanowiących lęgowiska, żerowiska i noclegowiska ptaków, o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym”. Typ rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony został określony jako faunistyczny, a podtyp – jako ptaków. Natomiast ze względu na główny typ ekosystemu typ określono jako różnych ekosystemów, a podtyp – jako mozaiki różnych ekosystemów.

Rezerwat chroni ostatni istniejący obszar szerokiej i utrzymującej się przynajmniej przez kwartał wielkopowierzchniowej płycizny w Dolinie Dolnej Odry (pozostałe cztery takie płycizny utraciły te cechy wskutek regulacji biegu rzeki i cieplejszych zim). Tworzy ona dobre warunki do rozrodu ryb i występowania fitoplanktonu, które stanowią pożywienie dla licznie przybywających tu ptaków. Te ostatnie oraz m.in. jelenie są jednak obiektem polowań myśliwych. Na obszarze chronionym połowy prowadzą także wędkarze. W ramach planu ochrony przewidziane jest umożliwienie wędkowania, a także ruchu pieszego i rowerowego po wyznaczonych trasach.

Obszar chroniony stanowi żerowisko trzynastu gatunków kaczek, chruścieli, czterech gatunków perkozów, bociana czarnego, rybołowa i bielika, a także matecznik m.in. puchacza, bąka, bączka, rybitwy czarnej, zielonki i wodnika. Służy także jako pierzowisko gęgaw oraz miejsce odpoczynku czajek, brodźców, biegusów.

Rezerwat objęty jest ochroną czynną. W grudniu 2023 ustanowiono zadania ochronne, polegające m.in. na wyznaczeniu miejsc do wędkowania, koszeniu wysokich zarośli, redukcji liczebności gatunków inwazyjnych i drapieżnych czy budowie platform lęgowych.