Revúca (miasto)

miasto w południowej Słowacji

Revúca (niem. Gross-Rauschenbach, węg. Nagyrőce) – miasto w południowej Słowacji, w kraju bańskobystrzyckim, ośrodek administracyjny powiatu Revúca.

Revúca
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Słowacja

Kraj

 bańskobystrzycki

Powiat

Revúca

Burmistrz

Eva Cireňová[1]

Powierzchnia

38,87[2] km²

Wysokość

352[3] m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


10 958[4]
283,88[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 58[3]

Kod pocztowy

050 01[3]

Tablice rejestracyjne

RA

Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego
Mapa konturowa kraju bańskobystrzyckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Revúca”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Revúca”
Ziemia48°41′05″N 20°07′06″E/48,684722 20,118333
Strona internetowa

Położenie

edytuj

Stanowi główne miasto zachodniej części historycznej krainy Gemer. Ludność: 12,8 tys. (2011). Miasto położone jest w dolinie rzeki Muráň na średniej wysokości 318 m n.p.m. Położone jest przy drodze z Murania do Jelszawy. Pod względem geograficznym znajduje się na zachodnim obrzeżu Pogórza Rewuckiego (Revucká vrchovina). Od wschodu sąsiaduje z Górami Stolickimi (Stolické vrchy).

Historia

edytuj

Pierwsze wzmianki o Revúcej pochodzą z roku 1357. Jako miasteczko wspominana była po raz pierwszy w 1616 r. Przez kilka wieków była znaczącym ośrodkiem wydobycia rud żelaza i hutnictwa. W XVI w. pracowało tu 5 pieców hutniczych i 7 kuźnic, przekuwających surowe żelazo, a symbole hutniczego zawodu znalazły się później w herbie miasta. Rozwój ośrodka zahamowały najazdy tureckie na ziemie węgierskie, w 1556 r. spustoszona została i sama Revúca.

Bezpiecznym źródłem utrzymania pozostawała hodowla owiec na górskich polanach. W XVII w. nastąpił również rozwój rzemiosła. Oprócz kowali i innych specjalistów od wyrobów z żelaza szczególnie znani byli miejscowi garbarze, obuwnicy i sukiennicy. Miasto stało się również głównym ośrodkiem handlowym całej doliny Muráňa. W 1808 r. powstała tutaj Unia Murańska, pierwsza hutnicza spółka udziałowa na Węgrzech.

W XIX wieku miasto odegrało ważną rolę jako jeden z ośrodków słowackiego ruchu narodowego i kulturalnego. Funkcjonowało na dobrym poziomie słowackie szkolnictwo, amatorskie zespoły teatralne, czytelnia, działała drukarnia. 16 września 1862 r. otwarto tutaj Słowackie Gimnazjum Ewangelickie – pierwszą w historii szkołę średnią, w której wszystkie przedmioty wykładano w języku słowackim. Funkcjonowało dzięki darom i zbiórkom, organizowanym w całym kraju. Jego pierwszym dyrektorem był August Horislav Škultéty, a wykładało w nim wielu wybitnych pedagogów, jak Samuel Ormis, Ivan Branislaw Zoch, Július Botto i in. W 1868 r. gimnazjum rozszerzono o studium nauczycielskie, przygotowujące kadry dla szkół powszechnych.

Po tzw. wyrównaniu węgiersko-austriackim, gdy Węgry uzyskały praktyczną niezależność w zakresie polityki wewnętrznej i sfery rządowe nasiliły madziaryzację, w 1874 r. gimnazjum zlikwidowano. W ciągu 12 lat istnienia mury gimnazjum opuściło 566 absolwentów, a studium nauczycielskie promowało 90 nauczycieli. Wielu z nich znalazło się później w szeregach najznamienitszych przedstawicieli słowackiej kultury, nauki i sztuki. Byli wśród nich m.in. pisarz Martin Kukučín (życie rewuckich gimnazjalistów opisał m.in. w noweli Mladé letá), poeci Koloman Banšell i Ondrej L. Bella, Jozef Škultéty, bibliograf Ľudovít V. Rizner i wydawca Karol Salva.

Ważniejsze zabytki

edytuj
  • budynki Słowackiego Gimnazjum Ewangelickiego,
  • rzymskokatolicki, późnogotycki kościół św. Wawrzyńca z 2. połowy XV wieku, zrekonstruowany w 1892,
  • klasycystyczny kościół ewangelicki z 1785, z rokokowym ołtarzem i amboną z 1784, wraz z budynkiem plebanii ewangelickiej,
  • klasycystyczny dom miejski z 1819,
  • domy mieszczańskie z 2. połowy XIX wieku.

Miasta partnerskie

edytuj
  Kazincbarcika, Węgry
  Litovel, Czechy
  Lędziny, Polska
  Uster, Szwajcaria

Przypisy

edytuj
  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24]. (słow.).
  2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 38,87S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
  4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
  5. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.

Bibliografia

edytuj
  • Linhart Kamil a kolektív: Slovenské Rudohorie. Stolické vrchy, Muránska planina. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1987, s. 228-231;

Linki zewnętrzne

edytuj