Restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych

Restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych – dwukierunkowe wsparcie udzielane małym gospodarstwom rolnym w ramach wspólnej polityki rolnej. Z jednej strony gospodarstwa mogły otrzymać pomoc finansową na kontynuowanie działalności rolniczej. Z drugiej strony miały możliwość zrezygnowania z produkcji i otrzymać premie w ramach systemu dla małych gospodarstw rolnych, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo rolne.

Regulacje europejskie dotyczące małych gospodarstw rolnych

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przewidziano działanie związane z rozwojem gospodarstw i działalności rolniczej. W ramach tego działania ustalono pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw. Państwa członkowskie określały górne i dolne progi umożliwiające gospodarstwom rolnym dostęp do wsparcia. Maksymalną kwotę wsparcia określono na poziomie 15 000 euro.

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 2013 r. w ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników przyjęto system dla małych gospodarstw. Państwa członkowskie określały górne i dolne progi umożliwiające gospodarstwom rolnym dostęp do wsparcia. Maksymalny poziom płatności określono na poziomie 1250 euro.

Restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych w warunkach polskich

W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020 przyjęto działanie pod nazwą restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych. Celem wsparcia było dokonanie zasadniczych zmian w gospodarstwie, które przyczynić się miały do poprawy konkurencyjności i zwiększenia rentowności gospodarstwa, poprzez wzrost wielkości ekonomicznej, w szczególności w wyniku zmiany profilu produkcji rolniczej.

Warunki przyznawania pomocy małym gospodarstwom

Premia mogła zostać przyznana rolnikowi, jeżeli:

• był posiadaczem samoistnym lub zależnym właścicielem gospodarstwa rolnego, obejmującego co najmniej 1 ha gruntów ornych;
• był właścicielem nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolniczej;
• przedłożył biznesplan dotyczący rozwoju gospodarstwa oraz zobowiązał się do jego realizacji.

Cele przyznawania wsparcia finansowego małym gospodarstwom rolnym

Pomoc przyznawana była na następujące cele:

• na operacje polegające na zaprzestaniu chowu i hodowli świń w gospodarstwie, w którym był prowadzony chów lub hodowla świń, na obszarach wyznaczonych w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń (ASF),
• na pozostałe operacje.

Forma i wysokość pomocy w ramach restrukturyzacji małych gospodarstw rolnych

Premia wypłacana była w wysokości 60 tys. zł, jednak nie więcej niż równowartość 15 tys. euro, płatna w II ratach:

• I rata – 80% całkowitej wartości pomocy, ale nie więcej niż 48 tys. zł;
• II rata – 20% całkowitej wartości pomocy, ale nie więcej niż 12 tys. zł.

Kierunki przeznaczenie pomocy dla małych gospodarstw rolnych

Premia przyznawana była na operację:

• obejmującą restrukturyzację gospodarstwa w zakresie produkcji żywnościowych lub nieżywnościowych produktów rolnych;
• przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie;
• restrukturyzacja gospodarstwa mogła alternatywnie polegać na:
  1. przeprowadzeniu inwestycji w środki trwałe oraz udziale w szkoleniach;
  2. korzystaniu z usług doradczych;
  3. udziale w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych;
  4. realizacji innych działań niezbędnych do przeprowadzenia restrukturyzacji gospodarstwa;
• restrukturyzacja miała na celu poprawę konkurencyjności i zwiększenie rentowności gospodarstwa oraz doprowadzenie do wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa:
  1. do co najmniej 10 tys. euro,
  2. co najmniej o 20% w stosunku do wielkości wyjściowej, w szczególności w wyniku zmiany rodzaju prowadzonej produkcji rolnej.

Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi

Zasady przyznawania pomocy małym gospodarstwom rolnym

Pomoc przyznawana była rolnikowi, który spełniał następujące warunki:

• był wpisany do ewidencji producentów;
• uczestniczył w systemie dla małych gospodarstw, który był częścią płatności bezpośrednich;
• przekazał w sposób trwały posiadane gospodarstwo rolne, w tym zwierzęta gospodarskie, innemu rolnikowi, który jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;
• rolnik przejmujący grunty będzie prowadził działalność rolniczą w gospodarstwie utworzonym w wyniku powiększenia przez okres co najmniej 5 lat;
• rolnik przekazujący gospodarstwo nie będzie prowadził działalności rolniczej przez co najmniej przez 5 lat, licząc od dnia przekazania gospodarstwa rolnego;
• po przekazaniu gospodarstwa rolnego nie będzie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Wysokość pomocy dla małego gospodarstwa rolnego

Wysokość pomocy stanowiła 120% rocznej płatności, do której rolnik kwalifikował się w ramach systemu dla małych gospodarstw. Wsparcie wypłacane było jednorazowo.