Regina C. Elandt-Johnson

amerykańska statystyk polskiego pochodzenia

Regina C. Elandt-Johnson (ur. 22 listopada 1918 w Nowogrodzie, zm. 31 maja 2011 w Chapel Hill) – polska matematyczka specjalizująca się w statystyce, szczególnie w zakresie biometrii i genetyki, nauczycielka akademicka, od 1964 zamieszkała na stałe w USA.

Regina C. Elandt-Johnson
Ilustracja
prof. dr dr h.c. Regina C. Elandt-Johnson
(1918-2011)
Data i miejsce urodzenia

22 listopada 1918
Nowogród

Data i miejsce śmierci

31 maja 2011
Chapel Hill (Karolina Północna)

Zawód, zajęcie

statystyczka

Odznaczenia
Krzyż Armii Krajowej

Życiorys

edytuj

Regina Elandt interesowała się matematyką już w szkole powszechnej, do której uczęszczała w Nowogrodzie[1]. Naukę kontynuowała w Żeńskim Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Łomży[2]. W 1937 zaczęła studia matematyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Przerwała je z powodu wybuchu II wojny światowej i zamknięcia uczelni. Podczas wojny mieszkała w Zakopanem, Nowogrodzie, Sandomierzu, potem w Łomży. Od 1940 była członkinią młodzieżowej grupy walki podziemnej w Okręgu Łomża AK-PN[2]. Prowadziła redakcję gazetki „Głos Orła” (później „Awangarda”)[3].

Studia dokończyła na Uniwersytecie Poznańskim w 1946, uzyskując dyplom magistra filozofii w zakresie matematyki[4]. Bezpośrednio po studiach pracowała w Katedrze Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii Uniwersytetu Poznańskiego. W 1955 otrzymała tam stopień doktora nauk matematycznych po obronie pracy Zastosowanie statystyki matematycznej do doświadczalnictwa rolniczego[2]. W 1958 została docentem. W 1963 powierzono jej kierownictwo nowo utworzonej Katedry Statystyki Matematycznej na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu[4].

W 1964 wyszła za mąż za profesora Normana L. Johnsona (1917-2004), z którym wyjechała do USA, gdzie oboje dostali pracę na Uniwersytecie Karoliny PółnocnejChapel Hill. Regina C. Elandt-Johnson otrzymała profesurę nadzwyczajną (associate professor) w Katedrze Biostatystyki uniwersyteckiej Szkoły Zdrowia Publicznego (School of Public Health). W uznaniu badań nad zastosowaniem rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej w genetyce otrzymała profesurę zwyczajną[4].

W 1985 przeszła na emeryturę[3].

Przebywając zagranicą, utrzymywała kontakt z macierzystą uczelnią w Poznaniu, kontaktowała się z jej kadrą, a uniwersyteckiej bibliotece podarowała wartościowe i wówczas trudno dostępne książki i czasopisma naukowa. W Chapel Hill opiekowała się stypendystkami i stypendystami z Polski[4]. W 2001 Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu nadała jej tytuł doktora honoris causa[3].

Wraz z mężem wspierała, przez Podlaski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, wszechstronne działania na rzecz Polonii na Kresach Wschodnich oraz na terenie Białostocczyzny[2][4][3], jak również edukację dzieci w Indiach, krajach Afryki i Salvadorze[4].

Regina C. Elandt-Johnson została pochowana na cmentarzu w Chapel Hill[2]. Pozostawiła po sobie rodzinę: Marka, Margaret, Antoniego i Filipa Maciolowskich mieszkających w Chapel Hill oraz siostrzeńców i bratanków w Polsce[5].

Praca naukowa

edytuj

Regina Elandt już na drugim roku studiów zaczęła pracę w Katedrze Meteorologii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie[1]. Podczas studiów w Poznaniu pracowała w Państwowym Instytucie Hydrologiczno-Meteorologicznym, a od 1946 w Katedrze Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii Uniwersytetu Poznańskiego. Wyniki prac publikowała w „Rocznikach Nauk Rolniczych”, „Wiadomościach Chemicznych”, „Pracach Instytutu Włókien Łykowych”, „Acta Agrobotanica”, „Zastosowaniach Matematyki”, „Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences”. Dzięki rocznemu stypendium mogła pracować w Department of Statistics University College London. Po powrocie kontynuowała badania naukowe nad metodami i zastosowaniami statystyki matematycznej w doświadczalnictwie rolniczym oraz genetyce i hodowli roślin. Zaczęła publikować także w czasopismach zagranicznych „Acta Agronomica Academiae Scientiarum Hungaricae”, „Techno-metrics”, „Annals of Mathematical Statistics”, „Biometrics”, „Sankhyã: The Indian Journal of Statistics”. Od 1973 zajmowała się zastosowaniem statystyki matematycznej w analizie przeżywalności i zagadnieniach epidemiologii, skupiając się na uwzględnieniu rozkładów czasu przeżywalności i teorii współdziałających przyczyn zdarzenia. Wyniki badań prezentowała w czasopismach specjalistycznych. Łącznie opublikowała 62 prace naukowe i 3 podręczniki[2]. Ponadto wielokrotnie wygłaszała referaty, odczyty seminaryjne i wykłady na konferencjach, sympozjach, spotkaniach naukowych, kursach szkoleniowych, szkołach letnich organizowanych przez różne towarzystwa i instytucje naukowe w Polsce, USA, Australii, Kanadzie, Republice Południowej Afryki, Wielkiej Brytanii i Niemczech[4].

Praca dydaktyczna

edytuj

Regina Elandt pracę naukową łączyła z pracą dydaktyczną. W Poznaniu prowadziła wykłady i ćwiczenia z matematyki dla studentów i studentek rolnictwa, ogrodnictwa i zootechniki, z matematyki wyższej na studiach magisterskich, ze statystyki matematycznej i podstaw doświadczalnictwa. Wykładała metody statystyczne na kursach dla pracowników nauki. W Chapel Hill prowadziła wykłady z podstaw statystyki dla studentów i studentek różnych specjalizacji medycznych. Wykładała podstawy i zastosowania rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej dla magistrantów i doktorantów zajmujących się biostatystyką. Mentorowała osobom przygotowującym prace magisterskie ze statystycznej teorii przeżywalności i z zastosowań metod statystycznych w epidemiologii. Promowała dwa przewody doktorskie ze statystycznej teorii przeżywalności. Brała udział w komisjach przewodów doktorskich. Była konsultantką i doradczynią w Chapel Hill. Konsultowała działania kilku instytucji amerykańskich[4].

Wybrane publikacje

edytuj
  • tłum. z j. ros. na j. ang. książki J. Linnika Method of Least Squares and Principles of the Theory of Observations (1960)[6]
  • Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. PWN Warszawa 1964, 595 ss.[7]
  • Probability Models and Statistical Methods in Genetics. Books on Demand 1971, 592 ss. ISBN 0317-280-775[8]
  • Survival Models and Data Analysis. John Wiley & Sons 1980. ISBN 0471-349-925 (wsp. Norman L. Johnson)[9]

Odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

W 2004 powstała Fundacja Jaśmin imienia jej i jej męża[10][11].

Przypisy

edytuj
  1. a b Tadeusz Caliński. Regina C. Elandt-Johnson (1918–2011). Polish statisticans. Biographical notes. Główny Urząd Statystyczny Warszawa 2018, s. 40-45. ISBN 978-83-7027-686-7 (dostęp 05.12.2024)
  2. a b c d e f g Kamil Gopaniuk, Wybitna matematyk z Podlasia. Nigdy nie zapomniała o swej Ojczyźnie [online], Podlaskie - wiadomości, historia, turystyka, atrakcje, przyroda, 8 września 2017 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  3. a b c d Elandt Regina, „Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu” [dostęp 2024-03-31].
  4. a b c d e f g h Tadeusz Caliński, Regina C. ELANDT-JOHNSON (1918–2011), [w:] Mirosław Krzyśko (red.), Statystycy polscy. Biogramy, Warszawa 2018, s. 99–104.
  5. Obituary: Regina Elandt-Johnson – The Archive of The Carrboro Citizen [online], 15 czerwca 2011 [dostęp 2024-03-31] (ang.).
  6. Oscar Kempthorne. Recenzja książki J. V. Linnik. Method of Least Squares and Principles of the Theory of Observation. „J. Amer. Stat. Assoc.” 1962, 57, 299, s.719-721 (dostęp 05.12.2024)
  7. Wiktor Oktaba. Recenzja książki Reginy Elandt. Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. PWN Warszawa 1964. „Ann. Soc. Math. Pol.” 1965, 8, 3, s.173-176 (dostęp 05.12.2024)
  8. Regina C. Elandt-Johnson. Probability Models and Statistical Methods in Genetics. Books on Demand 1971, 592 ss. ISBN 0317-280-775 (dostęp 05.12.2024)
  9. Regina C. Elandt-Johnson, Norman Lloyd Johnson. Survival Models and Data Analysis. John Wiley & Sons 1980, 480 ss. ISBN 0471-349-925 (dostęp 05.12.2024)
  10. Kondolencje [online].
  11. Fundacja „Jaśmin” Reginy Elandt i Normana Lloyda Johnsonów [online], Fundacjajasmin.pl [dostęp 2024-12-05] (pol.).