Ratusz w Ząbkowicach Śląskich
Ratusz w Ząbkowicach Śląskich – wzniesiona w 1864 r. neogotycka budowla, ulokowana na rynku miejskim, w bloku zabudowy śródrynkowej. Obecnie jest siedzibą kilku instytucji miejskich.
 nr rej. A/5147/777/WŁ z 5.05.1981
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Wysokość całkowita |
72 m |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
1862 r. |
| Ukończenie budowy |
1864 r. |
Położenie na mapie Ząbkowic Śląskich  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
Położenie na mapie gminy Ząbkowice Śląskie  | |
 50°35′20,292″N 16°48′41,148″E/50,588970 16,811430
| |
.jpg)
Historia
edytujPierwsza wzmianka o ratuszu w Ząbkowicach Śląskich pochodzi z 1335 roku[1]. Był to obiekt drewniany, wzniesiony wkrótce po założeniu miasta[2]. Kolejną budowlę wzniesiono w latach 1533–1534. W 1618 roku podwyższono ratuszową wieżę. Kolejny jej remont miał miejsce w 1799 roku. W latach 1827–1828 dokonano przebudowy obiektu w stylu klasycystycznym. 24 kwietnia 1858 roku ratusz spłonął w wyniku wielkiego pożaru miasta. Na miejscu dawnego obiektu, który – z wyjątkiem wieży[3] – został rozebrany, w latach 1862–1864 wybudowano obecny ratusz, według projektu Alexisa Langera z Wrocławia, przy czym zaadaptowano wieżę ocalałą po pożarze poprzedniego obiektu[3]. Budowla była remontowana w latach 1975–1976 i 1992-1996[3].
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 5 maja 1981 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków[4].
Architektura
edytujRatusz jest budowlą wzniesioną na planie kwadratu, czterotraktową i z obszerną sienią od zachodu[3]. Bryła ma trzy kondygnacje, wznosi się nad nią 72 metrowa wieża z tarczami zegarowymi, zwieńczona szpiczastym, ażurowym hełmem[2]. Nad głównym wejściem do obiektu widnieje stary herb miejski, niżej po prawej i lewej herby: Podiebradów i Auerspergów – dwóch rodów znacząco zasłużonych dla miasta. Ratusz posiada wysokiej wartości architektonicznej neogotyckie detale kamieniarskie takie jak: wieżyczki kwiatony, maswerki, wimpergi, maszkarony i rzygacze[2]. Pomieszczenia są bogato zdobione detalami architektonicznymi, portalami, boazeriami i malarstwem ściennym[2].
Obecnie ratusz jest siedzibą kilku instytucji, m.in. mieści się tam Urząd Stanu Cywilnego i Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Księgi Henrykowskiej[5].
Zegar
edytujW 1618 r. na wieży ówczesnego ratusza kosztem 600 talarów zamontowano mechanizm zegarowy, tzw. „pół zegar”, posiadający tarcze numerowane od 1 do 12, w odróżnieniu do swojego poprzednika, który posiadał numerację w systemie 24-godzinnym. W 1686 r. rada miejska postanowiła o wykonaniu nowego zegara. Zegar na wieży wraz z całym ratuszem został zniszczony w wyniku pożaru miasta w 1858 r. Ukończony w 1865 r. kolejny gmach ratusza również otrzymał wysoką na 75 m wieżę z zegarem. Jego mechanizm zachował się do dziś, choć nie jest czynny[6].
Galeria
edytuj
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Ratusz nie do remontu.
- ↑ a b c d Roman Pawlak: Zabytkowe ratusze. Warszawa: MUZA SA, 2003, s. 59 i 60. ISBN 83-7200-991-0.
- ↑ a b c d Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 466. ISBN 83-213-4366-X.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Ząbkowice Śląskie. [dostęp 2014-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-21)].
- ↑ Zegary powiatu ząbkowickiego.
Bibliografia
edytuj- Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077.
- Roman Pawlak, „Zabytkowe ratusze”, Warszawa, MUZA SA, 2003, ISBN 83-7200-991-0.