Ranunculus chius
Ranunculus chius DC. – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Afryce Północnej, śródziemnomorskiej części Europy oraz Azji Zachodniej[4]. Epitet gatunkowy „chius” wziął swoją nazwę od greckiej wyspy Chios[5].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Ranunculus chius |
| Nazwa systematyczna | |
| Ranunculus chius DC. Syst. Nat. 1: 299 1817[3] | |
Rozmieszczenie geograficzne
edytujRośnie w Afryce Północnej, śródziemnomorskiej części Europy (na obszarze od Korsyki i Sardynii aż po Grecję i Krym) oraz Azji Zachodniej (na obszarze od Turcji i Izraela aż po Kaukaz i Iran)[4]. We Włoszech jest gatunkiem rzadko występującym, a jego populacje są rozproszone. Występuje na Sardynii i Sycylii oraz w regionach Friuli-Wenecja Julijska, Toskania, Abruzja, Apulia, Kampania i Kalabria. Wątpliwe jest jego występowanie w regionie Emilia-Romania[5]. Na Malcie jest gatunkiem autochtonicznym, jednak nie był tam widziany od ponad dekady[6]. W Grecji występuje powszechnie na całym jej obszarze[7]. W Turcji rośnie na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego[8]. Na Cyprze jest gatunkiem autochtonicznym i występuje na całym obszarze wyspy, z wyjątkiem jej środkowo-wschodniej części[9]. W Izraelu gatunek ten występuje powszechnie w Górnej Galilei oraz na górze Karmel, natomiast jest rzadko spotykany na Wzgórzach Golan, w Dolnej Galilei, na równinach Akko, Szaron oraz Filistyńskiej, w Samarii i na Wyżynie Judzkiej[10].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Roślina jednoroczna o lekko owłosionych pędach. Dorasta do 6–40 cm wysokości[4].
- Liście
- Są potrójnie klapowane. Mają nerkowaty kształt. Mierzą 1,5–4 cm długości oraz 2–5 cm szerokości. Nasada liścia ma sercowaty kształt. Brzegi są karbowane, ząbkowane lub klapowane. Ogonek liściowy jest owłosiony i ma 4–9 cm długości[4].
- Kwiaty
- Są pojedyncze. Pojawiają się w kątach pędów. Są żółtego koloru. Mają 5 podłużnie eliptycznych działek kielicha, które dorastają do 2–3 mm długości. Mają 5 podłużnie eliptycznych płatków o długości 2–5 mm[4].
- Owoce
- Nagie niełupki o długości 4 mm. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o kulistym kształcie[4].
Biologia i ekologia
edytujRośnie w lasach, na podmokłych polach, brzegach rzek i przy rowach. Występuje na wysokości do 2000 m n.p.m. Kwitnie od lutego do maja[4]. Roślina jest toksyczna ze względu na zawartość anemoniny[5].
Ochrona
edytujWe Francji R. chius znajduje się pod ochroną na poziomie regionalnym. Został zaliczony do kategorii gatunków narażonych na wyginięcie[11]. Został wymieniony w Czerwonej Księdze Zagrożonych Roślin z 1995 roku w tomie I jako gatunek o znaczeniu priorytetowym[12]. Chroniony jest również na Malcie – został wpisany do krajowej Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych[6].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
- ↑ Ranunculus chius DC.. The Plant List. [dostęp 2015-05-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Ranunculus chius. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-16]. (fr.).
- ↑ a b c Ranunculus chius DC.. An Interactive Guide of the Flora of the Temporary Ponds of Sardinia (Italy). [dostęp 2015-05-16]. (ang.).
- ↑ a b Eastern Buttercup. Malta Wild Plants. [dostęp 2015-05-16]. (ang.).
- ↑ Ranunculus chius – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-05-16]. (ang.).
- ↑ Ranunculus chius DC.. Türkiye Bitkileri Veri Servisi. [dostęp 2015-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lutego 2017)]. (tur.).
- ↑ Ranunculus chius. Flora of Cyprus — a dynamic checklist. [dostęp 2015-05-16]. (ang.).
- ↑ Ranunculus chius DC.. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-05-16]. (ang.).
- ↑ Renoncule de Chio. Conservation-nature.org. [dostęp 2015-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 maja 2015)]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parviflorus subsp. chius (DC.) Arcang., 1882. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-05-16]. (fr.).