Ramphastos

	Ramphastos
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – tukan tęczodzioby (R. sulfuratus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Nadrodzina	Ramphastoidea
Rodzina	tukanowate
Podrodzina	tukany
Rodzaj	Ramphastos
	Typ nomenklatoryczny
	Ramphastos erythrorhynchus J.F. Gmelin, 1788 (= Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Bucco Möhring, 1758; Tucaius Bonaparte, 1854; Burhynchus Cassin, 1867; Tucanus Cassin, 1867; Ramphodryas Cassin, 1867; Dinorhamphus F. Heine Jr., 1890; Machlostomus F. Heine Jr., 1890;
	Bucco Möhring, 1758; Tucaius Bonaparte, 1854; Burhynchus Cassin, 1867; Tucanus Cassin, 1867; Ramphodryas Cassin, 1867; Dinorhamphus F. Heine Jr., 1890; Machlostomus F. Heine Jr., 1890;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ramphastos – rodzaj ptaków z podrodziny tukanów (Ramphastinae) w obrębie rodziny tukanowatych (Ramphastidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej^[9].

Morfologia

Długość ciała 42–61 cm; masa ciała 265–860 g^[9]. Rodzaj ten skupia największych przedstawicieli rodziny. Różnice międzygatunkowe w ich kolorystyce zaznaczone są głównie na szyi i piersi, dziobie oraz w okolicy oczu. Kolor kupra oraz piór okolic kloaki również zmienny, czerwony, żółty albo biały^[10].

Systematyka

Etymologia

Ramphastos: Ulisses Aldrovandi w 1599 roku zapisał z błędem nazwę „Ramphastos” bazując na „Ramphestes” Gessnera z 1560 roku (gr. ῥαμφηστης rhamphēstēs „nosaty”, od ῥαμφη rhampē „dziób”), błędna nazwa została następnie przejęta przez Linneusza^[11].
Bucco: łac. bucca „policzek, zwłaszcza gdy jest nadęty” (nazwa Bucco pierwotnie stosowana była na określenie tukanów i pstrogłowów ze względu na ich pełne policzki)^[12]. Gatunek typowy: Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758.
Tucaius: epitet gatunkowy Ramphastos tucai Lichtenstein, 1823^[a]; guar. Tukâ-í „mały tukan”, nazwa używana na określenie tukana lub arasari^[13]. Gatunek typowy: Ramphastos dicolorus Linnaeus, 1766.
Burhynchus: gr. βου- bou- „ogromny”, od βους bous „byk”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”^[14]. Gatunek typowy: Ramphastos sulfuratus Lesson, 1830.
Tucanus: epitet gatunkowy Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758; guar. Tu-kán „silny młotnik”, nazwa używana na określenie tukana^[15]. Gatunek typowy: Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758.
Ramphodryas: gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”; δρυας druas, δρυαδος druados „driada, nimfa drzewna”, od δρυς drus, δρυος druos „drzewo”^[16]. Gatunek typowy: Ramphastos ariel Vigors, 1826.
Dinorhamphus: gr. δεινος deinos „potężny”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[17]. Nowa nazwa dla Tucanus Cassin, 1867 ze względu na puryzm.
Machlostomus: gr. μαχλος makhlos „lubieżny, rozwiązły”; στομα stoma, στοματος stomatos „usta”^[18]. Nowa nazwa dla Tucaius Bonaparte, 1854 ze względu na puryzm.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[19]:

Ramphastos toco Statius Müller, 1776 – tukan wielki
Ramphastos ambiguus Swainson, 1823 – tukan czarnodzioby
Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758 – tukan czerwonodzioby
Ramphastos sulfuratus Lesson, 1830 – tukan tęczodzioby
Ramphastos dicolorus Linnaeus, 1766 – tukan zielonodzioby
Ramphastos brevis Meyer de Schauensee, 1945 – tukan górski
Ramphastos vitellinus M.H.C. Lichtenstein, 1823 – tukan żółtogardły

Uwagi

↑ Synonim R. dicolorus.

Przypisy

↑ Ramphastos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 103. (łac.).
↑ P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 1, 12. (niderl.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 119, 1854. (łac.).
↑ Cassin 1867 ↓, s. 102.
↑ Cassin 1867 ↓, s. 104.
↑ Cassin 1867 ↓, s. 106.
↑ ^a ^b F. Heine: Fam. Ramphastidae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 228. (łac.).
↑ ^a ^b D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Toucans (Ramphastidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Ramphastos, DOI: 10.2173/bow.rampha1.01 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
↑ Daša Wernerová. Tukany i arasari. „Nowa Exota”. 3/2018. s. 31–32. ISSN 1214-8962.
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ramphastos [dostęp 2023-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Bucco [dostęp 2023-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Tucaius [dostęp 2023-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-12] (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Burhynchus [dostęp 2023-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ramphodryas [dostęp 2023-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Dinorhamphus [dostęp 2023-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Machlostomus [dostęp 2023-10-12] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ramphastinae Vigors, 1825 – tukany (wersja: 2023-07-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-12].

Bibliografia

J. Cassin. A Study of the Ramphastidae. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 19, s. 100–124, 1867. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[a-13] Synonim R. dicolorus.

[itis-1] Ramphastos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 103. (łac.).

[Möhring-3] P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 1, 12. (niderl.).

[Bonaparte-4] Ch.-L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 119, 1854. (łac.).

[CITEREFCassin1867[https://www.biodiversitylibrary.org/item/84741#page/112/mode/1up_102]-5] Cassin 1867 ↓, s. 102.

[CITEREFCassin1867[https://www.biodiversitylibrary.org/item/84741#page/114/mode/1up_104]-6] Cassin 1867 ↓, s. 104.

[CITEREFCassin1867[https://www.biodiversitylibrary.org/item/84741#page/116/mode/1up_106]-7] Cassin 1867 ↓, s. 106.

[Heine-8] F. Heine: Fam. Ramphastidae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 228. (łac.).

[Winkler&inni-9] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Toucans (Ramphastidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Ramphastos, DOI: 10.2173/bow.rampha1.01 [dostęp 2020-10-08] (ang.).

[ne-10] Daša Wernerová. Tukany i arasari. „Nowa Exota”. 3/2018. s. 31–32. ISSN 1214-8962.

[11] The Key to Scientific Names ↓, Ramphastos [dostęp 2023-10-12] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Bucco [dostęp 2023-10-12] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Tucaius [dostęp 2023-10-12] .

[15] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-12] (ang.).

[16] The Key to Scientific Names ↓, Burhynchus [dostęp 2023-10-12] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Ramphodryas [dostęp 2023-10-12] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Dinorhamphus [dostęp 2023-10-12] .

[19] The Key to Scientific Names ↓, Machlostomus [dostęp 2023-10-12] .

[Mielczarek&Kuziemko-20] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ramphastinae Vigors, 1825 – tukany (wersja: 2023-07-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]