Radżastan

Radżastan
राजस्थान (Rājasthān)
	stan
	Herb
Państwo	Indie
Siedziba	Jaipur
Kod ISO 3166-2	IN-RJ
Gubernator	Shivraj Patil
Premier	Ashok Gehlot
Powierzchnia	342 236 km²
Populacja (2011); • liczba ludności	; 68 621 012
• gęstość	200,5 os./km²
Języki urzędowe	hindi, radżastani
	Położenie na mapie Indii;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Radżastan (hindi राजस्थान, trb. Radźasthan, trl.: Rājasthān; ang. Rajasthan) – stan w północno-zachodnich Indiach, położony w ich zachodniej części. Stolicą stanu, a zarazem jego największym miastem jest Jaipur. Stan został utworzony 1 listopada 1956 roku. Jest to obecnie największy pod względem powierzchni stan Indii. Radżastan graniczy z Pakistanem, oraz z następującymi stanami Indii: Gujarat, Madhya Pradesh, Uttar Pradesh, Hariana, Pendżab.

Historia

Podczas brytyjskiego panowania w Indiach obszar obecnego Radżastanu nosił nazwę Radźputana („kraj radźputów”). W latach 1899–1902 należał do rejonów najsilniej dotkniętych klęską głodu^[2].

Podział administracyjny

Stan Radżastan dzieli się na następujące dystrykty:

Geografia

Radżastan – ulice Jaipuru

Radżastan – panorama Udaipuru

Radżastan jest stanem półpustynnym i pustynnym. Na zachodzie rozciąga się pustynia Thar i góry Arawali (najwyższy szczyt: Abu, 1722 m n.p.m., na granicy z Gudźaratem). W miarę przesuwania się na wschód i południe klimat Radżastanu staje się łagodniejszy.

Największe miasta

Ta sekcja od 2014-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W tabeli przedstawiono została lista największych miast Radżastanu wraz z liczbą mieszkańców (stan na 2012).

Miasto	Liczba mieszkańców
Jaipur	3 073 349
Dźodhpur	1 138 300
Kota	1 001 365
Bikaner	647 804
Adźmer	551 101
Udajpur	474 531
Bhilwara	360 009
Alwar	341 422
Ganganagar	249 914
Bharatpur	252 838
Pali	187 571
Sikar	184 904
Tonk	135 663
Hanumangarh	129 654
Beawar	123 701
Kishangarh	116 156
Jhunjhunu	100 476

Demografia

Młoda muzułmanka z Radżastanu

Radżastan zamieszkany jest przez około 57 milionów mieszkańców (2001). Najczęściej używanymi językami są hindi, radżastani i gudźarati, w użyciu są również między innymi pańdźabi i sindhi.

Podział ludności Radżastanu ze względu na wyznania:

hinduiści – 88,9% mieszkańców
muzułmanie – 8,5% mieszkańców
sikhowie – 1,4% mieszkańców
dżiniści – 1,2% mieszkańców

Języki

Języki w Radżastanie^[3]
Język	rodzina	%
hindi (włączając język radżastani i inne pokrewne języki)	języki indoaryjskie	91,09%
bhili	Indoaryjska	4,60%
język pendżabski	Indoaryjska	2,02%
urdu	Indoaryjskie	1,17%
sindhi	Indoaryjskie	0,67%

Gospodarka

Radżastan – turbiny wiatrowe na pustyni Thar

Rolnictwo

Główną gałęzią gospodarki Radżastanu jest rolnictwo. Do najczęściej uprawianych roślin należą pszenica, bawełna, trzcina cukrowa, tytoń i rośliny oleiste. Radżastan jest również największym producentem wełny w Indiach. Zasadniczym problemem rolnictwa Radżastanu jest brak wody. Problem braku wody do pewnego stopnia został rozwiązany w latach 60. XX wieku, w związku z budową Kanału Indiry Gandhi, zasilającego w wodę część stanu.

Przemysł

Pierwsze zakłady przemysłowe na terenie Radżastanu pojawiły się w latach 60. XX wieku. Obecnie największe znaczenie ma przemysł tekstylny i spożywczy. Istotną rolę odgrywa górnictwo: na terenie Radżastanu wydobywa się między innymi sól kamienną, miedź i cynk, ropa naftowa i gaz ziemny.

W 2006 roku firma Cairn Energy odkryła największe złoże lądowe ropy naftowej Mangala. W wierceniach poszukiwawczych brała udział Polska firma Nafta „Piła”.

Turystyka

Jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki Radżastanu jest turystyka. Na terenie stanu znajduje się szereg atrakcji turystycznych:

Jaipur i Amber,
Bharatpur wraz z Parkiem Narodowym Keoladeo (obiekt wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO),
Dżodhpur,
Udaipur,
Jaisalmer.

Galeria

Pałac Hawa Mahal w Dżajpur
Jaipur – Pałac Wiatrów
Jaipur
Jaisalmer
havel w Jaisalmer
fort w Jaisalmer
Udajpur -cytadela z pałacem
Udajpur
Dźodhpur – twierdza Twierdza Mehrangarh
fort w Amberze
fort w Amberze
Amber – widok dziedzińca fortu
Alwar
Puszkar
Puszkar
ghaty nad jeziorem Puszkar
Dargah świętego Khwaza Moinuddin z sufickiej tradycji Chishti w Adźmerze
Bikaner-Fort Dźunagarh
Sala Audiencji w Forcie Dźunagarh w Bikanerze

Przypisy

↑ 3. Size, Growth Rate and Distribution of Population, [w:] 2011 Census of India, Office of the Registrar General & Census Commissioner, India [dostęp 2019-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31] .
↑ Mike Davis, „Die Geburt der Dritten Welt”.
↑ Komisarz ds. Rejestracji i Spisu Powszechnego, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Rządu Indii (ang.).

Linki zewnętrzne

[census11-1] 3. Size, Growth Rate and Distribution of Population, [w:] 2011 Census of India, Office of the Registrar General & Census Commissioner, India [dostęp 2019-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31] .

[2] Mike Davis, „Die Geburt der Dritten Welt”.

[3] Komisarz ds. Rejestracji i Spisu Powszechnego, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Rządu Indii (ang.).

[1]

[2]

[3]