Rafael Moneo

José Rafael Moneo
	; Rafael Moneo (2011)
Imię i nazwisko	José Rafael Moneo Vallés
Data i miejsce urodzenia	9 maja 1937 ; Tudela
Narodowość	Hiszpania
Dziedzina sztuki	Architektura
	Ważne dzieła
	Muzeum Sztuki Rzymskiej w Meridzie; Ratusz w Murcji;
	Multimedia w Wikimedia Commons

José Rafael Moneo Vallés (ur. 9 maja 1937 w Tudeli) – hiszpański architekt, laureat wielu prestiżowych nagród międzynarodowych, m.in. Nagrody Pritzkera w 1996, a w 2001 nagrody Miesa van der Rohe. Członek Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda.

Katedra Lady of Angels w Los Angeles 1996–2002

Młodość

Matka Joségo Rafaela Moneo Vallésa pochodziła z AragoniI, zaś ojciec z Tudeli i pracował przez całe życie jako inżynier przemysłowy. Początkowo Rafaela interesowała głównie filozofia i malarstwo, jednak z czasem postanowił pójść w ślady ojca i zaczął się zajmować architekturą. W 1954 opuścił Tudelę i rozpoczął studia architektoniczne na madryckim uniwersytecie. Wielce szanował swojego profesora historii architektury, Leopoldo Torres Balbás, który miał na niego istotny wpływ. W czasie studiów pracował u architekta Francisco Javier Sáenz de Oiza. “Chciałem zostać architektem w takim samym stylu jak Oiza z całym jego entuzjazmem kierującym nim w pracy.” W 1961 ukończył studia. Po ukończeniu studiów udał się do Hellebaeck w Danii, aby pracować u Jørna Utzona przy projekcie Opery w Sydney w Australii, a po ukończeniu pracy zwiedził całą Skandynawię. Po powrocie do Madrytu wygrał konkurs na pobyt w Akademii Hiszpańskiej w Rzymie. Spędził w tym mieście dwa lata, ze swoją świeżo poślubioną żoną Belén Feduchi (córką architekta Luisa Feduchiego). „Było wspaniale być z nią w Rzymie, z osobą która dzieliła mój entuzjazm do architektury bez bycia architektem. Ten czas był fundamentalny dla mojej kariery. Pozwolił mi studiować, podróżować, odwiedzać szkoły, poznać takie osoby jak Zevie, Tafuri, Portoghesi i innych, ale przede wszystkim poznać istotę tego miasta, mającego znaczący wkład do mojej edukacji jako architekta. Życie w Akademii pozwoliło mi na zawarcie wielkich przyjaźni z muzykami, malarzami i rzeźbiarzami.” W 1965 uzyskał stopień doktorski i założył własne biuro.

Kariera

W 1966 rozpoczął pracę na Uniwersytecie Technicznym w Madrycie na Wydziale Architektury i rozpoczął pisać artykuły. W 1976 Moneo został zaproszony na stypendium do Instytutu Architektury i Urbanistyki oraz aby uczyć w Cooper Union School of Architecture w Nowym Jorku. W ciągu następnych lat bywał wizytującym profesorem na Uniwersytetach Princeton i Harvardzie, oraz w Lozannie w Szwajcarii. W 1980 został dziekanem Szkoły Architektury w Madrycie na okres pięciu lat, a następnie (1984–1990) dziekanem i profesorem w Szkole Wzornictwa na Uniwersytecie Harvarda. Od 1991 aktywność naukowa Moneo został poszerzona do szeregu sympozjów i wykładów w instytutach Uniwersytetu Chicagowskiego, Columbia, w Princeton, Yale, Tulane’a, Rhode Island School of Design; w Anglii Architectural Association School i Royal Institute of British Architects w Londynie oraz w Uniwersyteckiej Szkole Architektury w Cambridge; w Japonii na Uniwersytecie Nihon; Academii Sztuki Współczesnej w Wiedniu w Austrii; w Royal Academy w Kopenhadzie w Danii; w Muzeum w Luwrze w Paryżu we Francji oraz Uniwersytecie Pontificia w Santiago w Chile.

Moneo jest członkiem American Academy of Arts and Sciences i Akademii Świętego Łukasza w Rzymie. Jest członkiem honorowym Amerykańskiego Instytutu Architektury (American Institute of Architects) i Królewskiego Instytutu Brytyjskich Architektów (Royal Institute of British Architects).

Architektura Moneo cechuje się poszukiwaniem relacji przestrzennych, proporcji, problematyką rastra, daleka jest natomiast od funkcjonalizmu.

W 2007 odwiedził Kraków, a w 2009 był jurorem konkursu na gmach Muzeum Historii Polski w Warszawie^[1].

Główne dzieła

1965-68 Fabryka transformatorów Diestre w Saragossie
1973-81 Urząd Gminy Logroño
1980-86 Muzeum Sztuki Rzymskiej w Meridzie
1980-88 Oddział Banku Hiszpanii w Jaén
1983-92 Siedziba Towarzystwa Architektów w Tarragonie
1984-92 Dworzec kolejowy Atocha w Madrycie
1987-92 Terminal lotniska w San Pablo w Sewilli
1988-97 Audytorium koncertowe wBarcelonie
1989-92 Fundacja Mirò w Palma di Maiorca
1989-92 Restauracja Pałacu Villahermosa na Muzeum Thyssen-Bornemisza w Madrycie
1990-93 Muzeum Sztuki im. Davisa w Wellesley, Wellesley College, Massachusetts (USA) Foto
1990-99 Kursaal – centrum kongresowe w San Sebastian
1991 Hotel z biurami na Potsdamer Platz w Berlinie (D)
1991-98 Muzeum Sztuki Współczesnej i Architektury w Sztokholmie (S)
1991-98 Ratusz w Murcji
1992-00 Muzeum Sztuki Współczesnej w Houston (USA)
1996 Archiwum Navarry w Pampelunie
1996-00 Katedra Our Lady of the Angels w Los Angeles (USA)
1997 Przebudowa rejonu souks w Bejrucie (Liban)
2001 Muzeum Nauk w Valladolid
2004-08 Biblioteka uniwersytecka w Bilbao
2008 Muzeum Chase w Providence, Rhode Island (USA)

Nagrody

1996 Nagroda Pritzkera
1992 Złoty Medal za osiągnięcia w sztuce od rządu hiszpańskiego
1993 Doktorat Honoris Causa od Leuven University
1993 Nagroda Pamiątkowa Arnolda W. Brunnera od Amerykańskie Akademii Sztuki
1993 Nagroda Księżniczki Viany od Rządu Prowincji Nawarry
1993 Nagroda Schocka od Fundacji Schocka i Królewskiej Akademii Szatuki w Sztokholmie (Schock Prize in the Visual Arts)
1994 a Laurea ad Honorem od Szkoły Architektury w Wenecji
2001 Nagroda Miesa van der Rohe