Radomierz (województwo wielkopolskie)
Radomierz – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Przemęt.
| wieś | |
 Wiatrak koźlak w Radomierzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
600 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-234[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PWL |
| SIMC |
0375540 |
Położenie na mapie gminy Przemęt  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego  | |
 51°58′50″N 16°16′49″E/51,980556 16,280278[1]
| |
Historia
edytujMiejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od pierwszej połowy XV wieku. Wymieniona w dokumencie zapisanym po łacinie z 1210 pod nazwą Radomir, 1370 Radomirz, 1395 Radomirz, 1408 Magna Radomirz, 1425 Radomirzs, 1432 Radomyrz, 1510 Radomyrze, 1530 Radomirs, 1566 Radomierz[3].
Początkowo miejscowość była początkowo wsią książęcą, później królewszczyzną należącą do królów polskich, a ostatecznie w wyniku nadania stała się wsią duchowną, własnością cystersów wieleńskich, a później Opactwa cystersów w Przemęcie. W 1530 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 należała do parafii Świętopietrze (obecnie Przedmieście koło Przemętu)[3].
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1210 kiedy książę wielkopolski oraz kaliski Władysław Odonic nadał klasztorowi cystersów w Pforcie w Turyngii m.in. wieś Radomierz w celu założenia nowego klasztoru w kasztelanii przemęckiej. Fundacja ta ostatecznie nie została zrealizowana. W 1370 król polski Kazimierz III Wielki zatwierdził dobra klasztoru cystersów w Wieleniu, a w tym m.in. Radomierz. W 1395 król polski Władysław II Jagiełło przejął dług 600 grzywien, jaki kasztelan poznański Domarat z Pierzchna winien był Andrzejowi, Przybysławowi, Maćkowi, Janowi i Wyszakowi braciom Gryżyńskim, i dał im w zastaw dobra przemęckie wraz z wsiami Błotnica, Radomierz, Sączkowo i Zaborowo, które wcześniej posiadał Bartosz Wezenborg[3].
W 1408 król Władysław Jagiełło zezwolił cystersom wieleńskim wykupić wspomniane dobra, a w tym Radomierz od braci Gryżyńskich nadając je w 1409 klasztorowi na własność. W 1410 nadanie to zatwierdził papież Jan XXIII. W 1425 zapowiedziane zostały przed sądem ziemskim dobra opata wieleńskiego, a w tym m.in. Radomierz. W 1606 opat przemęcki Krzysztof Sasin Karśnicki dał konwentowi wsie Radomierz i Górsko, które zanim jeszcze złożył śluby zakonne, wykupił za wielkie pieniądze od posiadających je od dawna w zastawie Niemców[3].
Historyczne dokumenty odnotowały także mieszkańców wsi. W 1411 jako świadek sądowy odnotowany został Korzehannes (pol. Krótki Jan) mieszkaniec z Radomierza. W 1432 wspomniany został Pełka sołtys radomierski. W 1563 król polski Zygmunt II August zatwierdził przywilej sołectwa radomierskiego[3].
Wieś odnotowały także historyczne rejestry podatkowe. W 1510 w Radomierzu odnotowano 6 i 3/4 łanów oraz sołectwo. W 1530 pobrano podatki od 4 łanów. W 1563 miał miejsce pobór od 4,5 łana. W 1566 pobór od 3 łanów kmiecych, jednego łana sołeckiego, karczmy dorocznej oraz zagrodnika pracującego do klasztoru, 2 zagrodników sołtysa i komornika. W 1580 pobrano podatki od 3 łanów, od komornika 8 groszy, od dwóch komorników po 2 grosze, od 2 pługów najemnego robotnika zwanego ratajem oraz od owczarza, który wypasał 40 owiec[3].
Pod koniec XVI wieku wieś duchowna, własność opactwa cystersów w Przemęcie, leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[4].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Radomierz należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim rejencji poznańskiej[5]. Radomierz należał do kaszczorskiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowił część majątku Kaszczor, który należał wówczas do rządu Królestwa Prus w Berlinie[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Radomierz liczył 268 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 38 dymów (domostw)[5].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie leszczyńskim.
Zobacz też: Radomierz, Radomierzyce
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113977
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1084 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Jurek 2003 ↓, s. 16–17.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 191.
Bibliografia
edytuj- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), hasło „Radomierz”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 16–17.