Radar TFR

Radar TFR (ang. terrain following radar) – dosłownie radar śledzenia [ukształtowania] terenu, zwany również radarem śledzenia rzeźby terenu – najczęściej spotykana polska nazwa, dobrze oddająca zastosowanie, to radar omijania przeszkód terenowych.

Umożliwia nisko lecącemu (zwykle w zakresie ok. 30–300 m nad ziemią) statkowi powietrznemu na automatyczne utrzymywanie względnie stałej wysokości lotu ponad terenem. Stosowany zasadniczo w odrzutowych samolotach wojskowych, czasem – w śmigłowcach bojowych, rzadko – w samolotach cywilnych.

Technologia i zastosowanie

System działa wysyłając sygnał radarowy w kierunku ziemi na położony przed samolotem obszar, nad którym będzie on przelatywał. Odbita wiązka fal radarowych jest analizowana w celu stwierdzenia zmian i zróżnicowania ukształtowania terenu. Uzyskana w ten sposób informacja może być wykorzystywana przez układy autopilota do automatycznego utrzymywania stałej wysokości nad powierzchnią ziemi i omijania przeszkód znajdujących się na obranym kursie. Technologia ta jest w większości przypadków stosowana w samolotach wojskowych do lotów bojowych z dużymi prędkościami i na niewielkiej wysokości nad wrogim terytorium w celu utrudnienia wykrycia przez radary przeciwnika i wykorzystania elementu zaskoczenia. Radar TFR umożliwia także wykonywanie takich lotów w niesprzyjających warunkach pogodowych lub w ciemności.

Niektóre samoloty, jak np. Tornado, są wyposażone w więcej niż jeden radar, przy czym jeden z nich jest wykorzystywany wyłącznie do śledzenia ukształtowania terenu. Nowocześniejsze konstrukcje, jak Rafale są w stanie wykonywać to zadanie przy użyciu jednego radaru typu matrycowo-fazowanego, ang. phased array. Pierwsze radary TFR pojawiły się w maszynach wojskowych już w pierwszej połowie lat 60. XX wieku, np. w prototypowym samolocie BAC TSR-2, a nieco później np. General Dynamics F-111.

Niektóre samoloty i śmigłowce wojskowe wyposażone w radary TFR

• A7A /B / C /D /E
• A-400M
• F-CK-1 C/D Hsiang Sheng
• B-1B
• B-2
• B-52H
• C-5 Galaxy
• F-15E
• F-16 / F-16E/F
• F/A-18C/D
• F-105
• F-111
• A-6 Intruder
• Lockheed MC-130E/H Combat Talon I/II
• Mirage F-1
• Mirage 2000 N/D
• NHI NH90
• CV-22B Osprey
• Dassault Rafale
• F-4 Phantom II/RF-4C Reconnaissance
• Panavia Tornado
• Sikorsky MH-53J/M Pave Low
• Su-22
• Su-24
• Su-34
• Su-30 Mk I
• HAL Tejas
• Tu-160

Linki zewnętrzne

Szczegółowy opis zasad działania i trybów pracy radaru TFR, typu AN/APQ 115 samolotów MC-130 Combat Talon w:

• Jerry L. Thigpen: The Praetorian STARShip: the untold story of the Combat Talon. (google books). s. 38–48. [dostęp 2010-11-09]. (ang.).
• Krótki opis działania radaru TFR na pokładzie F-111. [dostęp 2010-11-09]. (ang.).
• A bitter blow for Britain’s radar hopes. New Scientist(google books), 1971-08-19. s. 406–407. [dostęp 2010-11-09]. (ang.).
• http://www.23blot.pl/en/aircrafts/85-f16.html
• https://web.archive.org/web/20120104115507/http://www.f-16.pl/ (menu F-16 Fighting Falcon, zakładka Awionika, optyka, broń, punkt Systemy zapobiegające zderzeniu z terenem lub przeszkodami)