RS-82/RS-132
RS-82 i RS-132 (RS – ros. Реактивный Снаряд, trans. reaktiwnyj snariad; pocisk rakietowy) – niekierowane pociski rakietowe klasy powietrze-ziemia, używane na dużą skalę przez lotnictwo radzieckie w czasie II wojny światowej. Wersje tych pocisków z większymi głowicami wystrzeliwano ze sławnych katiusz.
 Pociski rakietowe RS-82 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj |
powietrze-ziemia |
| Przeznaczenie |
burzący, przeciwpancerny (wersja RBS) |
| Data konstrukcji |
1930 |
| Lata produkcji |
1937–1950 |
| Operacyjność |
1940–1950 |
| Długość |
600 mm |
| Średnica |
82 mm |
| Rozpiętość |
200 mm |
| Masa |
6,8 kg |
| Napęd |
paliwo stałe (proch bezdymny) |
| Prędkość |
340 m/s |
| Zasięg |
6,2 km |
| Naprowadzanie |
niekierowany |
| Masa głowicy |
0,36 kg |
| Typ głowicy |
burząca, przeciwpancerna |
| Użytkownicy | |
 ZSRR
| |
 Pociski rakietowy RS-132 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj |
powietrze-ziemia |
| Przeznaczenie |
burzący, przeciwpancerny (RBS-132), odłamkowy (ROFS-132) |
| Data konstrukcji |
1930 |
| Lata produkcji |
1938–1950 |
| Operacyjność |
1940–1950 |
| Długość |
600 mm |
| Średnica |
132 mm |
| Rozpiętość |
300 mm |
| Masa |
23,0 kg |
| Napęd |
paliwo stałe (proch bezdymny) |
| Prędkość |
350 m/s |
| Zasięg |
7,1 km |
| Naprowadzanie |
niekierowany |
| Masa głowicy |
0,9 kg |
| Typ głowicy |
burząca, przeciwpancerna, odłamkowa |
| Użytkownicy | |
| ZSRR
| |
Historia
edytujPociski były opracowywane przez zespół pod kierownictwem Gieorgija Langemaka już od lat 1920. W latach 1927–1933 w Laboratorium Gazodynamicznym (GOL) skonstruowano i poddano badaniom dziewięć typów różnego rodzaju rakiet. Od 1934 r. prace były kontynuowane w Rakietowym Instytucie Naukowo-Badawczym (RNU). W 1935 r. odpalono pierwsze pociski z samolotów 1-15, próby te zakończyły się sukcesem. W kolejnych latach pociski testowano na innych modelach samolotów, zmodyfikowano również wyrzutnię montowaną pod płatem samolotu[1].
Pod koniec dekady skonstruowany został prototyp RS-82. Kaliber pocisku był efektem użycia jako paliwa standardowej laski prochu bezdymnego o średnicy 24 mm (średnica 3 lasek i grubość ściany silnika dawały łącznie 82 mm). Początkowo wykorzystywano stabilizatory pierścieniowe, o średnicy równej kalibrowi pocisku, ale nie spełniały one swego zadania. Po próbach polowych i w tunelach aerodynamicznych użyto stateczników o rozpiętości 200 mm dla mniejszego RS-82 i 300 mm dla większego RS-132; dawały one optymalną celność i zasięg, bez nadmiernego zwiększania masy pocisku.
Celność rakiet RS-82 i RS-132 pozostała słaba; w próbach, przy strzelaniu z odległości 500 m, uzyskano jedynie 1,1% trafień w cel punktowy, a 3,7% – w grupowy[2]. W warunkach bojowych, w chaosie pola bitwy celność była jeszcze niższa. Z tego powodu pociski zasadniczo nie nadawały się do niszczenia celów opancerzonych. Słaba głowica wymagała bezpośredniego trafienia, by zniszczyć czołg lekki, bliskie trafienia nie powodowały szkód. Silniejszy RS-132 był w stanie uszkodzić czołg średni uderzając tuż koło niego; kumulacyjna głowica RBS mogła przebić 110 mm pancerza, ale tylko przy idealnym trafieniu pod kątem 90°, co było praktycznie nieosiągalne. Rakiety te najlepiej sprawdzały się w masowym użyciu przeciw celom lekko- lub nieopancerzonym.
RS-82 pierwotnie, od 1932, służyły jako pociski powietrze-powietrze na myśliwcach I-15, montowane na wyrzutniach szynowych. Tak uzbrojone samoloty odniosły pewne sukcesy w starciu nad Chałchin-Goł, ale zbyt duży opór czołowy wyrzutni powodował poważne obniżenie szybkości samolotu.
Oficjalnie na wyposażenie lotnictwa radzieckiego przyjęto pociski w 1940. W tym roku wyprodukowano już 125 tys. RS-82 i prawie 32 tys. RS-132[2]. W 1942 wprowadzono nowe wyrzutnie o mniejszym oporze aerodynamicznym. Pociski wykorzystywano na wielu maszynach, jak I-153, I-15, I-16, ŁaGG-3, ale najbardziej znanym samolotem przenoszącym zazwyczaj 8 rakiet był Ił-2.
Na podstawie tych rakiet opracowano pociski M8 (z głowicą zawierającą 0,64 kg materiałów wybuchowych zamiast 0,36 kg) i M-13 (4,9 kg zamiast 0,9 kg). Wystrzeliwano je z naziemnych wyrzutni BM-13, BM-8 i BM-31, ale pociski M-13 wtórnie przystosowano do strzelań powietrznych.
Pociski RS-82 i 132 zostały zastąpione przez pociski TRS-82 (S2) i TRS-132 (S3) z początkiem lat 1950.
Przypisy
edytuj- ↑ Skrzydlata Polska 1984 ↓, s. 11.
- ↑ a b RS-82 – 132. [dostęp 2009-11-10]. (ros.).
Bibliografia
edytuj- Yefim Gordon: Soviet/Russian Aircraft Weapons Since World War Two. Hinckley, Wielka Brytania: Midland Publishing, 2004, s. 139-141. ISBN 1-85780-188-1.
- Lotnicze pociski rakietowe RS. „Skrzydlata Polska”. 28/1984, 8 lipca 1984. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.