Różowiec biały

gatunek rośliny

Różowiec biały, okółkowiec czteropłatkowy[5] (Rhodotypos scandens) – gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Jest jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju różowiec (Rhodotypos). Występuje na Wyspach Japońskich, Półwyspie Koreańskim oraz we wschodnich i środkowych Chinach[3]. Jako introdukowany i dziczejący rośnie także w Ameryce Północnej[6]. W naturze rośnie w lasach na zboczach górskich i w dolinach sięgając do 800 m n.p.m.[3] Uprawiany jest jako ozdobny zwłaszcza w Japonii, rzadziej w Ameryce Północnej, Europie[6] i Chinach[3]. W tym ostatnim kraju gatunek wykorzystywany jest także jako leczniczy[3]. W Polsce uprawiany bywa jako gatunek kolekcjonerski, przy czym ze względu na wrażliwość na mróz zalecany jest tylko dla zachodniej części kraju. Nie ma dużych wymagań glebowych i może rosnąć zarówno w miejscach słonecznych, jak i w półcieniu[5].

Różowiec biały
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

różowiec

Gatunek

różowiec biały

Nazwa systematyczna
Rhodotypos scandens (Thunb.) Makino
Bot. Mag. (Tokyo). 27: 126. 1913[3]
Synonimy
  • Rhodotypos kerrioides Siebold & Zucc.
  • Rhodotypos tetrapetala (Siebold) Makino[4]

Roślina kwitnie w kwietniu i maju, a owoce dojrzewają od czerwca do września[3], pozostając na krzewach do października, a częściowo do wiosny[7].

Morfologia

edytuj
 
Owoc
Pokrój
Rozłożysty krzew osiągający od 0,5 do 2, rzadko 3 metrów wysokości[3][6] (według niektórych źródeł w Japonii osiągający nawet 5 m, z kolei w Polsce zwykle nie wyższy niż 1,5 m)[7]. Pędy o szarej korze, nagie, niezbyt gęsto rozgałęzione[6] (z węzłów wyrastają po dwa pędy boczne)[7].
Liście
Opadające zimą. Nakrzyżległe, z równowąskimi i całobrzegimi, odpadającymi przylistkami[6]. Liście ogonkowe o blaszce jajowatej, o długości 4,5–10 cm, na brzegu ostro, podwójnie piłkowane[6], na szczycie zaostrzone, od spodu owłosione[7].
Kwiaty
Pojedyncze, rozwijają się na końcach krótkopędów, szypułkowe, bez przysadek, ale z czterema listkami kieliszka u nasady[6] (wąskimi i drobnymi[7]). Hypancjum miseczkowate, o średnicy ok. 5 mm. Działki kielicha cztery, rozpostarte, jajowate[6], piłkowane, nierównej wielkości[7]. Płatki korony cztery, białe, okrągławojajowate, u nasady z krótkim paznokciem, na szczycie zaokrąglone, rozpostarte. Korona osiąga 3 do 4,5 cm średnicy. Pręciki w liczbie 30–60, krótkie. Słupkowie złożone z czterech wolnych owocolistków, każdy z dwoma zalążkami[6], z których rozwija się tylko jeden. Szyjki słupków nitkowate, zakończone główkowatym znamieniem[8].
Owoce
Suche, twarde, orzeszkowate pestkowce o gładkiej, brązowo-czarnej powierzchni (czarniejące w miarę dojrzewania), zawierające pojedyncze nasiona[8][7]. W jednym kwiecie rozwijają się w liczbie od jednego do czterech, każdy do 8 mm długości[3].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Gatunek R. scandens i rodzaj Rhodotypos Siebold et Zuccarini, 1841 klasyfikowany jest do plemienia Kerrieae, podrodziny Amygdaloideae i rodziny różowatych (Rosaceae Juss.)[2][4][9].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-06-20] (ang.).
  3. a b c d e f g h Rhodotypos scandens (Thunberg) Makino. [w:] Flora of China [on-line]. [dostęp 2020-06-20].
  4. a b Taxon: Rhodotypos scandens (Thunb.) Makino. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-06-20].
  5. a b Różowiec biały. [w:] e-katalog roślin [on-line]. Związek Szkółkarzy Polskich. [dostęp 2020-06-20].
  6. a b c d e f g h i James Henrickson: Rhodotypos scandens. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-06-20].
  7. a b c d e f g Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1997, s. 293. ISBN 83-01-12099-1.
  8. a b Rhodotypos. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-06-20].
  9. D. Potter, T. Eriksson, R. C. Evans, S. Oh, J. E. E. Smedmark, D. R. Morgan, M. Kerr, K. R. Robertson, M. Arsenault, T. A. Dickinson, C. S. Campbell. Phylogeny and classification of Rosaceae. „Plant Systematics and Evolution”. 266, s. 5-43, 2007. DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9.