Różanka (Wrocław)

osiedle Wrocławia

Różanka (niem. Rosenthal, po II wojnie światowej także Różan i Rogozin – jedna z ulic nazywa się do dziś Zaułkiem Rogozińskim) – część (zwyczajowo nazywana osiedlem) Wrocławia, na osiedlu Karłowice-Różanka. Położona jest między Odrą od południa, ulicą Żmigrodzką od północy, linię kolejową nr 271 Wrocław – Poznań od zachodu oraz ulicą Bałtycką od wschodu. Na zachodnim skraju osiedla znajduje się zabytkowy Cmentarz Osobowicki, największa nekropolia Wrocławia. W skład osiedla wchodzi – na zachodzie, pomiędzy ulicą Bałtycką a cmentarzem – skupisko domów jednorodzinnych i niewielkich budynków wielorodzinnych (okolice ul. Czeskiej i Morawskiej, w dużej części jest to zabudowa z I połowy XX wieku) oraz bloki z wielkiej płyty przy Chorwackiej, Bezpiecznej i Jugosłowiańskiej, oznaczane na współczesnych planach miasta nazwą Ligota.

Osiedle Róźanka
Ilustracja
Zabudowa Różanki – dom przy ul. Czeskiej, w tle wielkopłytowe bloki
Państwo

 Polska

Miasto

Wrocław

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Różanka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Różanka”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Różanka”
Ziemia51°08′33,5″N 17°01′17,5″E/51,142639 17,021528
jaz Różanka na Odrze; kanał Różanka widoczny z prawej, osiedle znajduje się za kanałem (poza kadrem zdjęcia)

Historia osiedla

edytuj

W 1264 książę Henryk III sprzedał ziemię koło Rosinthal, w kolejnym dokumencie z 1322 r. użyto nazwy Rosenthal. Później stale występowała ta sama nazwa, choć różnie zapisywana. Wskazuje to, że bardzo wcześnie zostali tu osiedleni Niemcy i przyjęła się powszechnie przez nich używana nazwa.

W 1353 wieś miała 21,5 łana, z czego po trzy mieli Franczko z Kłodzka i sołtys, cztery Bertold z Raciborza. W 1795 było tu 376 mieszkańców, dwór, folwark, szkoła, karczma, wiatrak i 42 domy.

W pierwszej połowie XIX wieku Różanka należała do ładniejszych osad podwrocławskich.

W 1845 było 576 mieszkańców, w tym 9 rzemieślników i 3 kupców. Był tu folwark, cukrownia, wiatrak, cegielnia, szkoła i karczma. Część ziem Różanki, na których urządzono później cmentarz Osobowicki została włączona do Wrocławia już w roku 1808, a w 1909 – wąski pas w okolicy Polinke Weg (ul. Na Polance) koło budowanej w tym czasie śluzy Różanka, natomiast sama osada została włączona w 1928.

Po zamknięciu w 1967 przebiegającej przez Różankę Wąskotorowej Kolejki Wrocławsko-Trzebnicko-Prusickiej[1], w latach 70. i 80. rozpoczęła się szybka zabudowa tego terenu w technologii wielkopłytowej. Wytyczono nową ulicę – Bałtycką – łączącą most Osobowicki ze skrzyżowaniem Żmigrodzkiej i Kamieńskiego; w miejsce zlikwidowanej wąskotorówki poprowadzono przez Różankę linie tramwajowe od mostu Osobowickiego oraz od mostu Trzebnickiego w kierunku Poświętnego.

Przy ul. Bałkańskiej w latach 1990–1993[2] wybudowano kościół Matki Bożej Bolesnej według projektu arch. R. Żmidzińskiego. 24 grudnia 1992 została odprawiona pierwsza pasterka w tym kościele, a w marcu 1993 została erygowana Parafia Najświętszej Maryi Panny Bolesnej we Wrocławiu[3].

Obecnie Różanka została włączona do obrębu administracyjnego Karłowice-Różanka, liczącego 35,1 tys. mieszkańców. W roku 2007 zakończono przebudowę do drogi dwujezdniowej dotychczasowego „wąskiego gardła” na trasie wylotowej z Wrocławia w kierunku Poznania, ulicy Żmigrodzkiej[4].

Siedziba Rady Osiedla Karłowice-Różanka mieści się przy ul. Bałtyckiej 8.

Przypisy

edytuj
  1. Jej stacja początkowa znajdowała się pierwotnie przy pl. Staszica na Ołbinie (w 1950 odcinek miejski skrócono, urządzając stację końcową na miejscu stacji towarowej przy moście Osobowickim, między ulicami Na Polance a Pieszą), a stacja Wrocław-Różanka – przy ul. Żmigrodzkiej róg Ligockiej, naprzeciw fabryki Wrozamet.
  2. Według Encyklopedii Wrocławia, Wrocław 2000, ISBN 83-7023-749-5, s. 393 – budowa w latach 1990–1997 – błąd; zakończenie budowy w 1993 potwierdza strona Archidiecezji Wrocławskiej.
  3. Obejmująca ulice: Bałkańską, Bezpieczną, Bułgarską, Chorwacką, Czeską, Jugosłowiańską, Lutycką, Łużycką, Morawską, Obodrzycką, Osobowicką (nr 13-47), Serbską i Słowacką (źródło).
  4. Na półtorakilometrowym odcinku między Bałtycką a Paprotną.

Linki zewnętrzne

edytuj