Quirimbas (archipelag)
Quirimbas – archipelag ok. 30 wysp położony w zachodniej części Oceanu Indyjskiego. Rozciąga się na długości niemal 400 km wzdłuż wybrzeża prowincji Cabo Delgado w północno-wschodnim Mozambiku, od okolic Pemby aż po granicę z Tanzanią[1].
 Plaża i namorzyny na wyspie Quilálea (2005) | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Wyspy | |
| Liczba wysp |
ok. 30 |
Położenie na mapie Mozambiku  | |
Położenie na mapie Afryki  | |
Położenie na mapie Oceanu Indyjskiego  | |
 11°51′19″S 40°35′00″E/-11,855278 40,583333
| |
Wyspy od 2008 roku figurują na mozambickiej liście informacyjnej – liście obiektów, które Mozambik zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia na listę światowego dziedzictwa UNESCO na podstawie zaproponowanych kryteriów: kulturowych II i IV oraz przyrodniczego X[2].
Jedenaście najbardziej na południe wysuniętych wysp wchodzi w skład utworzonego w 2002 roku Parku Narodowego Quirimbas z siedzibą na wyspie Ibo[1][3]. W 2018 roku archipelag Quirimbas stał się częścią rezerwatu biosfery UNESCO MAB[4].
Środowisko przyrodnicze
edytuj
Podawana jest różna liczba wysp wchodzących w skład archipelagu Quirimbas – od 27-28[5][3] do 31-32[2][1]. Niektóre z nich są częściowo połączone piaszczystymi mierzejami ze stałym lądem oraz z innymi wyspami[2].
Ze względu na wpływ ciepłego Prądu Mozambickiego (będącego odgałęzieniem Prądu Południoworównikowego[3]) krystalicznie czyste wody wokół archipelagu cechują się bardzo dużą różnorodnością biologiczną[2]. Występują tu rozległe rafy koralowe zajmujące obszar 525 km², zasiedlone przez 160 gatunków reprezentujących 55 rodzajów koralowców[3], podwodne łąki trawy morskiej (ang. seagrass meadows)[2], które tworzy m.in. Thalassia hemprichii, Thalassodendron ciliatum i Cymodocea serrulata[3], natomiast wybrzeża wysp porastają gęste lasy namorzynowe[2], najliczniej tworzone przez Avicennia marina, Bruguiera gymnorhiza, Ceriops tagal, Rhizophora mucronata, Xylocarpus granatum i Sonneratia alba[3].
Występuje tu ok. 350 gatunków ryb[1] oraz 4 zagrożone wyginięciem gatunki żółwi morskich – karetta (Caretta caretta), żółw szylkretowy (Eretmochelys imbricata), żółw jadalny (Chelonia mydas) i żółw oliwkowy (Lepidochelys olivacea) – oraz żółw skórzasty (Dermochelys coriacea)[3]. Płytkie wody przybrzeżne zamieszkują również ślimaki morskie, m.in. przyłbica rogata (Cassis cornuta), przydacznia łuskowata (Tridacna squamosa), Cypraecassis rufa oraz Charonia tritonis[4].
Ssaki morskie reprezentowane są przez 5 gatunków z rodziny delfinowatych – delfinka długoszczękiego (Stenella longirostris), butlonosa (Tursiops truncatus), risso szarego (Grampus griseus), melonogłowa wielozębnego (Peponocephala electra) i grindwala krótkopłetwego (Globicephala macrorhynchus) – a oprócz nich przez humbaka (Megaptera novaeangliae) i kaszalota spermacetowego (Physeter macrocephalus)[3]. Archipelag jest również ważnym żerowiskiem ptaków wędrownych oraz krabożera (Dromas ardeola)[2].
Krajobraz kulturowy
edytuj
Archipelag Quirimbas stanowił ważny punkt na szlakach handlowych wykorzystywanych przez arabskich kupców już w VII wieku. W 1590 roku część wysp została przejęta przez Portugalczyków, którzy handlowali kością słoniową, jedwabnymi i bawełnianymi suknami, bydłem, wyrobami z palm oraz niewolnikami[6].
Część wysp w archipelagu Quirimbas jest zamieszkana, a do najważniejszych należą Ibo, Quisiva i Matemo[2]. Znajdują się na nich osady z czasów portugalskiego imperium kolonialnego wraz z jeszcze starszymi osadami kultury Suahili[2]. Miejscowa architektura, urbanistyka oraz kultura łączą rdzenne elementy afrykańskie z wpływami arabskimi, portugalskimi i indyjskimi[2][6]. Reprezentują je liczne budynki mieszkalne, handlowe i użyteczności publicznej, świątynie oraz pozostałości fortów: Santo António, São João Baptista i São José[2][7].
Mieszkańcy wysp również współcześnie utrzymują się z rybołówstwa i handlu[1], stopniowo rozwija się również turystyka[4].
Galeria
edytuj-
Wikłacz somalijski na wyspie Ibo (2016) -
Latarnia morska na wyspie Medjumbe (2007) -
Kościół św. Jana Chrzciciela w mieście Ibo (2016) -
Ruiny fortu Santo António (2009) -
Budynek z czasów kolonialnych, obecnie siedziba FRELIMO (2016) -
Zachód słońca nad wyspą Ibo (2009)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e The Quirimbas National Park [online], www.quirimbas.info [dostęp 2024-04-22] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k UNESCO World Heritage Centre, The Quirimbas Archipelago [online], whc.unesco.org, 20 sierpnia 2008 [dostęp 2024-04-22] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Parque Nacional das Quirimbas – Plano de Maneio – 2012-2021. [w:] Administração Nacional das Áreas de Conservação [on-line]. Ministério do Turismo. [dostęp 2024-04-22]. (port.).
- ↑ a b c UNESCO Man and the Biosphere Programme (MAB), Quirimbas [online], unesco.org/en/mab [dostęp 2024-04-22] (ang.).
- ↑ Conservation Areas – ANAC [online], www.anac.gov.mz [dostęp 2024-04-23].
- ↑ a b Ibo Island [online], www.quirimbas.info [dostęp 2024-04-27] (ang.).
- ↑ Moçambique – Porto Amélia – Pemba – Ibo [online], br.geocities.com, 15 kwietnia 2008 [dostęp 2024-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2008-04-15] (port.).