Pytony
Pytony (Pythonidae) – rodzina węży z kladu Alethinophidia. Tradycyjnie klasyfikowane jako podrodzina dusicieli; z analiz filogenetycznych wykorzystujących dane molekularne nie wynika jednak jednoznacznie, że podrodziny Boinae i Erycinae są bliżej spokrewnione z pytonami niż z wężami z kladu Caenophidia (m.in. połozowatymi, zdradnicowatymi i żmijowatymi)[1][2][3]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Pyrona, Burbrinka i Wiensa (2013) wykazała, że dusiciele i pytony są bliżej spokrewnione ze sobą nawzajem niż z Caenophidia; jednocześnie jednak z analizy tej wynika, że pytony i dusiciele nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także tarczogonowate, tęczowcowate, rodziny Anomochilidae i Cylindrophiidae oraz rodzina/podrodzina Loxocemidae/Loxoceminae[4]. Tym samym istnieje ryzyko, że włączenie pytonów do rodziny dusicieli uczyniłoby tę rodzinę parafiletyczną; stąd też obecnie pytony częściej są klasyfikowane jako odrębna rodzina[1][2][5][4]. Analizy filogenetyczne sugerują szczególnie bliskie pokrewieństwo pytonów z rodzinami tęczowcowatych i Loxocemidae[1][2][3][4].
| Pythonidae | |||
| Fitzinger, 1826 | |||
 Pyton zielony | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina |
pytony | ||
| Rodzaje | |||
| |||
Pytony (z wyjątkiem gatunków z rodzaju Aspidites) mają receptory wrażliwe na podczerwień w rowkach na górnej wardze pod nozdrzami, które pozwalają im wykrywać promieniowanie cieplne; to pomaga im zlokalizować pobliską zdobycz, zwłaszcza ciepłokrwiste ssaki. Tradycyjnie uznawane za niejadowite; badania Frya i współpracowników (2005) wykazały, że wszystkie węże, w tym pytony, pochodzą od przodka zdolnego do wytwarzania jadu[6]. Późniejsze badania Frya i współpracowników (2013) dowiodły też, że pytony wytwarzają niewielkie ilości toksyn obecnych także w jadzie węży z kladu Caenophidia[7]. W odróżnieniu od dusicieli pytony są jajorodne.
Przedstawiciele rodziny żyją w Afryce, Azji i Australii. Znanych jest do 41 gatunków (różni autorzy wymieniają różną liczbę odrębnych gatunków, patrz uwagi w przypisach) należących do – w zależności od przyjmowanej klasyfikacji – 8 lub 9 rodzajów[8]:
- rodzaj: Antaresia
- Antaresia childreni
- Antaresia maculosa – pyton plamisty dł. 70–130 cm, max 165 cm
- Antaresia perthensis – pyton malutki dł. 40–50 cm, max 61 cm
- Antaresia stimsoni
- rodzaj: Apodora[9]
- rodzaj: Aspidites
- Aspidites melanocephalus – pyton czarnogłowy dł. 175–250 cm, max 302 cm
- Aspidites ramsayi – pyton żółtogłowy, Woma dł. 150–185 cm, max 270 cm
- rodzaj: Bothrochilus
- Bothrochilus boa – pyton obrączkowy, nardoana dł. 130–165 cm
- rodzaj: Leiopython[10]
- rodzaj: Liasis
- rodzaj: Morelia
- ?Morelia amethistina[12]
- ?Morelia boeleni – pyton czarny dł. 245–305 cm[12]
- Morelia bredli – pyton Bredla
- Morelia carinata
- ?Morelia clastolepis – pyton molukański[12]
- ?Morelia kinghorni – pyton Kinghorna dł. 440–560 cm[12]
- Morelia macburniei – pyton Macburna[13]
- Morelia mippughae – pyton z Flinders[14]
- ?Morelia nauta – pyton tanimbarski[12]
- ?Morelia oenpelliensis[12]
- Morelia spilota – pyton dywanowy, pyton rombowy dł. 125–290 cm, max 430 cm
- ?Morelia tracyae – pyton Tracy dł. 280–340 cm[12]
- Morelia viridis – pyton zielony dł. 120–190 cm, max 250 cm[15]
- rodzaj: Python – pyton
- Python anchietae – pyton angolski[16]
- Python curtus – pyton krotkoogonowy dł. 150–230 cm, max 310 cm
- Python kyaiktiyo[17]
- Python molurus – pyton tygrysi dł. 320–620 cm, max 823 cm[18]
- Python regius – pyton królewski
- ?Python reticulatus – pyton siatkowany dł. 400–770 cm, max 10 m[19]
- Python sebae – pyton skalny dł. 300–590 cm, max 760 cm
- ?Python timoriensis – pyton timorski[19]
- Python breitensteini – pyton borneański
- Python brongersmai – pyton krwisty
- Python natalensis – pyton południowoafrykański
Według The Reptile Database, obecnie (2019) rodzina liczy około 40 gatunków zgrupowanych w 8 rodzajach[20]:
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Joseph B. Slowinski, Robin Lawson. Snake phylogeny: evidence from nuclear and mitochondrial genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 24 (2), s. 194–202, 2002. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00239-7. (ang.).
- ↑ a b c Nicolas Vidal, Anne-Sophie Delmas, S. Blair Hedges: The higher-level relationships of alethinophidian snakes inferred from seven nuclear and mitochondrial genes. W: R.W. Henderson, R. Powell (red.): Biology of the Boas and Pythons. Eagle Montain, Utah: Eagle Mountain Publishing, 2007, s. 27–33. ISBN 978-0-972-01543-1.
- ↑ a b Michael S. Y. Lee, Andrew F. Hugall, Robin Lawson, John D. Scanlon. Phylogeny of snakes (Serpentes): combining morphological and molecular data in likelihood, Bayesian and parsimony analyses. „Systematics and Biodiversity”. 5 (4), s. 371–389, 2007. DOI: 10.1017/S1477200007002290. (ang.).
- ↑ a b c Robert Alexander Pyron, Frank T Burbrink i John J. Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13, s. 93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93. (ang.).
- ↑ Nicolas Vidal, S. Blair Hedges. The molecular evolutionary tree of lizards, snakes, and amphisbaenians. „Comptes Rendus Biologies”. 332, s. 129-139, 2009. DOI: 10.1016/j.crvi.2008.07.010. (ang.).
- ↑ Bryan G. Fry, Nicolas Vidal, Janette A. Norman, Freek J. Vonk, Holger Scheib, S. F. Ryan Ramjan, Sanjaya Kuruppu, Kim Fung, S. Blair Hedges, Michael K. Richardson, Wayne. C. Hodgson, Vera Ignjatovic, Robyn Summerhayes i Elazar Kochva. Early evolution of the venom system in lizards and snakes. „Nature”. 439, s. 584–588, 2005. DOI: 10.1038/nature04328. (ang.).
- ↑ Bryan G. Fry, Eivind A. B. Undheim, Syed A. Ali, Jordan Debono, Holger Scheib, Tim Ruder, Timothy N. W. Jackson, David Morgenstern, Luke Cadwallader, Darryl Whitehead, Rob Nabuurs, Louise van der Weerd, Nicolas Vidal, Kim Roelants, Iwan Hendrikx, Sandy Pineda Gonzalez, Alun Jones, Glenn F. King, Agostinho Antunes i Kartik Sunagar. Squeezers and leaf-cutters: differential diversification and degeneration of the venom system in toxicoferan reptiles. „Molecular & Cellular Proteomics”. 12 (7), s. 1881–1899, 2013. DOI: 10.1074/mcp.M112.023143. (ang.).
- ↑ Pythonidae. The Reptile Database. [dostęp 2011-11-06]. (ang.).
- ↑ Z analizy Reynoldsa, Niemillera i Revella (2014) wynika, że gatunki zaliczane do rodzaju Liasis nie tworzą kladu, do którego nie należałby również gatunek Apodora papuana. Na tej podstawie autorzy uznają rodzaj Apodora za młodszy synonim rodzaju Liasis i przenoszą gatunek Apodora papuana do rodzaju Liasis. Patrz: R. Graham Reynolds, Matthew L. Niemiller i Liam J. Revell. Toward a Tree-of-Life for the boas and pythons: Multilocus species-level phylogeny with unprecedented taxon sampling. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 71, s. 201–213, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2013.11.011. (ang.).
- ↑ Z analizy Rawlings i współpracowników (2008) wynika, że rodzaje Bothrochilus i Leiopython są taksonami siostrzanymi; z tego powodu autorzy postulują, by uznać Leiopython za młodszy synonim Bothrochilus. Patrz: Lesley H. Rawlings, Daniel L. Rabosky, Stephen C. Donnellan, Mark N. Hutchinson. Python phylogenetics: inference from morphology and mitochondrial DNA. „Biological Journal of the Linnean Society”. 93 (3), s. 603-619, 2008. DOI: 10.1111/j.1095-8312.2007.00904.x. (ang.). Także Reynolds, Niemiller i Revell (2014) uznają Leiopython za młodszy synonim Bothrochilus i przenoszą do rodzaju Bothrochilus gatunki zaliczane przez innych autorów do rodzaju Leiopython. Patrz: R. Graham Reynolds, Matthew L. Niemiller i Liam J. Revell. Toward a Tree-of-Life for the boas and pythons: Multilocus species-level phylogeny with unprecedented taxon sampling. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 71, s. 201–213, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2013.11.011. (ang.).
- ↑ a b Wulf D. Schleip. Two new species of Leiopython Hubecht, 1879 (Pythonidae: Serpentes): Non-compliance with the International Code of Zoological Nomenclature leads to unavailable names in zoological nomenclature. „Journal of Herpetology”. 48 (2), s. 272–275, 2014. DOI: 10.1670/13-157. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Przenoszony przez Reynoldsa, Niemillera i Revella (2014) do osobnego rodzaju Simalia. Patrz: R. Graham Reynolds, Matthew L. Niemiller i Liam J. Revell. Toward a Tree-of-Life for the boas and pythons: Multilocus species-level phylogeny with unprecedented taxon sampling. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 71, s. 201–213, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2013.11.011. (ang.).
- ↑ Uznany za młodszy synonim Morelia spilota imbricata przez Schleipa i O'Sheę (2010), patrz: Wulf D. Schleip i Mark O’Shea. Annotated checklist of the recent and extinct pythons (Serpentes, Pythonidae), with notes on nomenclature, taxonomy, and distribution. „ZooKeys”. 66, s. 39-79, 2010. DOI: 10.3897/zookeys.66.683. (ang.).
- ↑ Uznany za nomen dubium przez Schleipa i O'Sheę (2010), patrz: Wulf D. Schleip i Mark O’Shea. Annotated checklist of the recent and extinct pythons (Serpentes, Pythonidae), with notes on nomenclature, taxonomy, and distribution. „ZooKeys”. 66, s. 39–79, 2010. DOI: 10.3897/zookeys.66.683. (ang.).
- ↑ Konieczne może się okazać przeniesienie populacji M. viridis z północnej części Nowej Gwinei do odrębnego gatunku Morelia azurea. Patrz: Wulf D. Schleip i Mark O’Shea. Annotated checklist of the recent and extinct pythons (Serpentes, Pythonidae), with notes on nomenclature, taxonomy, and distribution. „ZooKeys”. 66, s. 39-79, 2010. DOI: 10.3897/zookeys.66.683. (ang.).
- ↑ Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 380. ISBN 83-01-00957-8.
- ↑ George R. Zug, Steve W. Gotte i Jeremy F. Jacobs. Pythons in Burma: Short-tailed python (Reptilia: Squamata). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 124 (2), s. 112–136, 2011. DOI: 10.2988/10-34.1. (ang.).
- ↑ Część autorów podnosi podgatunek Python molurus bivittatus do rangi odrębnego gatunku Python bivittatus. Tak np. Wulf D. Schleip i Mark O’Shea. Annotated checklist of the recent and extinct pythons (Serpentes, Pythonidae), with notes on nomenclature, taxonomy, and distribution. „ZooKeys”. 66, s. 39–79, 2010. DOI: 10.3897/zookeys.66.683. (ang.).
- ↑ a b Prawdopodobnie bliżej spokrewniony z gatunkami zaliczanymi do rodzajów Morelia, Leiopython, Liasis, Antaresia, Aspidites, Apodora i Bothrochilus niż z gatunkami zaliczanymi do rodzaju Python, w związku z czym konieczne jest przeniesienie go do odrębnego od Python rodzaju. Patrz: Lesley H. Rawlings, Daniel L. Rabosky, Stephen C. Donnellan, Mark N. Hutchinson. Python phylogenetics: inference from morphology and mitochondrial DNA. „Biological Journal of the Linnean Society”. 93 (3), s. 603–619, 2008. DOI: 10.1111/j.1095-8312.2007.00904.x. (ang.).; Robert Alexander Pyron, Frank T Burbrink i John J. Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13, s. 93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93. (ang.). Reynolds, Niemiller i Revell (2014) zaproponowali dla tego rodzaju nazwę Malayopython. Patrz: R. Graham Reynolds, Matthew L. Niemiller i Liam J. Revell. Toward a Tree-of-Life for the boas and pythons: Multilocus species-level phylogeny with unprecedented taxon sampling. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 71, s. 201–213, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2013.11.011. (ang.).
- ↑ P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Pythonidae. The Reptile Database. [dostęp 2019-03-02]. (ang.).