Puszcza Solska (gmina)
Puszcza Solska (do 1874 Bi(e)łgoraj) – dawna gmina wiejska istniejąca do 28 września 1954 roku w woj. lubelskim. Gmina obejmowała północno-wschodni obszar dzisiejszej gminy Biłgoraj. Przed wojną siedzibą gminy była Puszcza Solska[2] (obecnie dzielnica Biłgoraja), a po wojnie Biłgoraj[3].
| gmina wiejska | |||
| 1874–1954[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: lubelskie (II RP) | ||
| Powiat | |||
| Data powstania |
1874 | ||
| Data likwidacji |
29 września 1954 | ||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Położenie na mapie powiatu
| |||
Gmina Puszcza Solska, początkowo pod nazwą „gmina Biłgoraj”, została utworzona w 1874 roku w powiecie biłgorajskim guberni lubelskiej[4][5][6].
W 1919 roku weszła w skład w woj. lubelskiego. Do 1939 roku była jednostką samorządu terytorialnego, pełniącą również funkcje administracyjne zlecone przez państwo[7].
Według stanu na 30 września 1921 gmina Puszcza Solska obejmowała miejscowości: Aleksandrowska Słoboda, Bojary, Cyncynopol, Dąbrowica, Dyle, Edwardów, Gromada, Ignatówka, Kajetanówka, Majdan Gromadzki, Nadrzecze, Puszcza Solska, Rapy Bojarskie, Rapy Dylańskie, Różnówka, Stępniówka, Teodorów, Wola, Zagrody Dąbrowickie i Zagumnie. Gmina liczyła 4629 mieszkańców[8].
1 kwietnia 1927 włączono do gminy Puszcza Solska wsie Brodziaki, Korczów, Okrągłe i Smólsko z gminy Sól[9], zaś wieś Bojary oraz wieś i folwark Różnówka z gminy Puszcza Solska włączono do miasta Biłgoraja[10].
W 1928 roku wójtem gminy był Józef Myszak, odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi za „zasługi w pracy społecznej i samorządowej”[11].
Podczas okupacji gmina należała do dystryktu lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa. Po wyzwoleniu powołano do życia Radę Narodową w Puszczy Solskiej na mocy statutu z 1 stycznia 1944[12].
Według stanu na 1 lipca 1952 gmina Puszcza Solska składała się z 11 gromad: Brodziaki, Dąbrowica, Dyle, Gromada, Kajetanówka, Korczów, Majdan Gromadzki, Puszcza Solska, Rapy Dylańskie, Smólsko i Wola[13][14].
1 stycznia 1953 do gminy Puszcza Solska włączono gromady Andrzejówka, Bukowa i Korytków Duży z gminy Kocudza[15].
Gmina Puszcza Solska została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[16]. Na obszarze dawnej gminy Puszcza Solska utworzono gromady Bukowa, Dąbrowica, Korytków Duży i Majdan Gromadzki. W ramach tej reformy 1 stycznia 1955 do powiatu biłgorajskiego przyłączono między innymi gromadę Hedwiżyn oraz wsie Wolaniny i Ratwica z gromady Bukownica dawnej gminy Tereszpol powiatu zamojskiego[17]. 1 lipca 1960 z gromad Dąbrowica, Korytków Duży, Majdan Gromadzki i Podlesie utworzono nową gromadę Biłgoraj. Przed 1 lipca 1965 zniesiono gromady Bukowa i Hedwiżyn, których obszary przyłączono do gromady Biłgoraj. 1 lipca 1971 obszar dawnej gminy Puszcza Solska obejmowała już tylko gromada Biłgoraj[18].
W kolejnej reformie administracyjnej 1 stycznia 1973[19] gmina Puszcza Solska nie została odtworzona. Większość jej obszaru należy dziś do gminy Biłgoraj i miasta Biłgoraj.
Przypisy
edytuj- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Zbigniew Stankiewicz, w: Juliusz Bardach, Monika Senkowska-Gluck Historia państwa i prawa Polski. Tom III. Od rozbiorów do uwłaszczenia, PWN, Warszawa 1981, s. 354–359.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279).
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359).
- ↑ Akta gminy Puszcza Solska – Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Kraśniku. [dostęp 2008-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom IV. Województwo lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924, s.8-9
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 31, poz. 280
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 35, poz. 312
- ↑ Monitor Polski, t. 11, 12 stycznia 1928, s. 1.
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz. Urz. WRN w Lublinie, Nr 3, poz. 7, 1953
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 41, poz. 283
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Za: W. Ćwik, J. Reder Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977, s. 160–161, 168–169
- ↑ Mapa powiatu Biłgoraj, PPWK Warszawa 1971
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312