Pussy Riot – rosyjska grupa feministyczna, przedstawiająca swoje poglądy przy użyciu języka i formy wypowiedzi, wzorowanych na całokształcie estetyki i kultury punk, a także na ruchu feministycznym Riot Grrrl.

Pussy Riot
Ilustracja
Członkinie zespołu
Rok założenia

2011

Pochodzenie

Rosja

Aktywność

2011–

Skład
Nadieżda Tołokonnikowa[1][2], Jekatierina Samucewicz[1][2], Marija Alochina[2] i inne
Strona internetowa
Happening na placu Czerwonym w Moskwie 20 stycznia 2012

Grupa znana jest z protestów politycznych[1][2] i prowokacji obyczajowych[3]. Występy grupy mają formę nielegalnych akcji i happeningów w rozmaitych, najczęściej niekonwencjonalnych miejscach: na stacjach metra, dachach trolejbusów, na placu Czerwonym, a także w drogich butikach odwiedzanych przez rosyjską klasę wyższą[3][4]. Rosyjską opinię publiczną grupa prowokuje także wulgarnym językiem[5].

Inspiracją dla nazwy Pussy Riot była nazwa amerykańskiego ruchu Riot Grrrl, walczącego przeciwko przemocy wobec kobiet i o ich prawa w polityce[6]. Z powodu wielu znaczeń składników nazwy można ją tłumaczyć na język polski jako Bunt Cipek[7], ale też jako Bunt Kotków.

Członkinie

edytuj
 
Nadieżda Tołokonnikowa
 
Jekatierina Samucewicz
 
Marija Alochina
 
Mural Kalendarze empatii na ścianie przy skrzyżowaniu ulicy Górczewskiej i alei Prymasa Tysiąclecia w Warszawie, prezentujący osoby uznane przez Amnesty International za tzw. więźniów sumienia. Fragment z wizerunkiem działaczek z Pussy Riot

Zespół powstał w październiku 2011[3]. Członkinie grupy (jest ich kilkanaście, a zespół nie ma stałego składu) występują pod pseudonimami (Bałakława, Błondi, Bożża, Garadża, Kot, Mańko, Pochlobka, Sierafima, Terminator, Tiuria, Szajba, Szlapa, Szumacher)[8]. Nie mają formalnej liderki, w grupie nie obowiązuje żadna hierarchia, a jej członkinie nie ujawniają swoich prawdziwych imion i nazwisk[6]. Znane są imiona i nazwiska trzech kobiet, sądzonych i skazanych w sierpniu 2012 za chuligaństwo motywowane nienawiścią religijną w czasie akcji w soborze Chrystusa Zbawiciela – są to Marija Alochina, Jekatierina Samucewicz i Nadieżda Tołokonnikowa. Za nieformalną przywódczynię grupy uchodzi ta ostatnia, związana wcześniej z grupą Wojna[8].

Zarówno w czasie występów, jak i podczas kontaktów z mediami, członkinie grupy noszą barwne kominiarki, zakrywające im całkowicie twarze i – niezależnie od pogody – lekkie sukienki i kolorowe rajstopy[5]. Grupa nie jest zamknięta i stara się o pozyskanie nowych członkiń. Zespół współtworzą osoby zajmujące się fotografowaniem i filmowaniem występów oraz edycją przygotowanych materiałów[6].

Poruszane problemy

edytuj

W swojej twórczości grupa porusza problem braku równych praw płci, wytyka zakłamanie współczesnych władz, sprzeciwia się wszelkiego rodzaju dyskryminacji, m.in. wspiera ruchy LGBT. Postuluje wolność w sferze gender i ostro krytykuje seksizm[9]. Jak deklarują w wywiadach, ich marzeniem jest wprowadzenie socjalizmu w stylu skandynawskim. Obiektem krytyki Pussy Riot jest ich zdaniem ograniczona wolność wyborów w Rosji[10]. Jedną z głównych postaci poddawanych krytyce jest Władimir Putin[10], ale również Dmitrij Miedwiediew[7]. Putinowi grupa zarzuca seksizm i wspieranie systemu patriarchalnego[11][12].

Występy

edytuj

Pierwsze występy

edytuj

Nadieżda Tołokonnikowa w 2008 uczestniczyła w happeningu, w którym kilka par uprawiało seks w Państwowym Muzeum Biologicznym w Moskwie, w proteście przeciwko wyborowi na prezydenta Dmitrija Miedwiediewa, wskazanego przez Władimira Putina, i polityce rządu, który pieprzy ludzi[13].

Po raz pierwszy Pussy Riot wystąpiły publicznie w październiku 2011, gdy na kilku stacjach metra w Moskwie wykonały utwór Wyzwól bruk, w którym nawiązując do protestów w Egipcie, zachęcały do zrobienia z placu Czerwonego drugiego Tahriru[8].

14 grudnia 2011 na dachu budynku aresztu śledczego w Moskwie, w którym zatrzymano uczestników mityngu zorganizowanego na znak protestu przeciw wynikowi wyborów do Dumy, grupa wykonała piosenkę Śmierć więzieniu, wolność dla protestu (ros. «Смерть тюрьме, свободу протесту»)[6][8].

W styczniu 2012 na placu Czerwonym w Moskwie członkinie Pussy Riot wykonały piosenkę o Putinie, który narobił w spodnie po opozycyjnych wystąpieniach, a dwie z nich zostały ukarane grzywnami w wysokości 500 rubli za naruszenie przepisów o wiecach i zgromadzeniach[8].

Wydarzenia w soborze Chrystusa Zbawiciela w Moskwie i ich konsekwencje

edytuj

21 lutego 2012 pięć członkiń grupy weszło do prawie pustego[14] soboru Chrystusa Zbawiciela w Moskwie i przed ikonostasem wykonała piosenkę Bogurodzico, przegoń Putina[15], w której skrytykowała powiązania hierarchów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego ze specsłużbami i Putinem. Nowo wybrany prezydent Putin zwrócił się wkrótce potem z przeprosinami do wiernych i kleru Cerkwi prawosławnej[16].

Dwie członkinie grupy w wieku 22 i 23 lat, podejrzane o udział w akcji, zostały wkrótce potem aresztowane; 18 marca 2012 przedłużono im areszt niemal do końca kwietnia 2012[16]; były przetrzymywane w areszcie aż do głównej rozprawy[1]. Przed budynkiem sądu obradującego nad przedłużeniem aresztu pikietowali zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy grupy[16]. Pełnomocnik rządu do spraw praw człowieka, Władimir Łukin, zasugerował rezygnację z przetrzymywania podejrzanych w areszcie[17]. Prokuratura, przygotowując oskarżenie, rozważała zastosowanie § 213 rosyjskiego kodeksu karnego, kwalifikującego akcję jako chuligaństwo o charakterze przestępczości zorganizowanej, za co grozi do siedmiu lat pozbawienia wolności[1][2][16]. Zdaniem adwokatów aresztowanych członkiń grupy zastosowano błędną kwalifikację prawną zarzucanego czynu, gdyż nie uszkodzono mienia ani nikt nie odniósł szkód na ciele i zdrowiu. W rosyjskich mediach wspominano często w tym kontekście pojęcie obrazy uczuć religijnych osób wierzących[1].

W połowie marca 2012 aresztowano trzecią członkinię grupy[16]. Ukarania aktywistek domagał się osobiście patriarcha Cyryl, który twierdził, że katedra została zbezczeszczona[2]. Nieliczni duchowni prawosławni wystąpili w obronie zespołu[18]. Obrońcy grupy uważają, że zarzut urażenia uczuć innych osób był jedynie pretekstem do wymierzenia kary za krytykę władzy[1].

W Dzień Kobiet 8 marca 2012 w wielu miastach świata zorganizowano akcje protestu przeciw aresztowaniu członkiń grupy. Seria pikiet miała miejsce między innymi w Moskwie, Petersburgu, Jekaterynburgu, Tomsku, Nowosybirsku, Kijowie, Berlinie, Paryżu, Pradze, Wiedniu, Nowym Jorku, Tel-Awiwie[19][20]. Międzynarodowa organizacja Human Rights Watch nazwała proponowany wymiar kary całkowicie niewspółmiernym działaniem[21].

Dla aresztowanych członkiń grupy (Marija Alochina, Jekatierina Samucewicz i Nadieżda Tołokonnikowa) prokurator zażądał kary trzech lat pozbawienia wolności[22]. 17 sierpnia 2012 sędzia Marina Syrowa, orzekająca w Sądzie Rejonowym w Moskwie-Chamownikach, uznała je za winne chuligaństwa motywowanego nienawiścią religijną. Dwie członkinie (Marija Alochina i Nadieżda Tołokonnikowa) zostały ostatecznie skazane na dwa lata pozbawienia wolności z nakazem odbywania kary w kolonii karnej o zwykłym rygorze[23][24], lecz wyszły na wolność 23 grudnia 2013, cztery miesiące przed końcem kary, dzięki amnestii zaaprobowanej przez Dumę Państwową[25].

Serial House of Cards

edytuj

Nadieżda Tołokonnikowa i Marija Alochina wystąpiły w trzecim odcinku trzeciego sezonu serialu House of Cards produkcji Netflix[26].

Film dokumentalny

edytuj

21 października 2013 roku wszedł na ekrany film dokumentalny „Pussy Riot: A Punk Prayer”[27], wchodzący do grona 15 kandydatów nominowanych do Oskara w kategorii najlepszego dokumentu[28]. Szef wydziału kultury samorządu moskiewskiego, Siergiej Kapkow, skierował list do dyrekcji stołecznego teatru „Gogol Centrum”, w którym domagał się odwołania pokazu filmu o zespole Pussy Riot, zwracając uwagę, że teatr ten jest państwową instytucją kulturalną, finansowaną z budżetu Moskwy, która nie powinna być kojarzona z kontrowersyjnymi osobami[28].

Koncert Amnesty International

edytuj

6 lutego 2014 roku na koncercie Amnesty International w Nowym Jorku Masza Alochina i Nadia Tołokonnikowa zostały zaprezentowane osiemnastotysięcznej widowni przez Madonnę. Nadia powiedziała na scenie[29][30]:

Nie zapomnimy i nie wybaczymy naszym władzom tego, co robią ze swoimi obywatelami. Dlatego żądałyśmy i będziemy żądać Rosji bez Putina. I żądamy wolnej Rosji!

Występ na koncercie spowodował reakcję pozostałych członkiń Pussy Riot. Maria Alochina i Nadieżda Tołokonnikowa zostały wyrzucone z zespołu. W otwartym liście na blogu Pussy Riot napisano, że Alochina i Tołokonnikowa „zapomniały o aspiracjach i ideałach zespołu” i Pussy Riot to zespół wierny „lewicowej i antykapitalistycznej ideologii”, a one tymczasem zajmują się tylko prawami więźniów[31].

Pobicie w Soczi

edytuj

19 lutego 2014 w Soczi podczas olimpiady zimowej grupa mężczyzn w strojach kozaków przeszkodziła w drugiej próbie zespołu nagrania wideo Putin nauczy cię ojczyznę kochać. Napastnicy pobili uczestników grupy pałkami i biczami, jedna osoba została przewieziona do szpitala. Przybyła na miejsce zdarzenia policja nikogo nie zatrzymała[32][33].

Incydent podczas mundialu

edytuj

15 lipca 2018, w drugiej połowie finałowego meczu Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej, na murawę stadionu Łużniki w Moskwie wtargnęły cztery osoby, przez co mecz musiał zostać chwilowo przerwany. Reuters zidentyfikował jedną z tych osób jako Olgę Kuracziową, członkinię Pussy Riot. Grupa wzięła na siebie odpowiedzialność za incydent, wydając oficjalne komunikaty w mediach społecznościowych[34].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g Inga Pylypchuk, Religion ist Macht [online], Die Welt, 30 marca 2012 [dostęp 2012-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-30] (niem.).
  2. a b c d e f Christian Esch: Wie Moskau die Pussy Riots bekämpft. Frankfurter Rundschau, 2012-03-29. [dostęp 2012-03-30]. (niem.).
  3. a b c Benjamin Bidder: Überfallkommando mit Häkelmützen. Der Spiegel, 2012-02-21. [dostęp 2012-03-20]. Cytat: „Pussy Riot” nennt sich selbst eine Punk-Band. Mit Musikkonzerten haben ihre Auftritte aber wenig gemein, sie ähneln eher Überfällen., tłum.: Pussy Riot określają się same jako grupa punkowa. Ich występy mają jednak z koncertami niewiele wspólnego, przypominają raczej napady. (niem.).
  4. Gleb Gavrik: Феминистская группа Pussy Riot: „Мы никого не будем убивать”. Deutsche Welle, 2011-11-15. [dostęp 2012-04-02]. (ros.).
  5. a b Hannah Beitzer: Putins wahre Gegner. Süddeutsche Zeitung, 2012-03-03. [dostęp 2012-03-21]. (niem.).
  6. a b c d Artystyczne protesty polityczne – na granicy sztuki, polityki i chuligaństwa. artysta.pl, 2012-06-15. [dostęp 2012-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-15)].
  7. a b Stefan Sękowski. Dajcie nam, chrześcijanom, żyć!. „Gazeta Wyborcza”, s. 9, 2012-08-23. 
  8. a b c d e „Blondi”, „Kot”, „Szajba”. Punk rockiem w Putina. tvn24.pl, 2012-08-17. [dostęp 2012-08-18].
  9. rusrep.ru.
  10. a b Alexis Zimberg: Moscow’s Merry Pranksters. Foreign Policy, 2012-03-03. [dostęp 2012-03-20]. (ang.).
  11. NPR.
  12. Большой город.
  13. Henrik Aeshna, Sex orgy in a museum! – What do Pussy Riot & Voina have in Common? Fuck for the heir Puppy Bear! [online], 19 sierpnia 2012 [dostęp 2012-12-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-01] (ang.).
  14. Masha Lipman: The Absurd and Outrageous Trial of Pussy Riot. The New Yorker, 2012-08-07. (ang.).
  15. Kejklířky, jež nikomu neubližují. Pussy Riot čeká Den D.
  16. a b c d e Tagesthemen. ARD Mediathek, 2012-03-18. [dostęp 2012-03-20]. (niem.).
  17. Pussy-Riot-Rockerinnen drohen lange Haftstrafen. Der Spiegel, 2012-03-07. [dostęp 2012-03-20]. (niem.).
  18. A. Jefimow, Смиренный борец.
  19. Елена Костюченко. Православные за и против «Новая газета», 11.03.2012.
  20. Punk Band Arrests Spark New Protests – «The Moscow Times», 11.03.2012.
  21. Charles Clover. Pussy Riot dig claws into Putin (ang.) – Financial Times, March 16, 2012.
  22. Прокурор потребовал для участниц Pussy Riot по 3 года лишения свободы [online], Mail.ru, 7 sierpnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2012-08-10] (ros.).
  23. 2 lata łagru dla Pussy Riot. „Bez tego się nie poprawią” [online], Gazeta.pl, 17 sierpnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2012-08-20].
  24. Członkinie Pussy Riot uznane za winne. „To była przestępcza zmowa” [online], Onet.pl, 17 sierpnia 2012.
  25. Ostatnia członkini Pussy Riot na wolności. Tołokonnikowa i Alochina objęte amnestią [ZDJĘCIA] [online], Polska Times, 23 grudnia 2013.
  26. Pussy Riot makes a bold cameo in ‘House of Cards’ season 3. Yahoo! Finance. [dostęp 2015-03-17]. (ang.).
  27. BBC Four – Storyville, 2013–2014, Pussy Riot – A Punk Prayer. BBC. [dostęp 2013-12-29]. (ang.).
  28. a b Władze Moskwy chcą odwołania filmu o Pussy Riot [online], Onet.pl, 29 grudnia 2013 [dostęp 2013-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-01].
  29. gay.ru.
  30. The Morning Journal.
  31. Pussy Riot: uwolnione z łagru Alochina i Tołokonnikowa nie są już członkiniami zespołu, Wyborcza.pl.
  32. Казаки избили участниц Pussy Riot нагайками, utro.ru.
  33. tokfm.pl Czlonkinie Pussy Riot brutalnie zaatakowane w Soczi.
  34. Finał mundialu zakłócili członkowie Pussy Riot [online] [dostęp 2018-07-15].