Pułk Strzelców Pieszych
Pułk Strzelców Pieszych[a] (p. strz. piesz.[b]) – zmotoryzowany oddział piechoty Wojska Polskiego.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk dypl. Zenon Wzacny |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939) | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Historia pułku
edytujPułk Strzelców Pieszych został sformowany w Rembertowie na podstawie rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych L.8063/Org.Tjn.39 z 13 lipca 1939 roku, w składzie Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, jako jednostka organizacyjna piechoty, a organiczny pluton czołgów rozpoznawczych pułku, jako jednostka organizacyjna broni pancernych[1].
Jednostka organizowana była od podstaw, na bazie Centrum Wyszkolenia Piechoty i jego batalionu manewrowego (3 Batalion Strzelców). W pierwotnych założeniach, to właśnie 3 Batalion Strzelców miał zostać zmotoryzowany i występować w podwójnej roli - batalionu manewrowego CWPiech. i batalionu piechoty brygady pancerno-motorowej.
Do organizacji pułku przystąpiono w oparciu o etat pokojowy, wzorowany na etacie obowiązującym w pułkach 10 Brygady Kawalerii. W drugiej połowie sierpnia 1939 roku opracowany został etat wojenny oddziału, większy o 1/4 od etatu pokojowego. Odpowiedzialnym za organizację jednostki został komendant CWPiech., generał brygady Bruno Olbrycht. Na dowódcę pułku i jego zastępcę wyznaczeni zostali wykładowcy centrum, podpułkownicy Zenon Wzacny i Otton Zieliński.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pułk walczył w składzie macierzystej Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej.
Organizacja wojenna i obsada personalna pułku
edytuj
- dowódca – ppłk dypl. Zenon Wzacny (1896–1956)
- I zastępca dowódcy – ppłk Otton Włodzimierz Zieliński
- oficer sztabowy („ukryty dowódca batalionu”) – mjr Henryk Otton Jiruszka
- adiutant – por. Czesław Kazimierz Radomiński
- oficer informacyjny – kpt. Konstanty Gębalski[3]
- oficer ordynansowy – por. rez. Władysław Piotrowski
- kwatermistrz – mjr Włodzimierz Andrzej Latawiec
- oficer ewidencji personalnej – kpt. Ludwik Wiśniewski
- oficer techniczny – kpt. br. panc. Bronisław Piotrowski († 18 IX 1939, Tomaszów)
- naczelny lekarz – por. lek. mgr Antoni Kopeć
- płatnik – por. int. Piotr Paciorek
- dowódca plutonu technicznego – NN
- dowódca plutonu gospodarczo–transportowego – NN
- dowódca kompanii rozpoznawczej – kpt. Józef Horodyski
- dowódca plutonu motocyklistów – por. Władysław Kozal (ranny 18 IX 1939, Tomaszów)
- dowódca plutonu kolarzy – por. Stefan Malanek
- dowódca plutonu czołgów rozpoznawczych TKS – por. br. panc. Mikołaj Murowicki
1 kompania strzelców
- dowódca – kpt. Roman Lech Kania
- dowódca I plutonu – ppor. Aleksander Sinnicki
- dowódca II plutonu – por. Gereon Grzenia-Romanowski
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Włodzimierz Skolimowski
2 kompania strzelców
- dowódca – por. Antoni Albin Smoczkiewicz
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Stanisław Sosnowski
- dowódca II plutonu – ppor. Czesław Rakowski
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Stanisław Janczykowski
3 kompania strzelców
- dowódca 3 kompanii – por. Marian Karol Woźniak
- dowódca I plutonu – ppor. Gerard Nowicki († w 1944 roku)
- dowódca II plutonu – ppor. Stanisław Krystek (ranny 9 IX 1939)
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Kazimierz Malanowski[4]
4 kompania strzelców
- dowódca 4 kompanii – por. Ludwik Karol Drąg (ranny 18 IX 1939, Tomaszów Lubelski)
- dowódca I plutonu – ppor. Edward Weber
- dowódca II plutonu – ppor. Alfons Pronobis (ranny 8 IX 1939)
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Henryk Zadrożny
kompanii ciężkich karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
- dowódca – kpt. Józef Chlipała
- dowódca I plutonu ckm – ppor. Mieczysław Franciszek Wroński[c][wymaga weryfikacji?]
- dowódca II plutonu ckm – ppor. rez. Stefan Maciesza († 18 IX, Tomaszów Lubelski)
- dowódca III plutonu ckm – ppor. rez. Pisarski
- dowódca IV plutonu ckm – ppor. rez. Sawicki
- dowódca I plutonu moździerzy – ppor. Józef Marian Górski
- dowódca II plutonu moździerzy – ppor. por. Henryk Szefer
pododdziały specjalne:
- dowódca plutonu przeciwpancernego – por. Adam Szuba
- dowódca plutonu pionierów – por. Jan Kolenda
- dowódca plutonu łączności – por. Franciszek Sitarz
Uwagi
edytuj- ↑ W rozkazach organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wojskowych podawana jest nazwa „pułk strzelców pieszych”, bez numeru „1”[1]
- ↑ 9 sierpnia 1939 roku gen. bryg. Bronisław Regulski rozkazem L.dz.10198/Org.Tjn. ustalił dla pułku strzelców pieszych skrót nazwy „p.strz.piesz.”[2]
- ↑ Ppor. Mieczysław Franciszek Wroński (ur. 30 września 1916) był oficerem 48 pułku piechoty w Stanisławowie[5]. Tadeusz Kryska-Karski „Straty korpusu oficerskiego 1939-1945”, Londyn 1996, podał, że poległy 15 września 1939 w Łukowej Podsosinie ppor. Mieczysław Franciszek Wroński był dowódcą IV plutonu kompanii ckm pułku strzelców pieszych[6]. W pracy Ludwika Głowackiego podporucznik Wroński występuje zarówno jako poległy oficer 48 pp jak i oficer pułku strzelców pieszych[7]. Autorzy „Księgi pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej. T. 1 [Cz. 1], Żołnierze września” podali, że poległy 15 września 1939 ppor. Mieczysław Franciszek Wroński był oficerem 48 pp[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zarzycki 1995 ↓, s. 265.
- ↑ Kuchciak 2017 ↓, s. 169.
- ↑ Zaleski 1988 ↓, s. 284, autor w ogóle nie wymienia nazwiska kapitana Konstantego Gębalskiego, natomiast podaje, że oficerem informacyjnym był kpt. Ludwik Wiśniewski.
- ↑ Zaleski 1988 ↓, s. 285, autor podaje, że por. Malanowski miał na imię Szymon.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 121.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-08-30].
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 145, 296, 330, 419.
Bibliografia
edytuj- Michał Kuchciak. Nieznane relacje dotyczące Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej w 1939 roku. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 4 (262), s. 152-176, 2017. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 1640-6281.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Stefan Rowecki: Wspomnienia i notatki autobiograficzne (1906-1939). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1988. ISBN 83-07-01547-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Wacław Zaleski: W Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej 1939. Z dziejów 1 Pułku Strzelców Konnych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07460-7.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.