Psianka słodkogórz

Psianka słodkogórz
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	psianka
Gatunek	psianka słodkogórz
	Nazwa systematyczna
	Solanum dulcamara L.; Sp.Pl.2, 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Psianka słodkogórz (Solanum dulcamara L., łac. dulcis – słodki, amarus – gorzki) – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych (Solanaceae L.). Rośnie dziko w Europie, Afryce Północnej, Azji Zachodniej, aż po Indie. Rozprzestrzenia się gdzieniegdzie jako gatunek zawleczony^[4]. W Polsce jest pospolita na całym niżu i w niższych położeniach górskich^[5].

Morfologia

Pokrój: Rozesłany lub pnący się półkrzew, w dolnej części zdrewniały, górą zielny. Osiąga wysokość 0,3-1,8 m. Cała roślina jest mniej lub bardziej przylegająco owłosiona^[5]. Z zewnątrz słodka, wewnątrz gorzka (stąd pochodzi nazwa rośliny).
Liście: Ogonkowe, sercowatojajowate, na szczycie zaostrzone. U nasady mają zwykle 1-2 mniejsze łatki^[5].
Kwiaty: Zwisłe, zebrane w szczytowe lub boczne podbaldaszki^[5]. Kielich złożony z 5 działek, korona ciemnofioletowa, kółkowa z pięcioma szeroko rozchylonymi płatkami, 5 pręcików zrośniętych złocistożółtymi pylnikami w rurkę wokół pojedynczego słupka^[6].
Owoc: Podłużna, lśniąca i soczysta jagoda o długości ok. 1 cm z nasionami o długości 3 mm^[5]. Niedojrzałe owoce są zielone, dojrzałe przyjmują szkarłatnoczerwony kolor^[7].
Gatunki podobne: Psianka słodkogórz niekiedy przez niewprawnych bywa mylona z o wiele bardziej trującą wilczą jagodą.

Kwiat
Owoce niedojrzałe
Dojrzałe owoce

Biologia i ekologia

Rozwój: Półkrzew, chamefit. Kwitnie od lipca do sierpnia, jest owadopylny. Pręciki i słupki dojrzewają równocześnie. Kwiaty zapylane są przez muchówki i błonkówki^[8].
Siedlisko: Pospolita w wilgotnych zaroślach, lasach olsowych, oraz nad brzegami wód. Roślina azotolubna^[7].
Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl./O./All. Alnetea-glutinosae^[9].

Znaczenie

Roślina lecznicza^[5]:
- Surowiec zielarski : pędy (Stipites Dulcamarae) zawierają alkaloidy, glikozydy, garbniki^[7].
- Działanie : W medycynie ludowej używana była jako środek przeczyszczający, moczopędny i wykrztuśny^[7].
Roślina trująca^[5]. Oprócz działania leczniczego wykazuje równocześnie silne działanie trujące i z tego powodu nie jest obecnie wykorzystywana w lecznictwie^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2015-08-12].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2015-02-03].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2015-08-12].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2015-02-03].

[szafer-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[podbielkowski-6] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[atlas-7] Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.

[8] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]