Psałterz krakowski
Psałterz krakowski (Psałterz Wietora) – anonimowy psałterz w języku polskim pochodzący z rękopisu powstałego prawdopodobnie w latach 1470–1480. Psałterz ten został wydany w Krakowie w 1532 roku przez Hieronima Wietora oraz ponownie w roku 1535[1].
Opis
edytujPsałterz ten został wydany jako „Psałterz albo koscielne spiewanie/ Króla Dawida/ nowy pilnie przełożony/ z łacinskiego ięzika w polski/ wedlug szczerego textu”[2]. Psałterz krakowski był pierwszym psałterzem wydanym drukiem. Jest to trzeci zachowany psałterz w języku polskim po Psałterzu floriańskim i Psałterzu puławskim[3]. Zawiera pełny przekład 150 psalmów, 8 kantyków Starego Testamentu, Te Deum oraz atanazjańskie wyznanie wiary[4].
Oryginalny manuskrypt Psałterza krakowskiego nie dochował się do naszych czasów[1]. Pierwsze jego wydanie z 1532 roku zachowało się tylko w dwóch egzemplarzach: jeden przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej (BJ cim. 907), drugi należący do prof. Konrada Górskiego i przekazany Towarzystwu Naukowemu w Toruniu. Drugie wydanie z roku 1535 podobnie zachowało się w dwóch egzemplarzach: jeden przechowywany w Bibliotece Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie (PAU cim. 621) oraz drugi w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu (sygn. XVI O 1021)[4].
Tekst Psałterza krakowskiego wykazuje znaczną zbieżność z tekstami psalmów zawartych w Modlitwach Wacława, jednak zbieżność ta nie dotyczy wszystkich psalmów obecnych w Modlitwach Wacława[5]. Dostosowując rękopis do wersji drukowanej Hieronim Wietor dokonał jego niewielkiej modernizacji językowej. Te poprawki były jednak niekonsekwentne i drobne gdyż po wydrukowaniu tekst psałterza był określany jako archaiczny. Spowodowało to pojawienie się w niedługim czasie kolejnych tłumaczeń Księgi Psalmów na język polski[1].
Na karcie 140 verso psałterza znajduje się całostronicowy drzeworyt przedstawiający króla Dawida grającego na harfie, w tle znajduje się renesansowy pałac. W druku wystąpiły liczne błędy w foliacji[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Psałterz krakowski. [w:] columbinum.com.pl [on-line]. 1999. [dostęp 2013-08-15].
- ↑ a b Psałterz albo koscielne spiewanie. [w:] Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa [on-line]. jbc.bj.uj.edu.pl, 2012-03-20. [dostęp 2013-08-16].
- ↑ Psałterze polskie. [w:] eduteka.pl [on-line]. 2012-03-20. [dostęp 2013-08-15].
- ↑ a b Ewa Wozniak. Słownictwo i frazeologia Psałterza krakowskiego (1532) na tle ówczesnych przekładów biblijnych. „Ata Uniwersitatis Lodziensis”, s. 5, 6, 2002 Folia Linguistica 41. Łódź.
- ↑ Ewa Wozniak. Słownictwo i frazeologia Psałterza krakowskiego (1532) na tle ówczesnych przekładów biblijnych. „Ata Uniwersitatis Lodziensis”, s. 148-156, 2002 Folia Linguistica 41. Łódź.