Psałterz Gallikański
Psałterz Gallikański (łac. Psalterium Gallicanum) – łaciński przekład biblijnej Księgi Psalmów z końca IV wieku, włączony do Wulgaty i używany w Kościele katolickim do połowy XX wieku.
Opis psałterza
edytujPrzekład powstał w Rzymie lub jego okolicy. Jego autorem był Hieronim ze Strydonu, który tłumaczył psalmy z greckiej Septuaginty. Ta wersja psałterza przyjęła się najpierw w Galii, co dało jej nazwę.
Później Hieronim stworzył przekład psalmów, wprost z języka hebrajskiego (Psalterium juxta Hebraeos, 391), a wcześniej (383–386) zaadaptował również psałterz Itali. W VIII wieku, pod wpływem Alkuina tekst psałterza gallikańskiego włączono do Wulgaty[1]. Jedynie dla Psalmu 94 (w numeracji hebrajskiej 95), śpiewanego codziennie w wezwaniu na specjalną uroczystą melodię, zachowano starszy tekst. Z psałterza gallikańskiego pochodzą popularne łacińskie modlitwy, takie jak De profundis clamavi ad te Domine (Psalm 130).
Krytyka
edytujOd początku XX wieku w Kościele katolickim narastała krytyka psałterza. Język łaciny ludowej, w którym powstał, był niezrozumiały dla czytelników wykształconych na łacinie klasycznej. Według opinii o. Stanisława Wójcika z 1947:
- dotychczasowa szata łacińska psałterza była bardzo nieudolna, odstręczająca. Mimo najlepszej woli, wprost niemożliwą rzeczą było wniknąć w ducha psalmów, zrozumieć treść, odczuć ich piękno[2].
Krytykowano również fakt, że psałterz tłumaczony z greckiego zawierał wiele błędów w porównaniu z hebrajskim oryginałem, m.in. w 27 miejscach zniekształcał myśl autora natchnionego[3]. W 1943 ukazała się encyklika Piusa XII Divino afflante Spiritu; jednym z jej motywów była zachęta do badań nad językami oryginalnymi tekstów biblijnych. Już w styczniu 1940 papież zlecił profesorom Papieskiego Instytutu Biblijnego przygotowanie nowego psałterza łacińskiego. Nowy przekład, zwany Psalterium Pianum, ukazał się w marcu 1945[4].
Po Soborze Watykańskim II opublikowano Neowulgatę – rewizję tekstu Wulgaty, zawierającą również zmodyfikowany tekst psałterza[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Guy Lobrichon, Le texte des bibles alcuiniennes, „Annales de Bretagne et des Pays de l’Ouest”, 111 (3), 2004, s. 209–219 (fr.).
- ↑ Stanisław Wójcik: Księga Psalmów. Wrocław: O O. Redemptoryści, 1947, s. 14.
- ↑ Eugeniusz Dąbrowski: Studia Biblijne. Warszawa: PAX, 1951, s. 148.
- ↑ Liber Psalmorum cum Canticis Breviarii Romani, nova e textibus primigeniis interpretatio Latina cum notis criticis et exegeticis cura professorum Pontificii Instituti Biblici edita. Editio altera, Romae: E Pontificio Instituto Biblico, 1945, XXIV+350 (łac.).
- ↑ Nova Vulgata - Bibliorum Sacrorum Editio [online], www.vatican.va [dostęp 2023-07-12].
Linki zewnętrzne
edytuj- Psalterium Gallicanum (łac.)