Przewiercień jaskrowaty

Przewiercień jaskrowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	przewiercień
Gatunek	przewiercień jaskrowaty
	Nazwa systematyczna
	Bupleurum ranunculoides L.; Sp. Pl.: 237 (1753)
Synonimy
	Bupleurum ranunculoides var. genuinum Godr.; Bupleurum ranunculoides subvar. humile (Gaudin) Briq.; Bupleurum ranunculoides var. humile Gaudin; Selinum ranunculoides (L.) E.H.L.Krause;
	Bupleurum ranunculoides var. genuinum Godr.; Bupleurum ranunculoides subvar. humile (Gaudin) Briq.; Bupleurum ranunculoides var. humile Gaudin; Selinum ranunculoides (L.) E.H.L.Krause;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przewiercień jaskrowaty (Bupleurum ranunculoides L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Występuje na obszarach górskich zachodniej i środkowej Europy, od Hiszpanii i Francji na zachodzie po Polskę, Rumunię i Bułgarię na wschodzie^[3]. W Polsce rośnie tylko w Tatrach^[4] – często w Tatrach Zachodnich i rzadko w Wysokich^[5].

Morfologia

Owoce

Pokrój: Z wielogłowego, okrytego resztami zeschłych liści kłącza wyrasta sino- lub żywozielony pęd. Łodyga osiąga od kilku cm do 60, rzadziej do 100 cm wysokości i zwykle rozgałęzia się^[5].
Liście: Liście odziomkowe w rozecie i dolne liście łodygowe są osadzone na ogonkach lub tylko zwężone u nasady; ich blaszka jest równowąska, lancetowata, o równoległych wiązkach przewodzących. Górne liście łodygowe u nasady są rozszerzone obejmując sercowato łodygę i są krótsze od niższych liści^[5].
Kwiaty: Zebrane w 3–15 baldaszków, te z kolei zebrane w baldach złożony. Pokrywy w liczbie 1–5 są podobne do górnych liści. Pokrywki w liczbie 5–9 są żółtawe do żółtawozielonych, jajowate, ostro zakończone, dłuższe od wspieranych baldaszków. Płatki korony są żółtawe, nierzadko czerwonawo nabiegłe, do 1,5 mm długie, półkoliste lub odwrotnie trójkątne, zakończone łatką^[5].
Owoce: Elipsoidalne rozłupnie o długości do 3 mm i szerokości do 1,5 mm, o podobnej długości do szypułek. Na powierzchni są wyraźnie żebrowane^[5].

Biologia i ekologia

Bylina kwitnąca w lipcu i sierpniu. Rośnie na górskich zboczach i piargach wśród skał wapiennych^[5].

Zmienność

Poza podgatunkiem nominatywnym (subsp. ranunculoides) wyróżnia się B. ranunculoides subsp. telonense (Gren. ex Timb.-Lagr.) Bonnier; występujący we Francji i Włoszech. Opisywane dawniej odmiany (np. var. genuinum) nie są uznawane za istotne taksonomicznie i traktowane są jako synonimy nazwy gatunkowej^[3].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-07-09] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-07-09] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bupleurum ranunculoides L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-09] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 101, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 51-52 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-07-09] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-07-09] (ang.).

[powo-3] Bupleurum ranunculoides L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-09] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 101, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[koczwara-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 51-52 .

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]