Przesiąkra okółkowa

Przesiąkra okółkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	żabiściekowate
Rodzaj	przesiąkra
Gatunek	przesiąkra okółkowa
	Nazwa systematyczna
	Hydrilla verticillata (L. f.) Royle
Synonimy
	Hydrilla verticillata (L. f.) Casp.; Hydrilla verticillata Casp.; Hydrilla ovalifolia L.;
	Hydrilla verticillata (L. f.) Casp.; Hydrilla verticillata Casp.; Hydrilla ovalifolia L.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przesiąkra okółkowa (Hydrilla verticillata (L. f.) Royle) – gatunek rośliny z rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae), jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju przesiąkra (Hydrila Rich. Mém. Cl. Sci. Math. Inst. Natl. France 1811(2): 9, 61, 76. 1814). Roślina występuje w Eurazji i Afryce, jako inwazyjna także w Ameryce Północnej i Południowej, w Nowej Zelandii^[3]. W Europie jest gatunkiem rzadkim, w Polsce znanym z kilkudziesięciu stanowisk w północno-wschodniej i północno-zachodniej części kraju, spośród których potwierdzone zostały w ostatnich latach tylko nieliczne na Pojezierzu Suwalskim^[4].

Morfologia

Łodyga: Rozgałęziona, do 2m długości.
Liście: Siedzące, równowąskie, zaostrzone, ząbkowane, zebrane w okółki, o długości 10–20 mm.
Kwiaty: Kwiaty męskie z trzema pręcikami. Kwiaty żeńskie z trzema zielonkawymi działkami i trzema białymi płatkami korony.
Owoc: Walcowata, pięcionasienna torebka.

Biologia i ekologia

Gatunek występuje w postaci szybko rozprzestrzeniających się populacji masowych i w wielu obszarach stanowi z tego powodu duży problem w gospodarce rybackiej, rolnej (jako chwast upraw ryżu), utrudnia także żeglugę^[5]. Liczba chromosomów 2n = 32^[6].

Systematyka

Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z 8 rodzajów wyróżnianych w obrębie podrodziny Hydrilloideae wchodzącej w skład rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae), która należy z kolei do rzędu żabieńcowców (Alismatales)^[2].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabiściekowce (Hydrocharitales Dumort.), podrząd Alismatineae Engl., rodzina żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.), podrodzina Hydrilloideae Luerss., plemię Hydrilleae Horan., rodzaj przesiąkra (Hydrilla Rich.)^[7].

Zagrożenia i ochrona

W Polsce gatunek uznawany jest za zagrożony:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[8]: V (narażony na wyginięcie); 2016: EN (zagrożony)^[9].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin^[10]: EN (endangered, zagrożony).

Ochroną gatunkową przesiąkra objęta została w 2012, przy czym wówczas trafiła pod ochronę częściową^[11]. Od 2014 roku gatunek podlega ochronie ścisłej^[12].

Ekologia

Gatunek charakterystyczny dla Ass. Hydrilletum verticillatae^[13].

W Ameryce Północnej jest gatunkiem inwazyjnym.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-13] (ang.).
↑ Taxon: Hydrilla verticillata (L. f.) Royle. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-06-23]. (ang.).
↑ Stanisław Kłosowski: Hydrilla verticillata. W: Polska Czerwona Księga Roślin. Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.). Kraków: PAN, 2001, s. 398-400. ISBN 83-8544485-8.
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 346. ISBN 83-7079-778-4.
↑ Hydrilla verticillata na Flora of North America [dostęp 2013-12-02].
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Hydrilla. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05]. (ang.).
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-13] (ang.).

[grin-3] Taxon: Hydrilla verticillata (L. f.) Royle. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-06-23]. (ang.).

[4] Stanisław Kłosowski: Hydrilla verticillata. W: Polska Czerwona Księga Roślin. Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.). Kraków: PAN, 2001, s. 398-400. ISBN 83-8544485-8.

[ency-5] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 346. ISBN 83-7079-778-4.

[6] Hydrilla verticillata na Flora of North America [dostęp 2013-12-02].

[7] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Hydrilla. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05]. (ang.).

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)

[rozp2014-12] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

[13] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]