Przemysław Górny
Przemysław Wojciech Górny (ur. 23 kwietnia 1932 w Kaliszu[1] zm. 25 stycznia 2022 w Warszawie[2]) – polski działacz antykomunistyczny i antyustrojowy w okresie PRL, następnie działacz społeczny.
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1932 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 stycznia 2022 |
| Zawód, zajęcie |
działacz społeczny, działacz opozycji antykomunistycznej |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujJego ojciec Stefan Górny należał do Stronnictwa Narodowego, a w trakcie drugiej wojny światowej do Narodowej Organizacji Wojskowej. Został aresztowany przez Gestapo w 1944, a następnie zamordowany w obozie koncentracyjnym w Mauthausen[3].
Przemysław Górny przez pewien czas przebywał w domu dziecka, potem wychowywała go matka. W liceum został uznany za „element antysocjalistyczny”, musiał wielokrotnie zmieniać szkoły. Jako nastolatek trenował boks. W 1951 zdobył tytuł młodzieżowego wicemistrza Polski w tej dyscyplinie[3]. W 1954 został przyjęty na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Prezentował postawę otwartego sprzeciwu wobec systemu komunistycznego, cieszył się wielką popularnością wśród studentów. Działał w duszpasterstwie akademickim. Odmawiał wstąpienia do Związku Młodzieży Polskiej, za co groziło mu skreślenie z listy studentów. W latach 1955–1959 był przewodniczącym Zrzeszenia Studentów Polskich na UW. Był jednym z organizatorów manifestacji powitania prymasa Stefana Wyszyńskiego (w listopadzie 1956)[4].
W maju 1955 był jednym z założycieli Związku Młodych Demokratów, a w grudniu 1957 współtworzył Ligę Narodowo-Demokratyczną. Był wielokrotnie zatrzymywany przez milicję i Służbę Bezpieczeństwa m.in. w 1959 za udział w powitaniu wiceprezydenta USA Richarda Nixona w Warszawie. 7 maja 1960 wraz z innymi działaczami LND został aresztowany podczas spotkania tej organizacji. Przez 9 miesięcy był poddawany torturom za odmowę składania zeznań[4]. W niejawnym procesie LND 29 maja 1961 skazany został za przynależność do tajnego związku wrogiego Polsce Ludowej na dwa lata pozbawienia wolności[5].
W 1965 został ponownie aresztowany na 6 miesięcy pod fałszywymi zarzutami udziału w napadzie na bank. Następnie zatrzymano go w styczniu 1966 pod zarzutem nielegalnego przekroczenia granicy i zamiaru reaktywacji ZMD na emigracji. Skazano go za to na karę 2,5 roku pozbawienia wolności. W listopadzie 1967 został warunkowo zwolniony z więzienia. Dwa dni później uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu.
W 1968 został skreślony z listy studentów. Po wznowieniu studiów w 1970 uzyskał absolutorium na Wydziale Prawa UW. Odrzucił propozycje współpracy z SB oraz uczestnictwa we frakcji moczarowców w PZPR. W 1968 przeszedł na rentę i wyłączył się z działań politycznych[4].
Po 1989 działał społecznie, m.in. pracując z młodzieżą. Wstąpił do Narodowego Towarzystwa Oświatowego. Był twórcą, a następnie opiekunem Młodzieżowego Korpusu Ochrony Środowiska w Warszawie[4]. W lutym 1992 został zrehablitowany podczas procesu rehabilitacyjnego członków LND.
W 2010 był uczestnikiem protestów przeciwko przeniesieniu krzyża sprzed Pałacu Prezydenckiego, który upamiętniał ofiary katastrofy smoleńskiej[3]. Przed wyborami prezydenckimi w 2020 poparł kandydaturę Andrzeja Dudy[6]
Pochowany na Cmentarzu Północnym (lokalizacja W-IX-8-8-11).
Odznaczenia
edytujW 2006, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Antoni Dudek, Jan Skórzyński, Paweł Sowiński, Opozycja w PRL: słownik biograficzny 1956-1989, Tom 2, Warszawa 2002, s. 103
- ↑ Nie żyje działacz antykomunistyczny Przemysław Górny [online], www.gazetaprawna.pl, 26 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-26] (pol.).
- ↑ a b c Zmarł Przemysław Górny. idmn.pl, 25 stycznia 2022. [dostęp 2022-01-30].
- ↑ a b c d Jan Skórzyński, Paweł Sowiński, Małgorzata Strasz, Antoni Dudek: Opozycja w PRL: słownik biograficzny 1956-89. T. 2. Warszawa: Ośrodek Karta, 2002, s. 320. ISBN 83-88288-11-3.
- ↑ Jan Skórzyński, Paweł Sowiński, Małgorzata Strasz, Antoni Dudek: Opozycja w PRL: słownik biograficzny 1956-89. T. 3. Wojciech Muszyński. Warszawa: Ośrodek Karta, 2006, s. 104. ISBN 83-88288-23-7.
- ↑ Apel wyborczy środowisk niepodległościowych, narodowych i chrześcijańskich: Obóz patriotyczny musi zjednoczyć siły przy prezydencie. wpolityce.pl, 8 lipca 2020. [dostęp 2022-02-05].
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 43, poz. 460
Bibliografia
edytuj- Wojciech Muszyński, Niepokorny, w: Biuletyn IPN, nr 1-2 (60-61), Styczeń-Luty 2006, s. 37-43. ISSN 1641-9561
Linki zewnętrzne
edytuj- Program Pod Prąd, odcinek 21, poświęcony Przemysławowi Górnemu w serwisie YouTube. video.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-23)].
- Historia LND w relacji Przemysława Górnego w blogu Mariana Barańskiego