Przedmość
Przedmość (dawniej Przedmoście)[4][5] – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Praszka.
| wieś | |
 Ulica Główna w Przedmościu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
649[2] |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
46-320[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OOL |
| SIMC |
0143389 |
Położenie na mapie gminy Praszka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
 51°05′39″N 18°25′55″E/51,094167 18,431944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujMiejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XV wieku. Wymieniona w dokumentach z 1444 i 1448 pod nazwą „Przedmoszcze”. Była wsią szlachecką[4].
Została odnotowana w historycznych dokumentach prawnych, własnościowych i podatkowych. W 1448 średniowieczne dokumenty odnotowały sprawę sądową o zwrot 500 grzywien, które Zygmunt Biel z Jaworzna pożyczył ojcu czterech Janów Długoszów z Grabowej pod zastaw Popowa i Przedmościa. W 1459 miała miejsce kolejna sprawa Jana i Mikołaja z Przedmościa. W 1467 Jan Długosz z Czernic sprzedał Przedmoście za 150 grzywien Janowi z P. W 1496 Barbara Białaszowa sprzedała młyn zbożowy we wsi pod fortalicją Janowi Stalowskiemu, podkomorzemu wieluńskiemu. W 1511 wieś płaciła arcybiskupstwu dziesięcinę z 1 łana osiadłego w wysokości 6 groszy. W 1552 leżała w powiecie wieluńskim w Koronie Królestwa Polskiego i była wsią opustoszałą[4].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim. Jako wieś, folwark i młyn leżące 16 wiorst od Wielunia w powiecie wieluńskim, gminie Praszka i parafii Ożarów wymienia ją XIX-wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1888 wieś liczyła 56 domów i wraz z osiedlem Śmiałki liczyła 540 mieszkańców. W budynku młyna mieszkało 8 mieszkańców. Osiedle karczmarskie miało 2 domy i 9 mieszkańców. W folwarku stały 3 domy. W 1875 r. dobra przedmoskie składały się z folwarków Przedmoście i Kozioł oraz nomenklatury Śmiałka. Miały one w sumie 1314 morg rozległości. Folwark Przedmoście miał 300 morg gruntów ornych i ogrodów, 57 morg łąk, 22 morgi pastwisk, 751 morg lasu oraz 56 morg nieużytków – razem 1186 morg. Stało w nim 7 budynków murowanych i 16 z drewna. W uprawie stosowano płodozmian dziesięciopolowy. Folwark Kozioł liczył 118 morg gruntów ornych i ogrodów, 2 morgi łąk, 8 morg nieużytków – razem 128 morg. Stał w nim jeden murowany budynek oraz 4 z drewna. W uprawie stosowano płodozmian sześciopolowy[4][5].
W okresie międzywojennym wieś znajdowała się w II Rzeczypospolitej i leżała na linii granicznej pomiędzy państwem polskim a Niemcami. W miejscowości stacjonowała placówka Straży Celnej „Przedmoście”[6], a po reorganizacji placówka Straży Granicznej I linii „Przedmoście”[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Przez miejscowość przepływa rzeka Prosna. Stanowi ona atrakcję dla amatorów wędkarstwa.
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[8]:
- cmentarz rzym.-kat., z 1920 r.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 110792
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1058 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Rosin 1963 ↓.
- ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. IX, hasło „Przedmoście” (3). nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1888. s. 138. [dostęp 2022-07-27].
- ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 165.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 23. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 85.
Bibliografia
edytuj- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Przedmoście”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 138.
Linki zewnętrzne
edytuj- Przedmość jako Przedmoście w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
- Przedmoście, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 138.