Przed deszczem

Przed deszczem (mac. Пред дождот; w polskiej telewizji wyświetlany także pod tytułem Zanim spadnie deszcz) – macedońsko-francusko-brytyjski film fabularny z 1994 roku w reżyserii Miłczo Manczewskiego, będący jego pełnometrażowym debiutem.

Przed deszczem

Пред дождот

Gatunek	dramat
Rok produkcji	1994
Data premiery	1 września 1994
Kraj produkcji	Macedonia Północna Francja Wielka Brytania
Język	albański macedoński angielski
Czas trwania	113 min
Reżyseria	Miłczo Manczewski
Scenariusz	Miłczo Manczewski
Główne role	Katrin Cartlidge Rade Šerbedžija Grégoire Colin Łabina Mitewska
Muzyka	Zlatko Origjanski Zoran Spasowski Goran Trajkowski
Zdjęcia	Manuel Teran
Kostiumy	Caroline Harris Sue Yelland
Montaż	Nicolas Gaster
Produkcja	Vardar Film British Screen Productions
Dystrybucja	3DD Entertainment Gramercy Pictures
Budżet	763 847 USD

Obraz zdobył główną nagrodę Złotego Lwa na 51. MFF w Wenecji, ex aequo z tajwańskim dramatem Niech żyje miłość w reżyserii Tsai Ming-lianga. Był także nominowany do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny.

Fabuła

Film składa się z trzech powiązanych ze sobą historii zatytułowanych: "Słowa", "Osoby" oraz "Obrazy".

Opowieść pierwsza rozgrywa się w prawosławnym klasztorze męskim, w którym szuka schronienia młoda Albanka Zamira, uciekająca przed macedońską zbrojną grupą szukającą zemsty. Schronienie znajduje w celi jednego z mnichów - Cyryla - dzięki czemu nie zostaje odnaleziona przez przeszukujących klasztor macedoński oddział. Obecność Zamiry odkrywają wieczorem przełożeni klasztoru, co powoduje, że Cyryl musi opuścić zakon i wraz z Zamirą uciekają z zajętego nadal przez bojówkarzy klasztoru. Rodzące się uczucie dwojga młodych ludzi przerywają krewni Albanki, nie zgadzający się na jej związek z obcym. Postrzelona przez swojego brata dziewczyna umiera na rękach Cyryla.

Opowieść „Osoby” rozgrywa się w Londynie. Macedoński fotograf, powracający z wojny w Bośni, poznaje Annę. Namiętność, która rodzi się pomiędzy nimi, przerywają tragiczne w skutkach porachunki pomiędzy bałkańskimi emigrantami w jednej z kawiarni.

Opowieść trzecia - "Obrazy" - rozgrywa się w Macedonii. Do pustego i zrujnowanego domu powraca z Londynu Aleksander Kirkow. Powrót ma charakter podróży sentymentalnej, gdyż Aleksander na emigracji osiągnął wysoką pozycję zawodową (jest fotoreporterem, laureatem Nagrodą Pulitzera), a także stabilizację w życiu osobistym. Odnawia kontakty ze znajomymi z lat dziecięcych zabaw, ze szkoły, z rodziną ze strony stryja. Rodzice Aleksandra nie żyją, jego bratem jest mnich Cyryl. W tym czasie skrywane w czasach Jugosławii animozje narodowościowe przybierają formę krwawych wendett (wsie pilnowane są przez uzbrojone bojówki). Aleksander próbuje odświeżyć też młodzieńczą znajomość z Albanką Haną Chalili. Córka Hany - Zamira - w samoobronie śmiertelnie rani jednego z prawosławnych mieszkańców wsi, przez co zostaje uwięziona i oczekuje na zemstę. Aleksander, poproszony przez Hanę o pomoc, uwalnia Zamirę, ale zostaje przypadkiem trafiony przez swojego kuzyna strzelającego do dziewczyny.

Powyższe trzy nowele stanowią odrębne, samodzielne opowieści, które można powiązać ze sobą narracją i występującycmi osobami, ale powiązanie to nie jest dosłowne, nie ma między nimi pełnej łączności narracyjnej. Ostatnia scena trzeciej opowieści - tragiczna śmierć Aleksandra Kirkowa - to też początek pierwszej historii. Takim narracyjnym rondem jest też filozoficzna sentencja "Czas nie umiera, a koło nigdy nie jest okrągłe", która pojawia się na początku i na końcu filmu.

Obsada

• Katrin Cartlidge jako Anne
• Rade Šerbedžija jako Aleksander
• Grégoire Colin jako Kirił
• Łabina Mitewska jako Zamira Halili
• Silwija Stojanowska jako Hana Halili
• Abdurrahman Shala jako Zekir
• Jay Villiers jako Nick
• Phyllida Law jako matka Anny
• Josif Josifowski jako ojciec Marko
• Kirił Ristoski jako ojciec Damjan
• Ljupczo Bresliski jako Mitre

Nagrody

• Nagroda Argentyńskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych
  • Srebrny Kondor dla najlepszego filmu zagranicznego
• Nagroda David di Donatello
  • Specjalny Dawid dla Miłczo Manczewskiego
• Nagroda Guldbagge
  • Dla najlepszego filmu zagranicznego
• Festiwal Filmowy w Sztokholmie
  • Za najlepszy debiut reżyserski
• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w São Paulo
  • Nagroda publiczności
• 51. MFF w Wenecji
  • Złoty Lew
  • Nagroda FIPRESCI dla Miłczo Manczewskiego
  • Nagroda Pasinettiego dla Rade Serbedżiji
• 11. Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy
  • Nagroda Publiczności

Linki zewnętrzne

• Przed deszczem w bazie IMDb (ang.)
• Strona poświęcona filmowi. macedonianfilmfestival.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-19)].