Pranagozalążkowe
Pranagozalążkowe (Progymnospermophyta) – typ (gromada) roślin kopalnych występujących na Ziemi od dewonu wczesnego do permu. Wyewoluowała prawdopodobnie z trymerofitów i dała początek paprociom nasiennym oraz nagonasiennym[1] lub wszelkim nasiennym[2]. Były to rośliny drzewiaste, o budowie pnia przypominającym nagonasienne, ale rozmnażające się za pomocą zarodników wytwarzanych w jednakowych zarodniach[2]. Ich skamieniałości klasyfikowane są do ok. 30 gatunków, 20 rodzajów, 7 rodzin i dwóch klas[1].
 Archaeopteris sp. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada |
pranagozalążkowe |
| Nazwa systematyczna | |
| Progymnospermophyta Bold et al. | |
Budowa
edytuj- Pokrój
- Rośliny drzewiaste osiągające co najmniej 18 m (Archaeopteris)[3], o pojedynczym, tęgim, prostym pniu osiągającym do 1,5 m średnicy[2] z koroną rozgałęziającą się monopodialnie[1], ale też należały tu rośliny o pędach rozgałęziających się nieregularnie, także dychotomicznie[3]. W budowie wewnętrznej pędu występował tu zarówno typ: protosteli, aktynosteli, polisteli, jak i nawet eusteli[1]. Głęboko sięgające korzenie głównie i odgałęziające się od nich boczne[2] lub też przybyszowe[1].
- Liście
- Jeszcze do niedawna opisywane były jako okazałe i pierzaste, przypominające liście paproci[3], ale po znalezieniu skamieniałości o lepiej zachowanej architekturze okazało się, że za liście złożone uznawano końcowe odgałęzienia pędów z wyrastającymi wzdłuż nich pojedynczymi liśćmi[2].
- Zarodnie
- Powstawały na końcowych odcinkach pędów w całości pokrytych zmodyfikowanymi liśćmi płodnymi z zarodniami lub u nasady z liśćmi płonnymi. Liście płodne były zmodyfikowane[2], z osadzonymi na nich jednakowymi zarodniami, wytwarzającymi zarodniki jednakowego kształtu i wielkości[3].
Systematyka
edytujW obrębie gromady wyróżniane są dwie klasy dzielące się na siedem rzędów[1]:
Gromada: Progymnospermophyta Bold et al.
- klasa: Progymnospermopsida Beck
- rząd: Aneurophytales Kräusel – aneurofitonowce[3]
- rząd: Cecropsidales Stubblefield et Rothwell
- rząd: Protopityales Walton – protopitjowce[3]
- rząd: Archaeopteridales Arnold – archeopterydowce[3]
- klasa: Noeggerathiopsida Krysht.
- rząd: Noeggerathiales Darrah
- rząd: Discinitales Doweld
- rząd: Tingiales Zimmerm
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f А. Новіков, Б. Барабаш-Красни: Сучасна систематика рослин. Львів: Ліга-Прес, 2015, s. 340–343. ISBN 978-966-397-276-3.
- ↑ a b c d e f K.J. Willis, The evolution of plants, New York: Oxford University Press, 2002, s. 110–112, ISBN 0-19-850065-3, OCLC 49520001.
- ↑ a b c d e f g Aleksander Jachowicz, Sonia Dybova-Jachowicz: Paleobotanika. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1994, s. 83–84.
Identyfikatory zewnętrzne: