Pracownicy uczelni w Polsce

Ten artykuł od 2014-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pracownicy uczelni w Polsce – zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668), pracownicy uczelni zatrudniani są jako nauczyciele akademiccy lub jako pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi.

Nauczyciele akademiccy

Nauczyciel akademicki – nauczyciel pracujący na uczelni. Nauczyciele akademiccy na podstawie Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce są zatrudniani jako:

pracownicy badawczo-dydaktyczni,
pracownicy dydaktyczni,
pracownik badawczy.

Według Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce wyróżniano także dyplomowanych bibliotekarzy oraz dyplomowanych pracowników dokumentacji i informacji naukowej.

Pracownicy badawczo-dydaktyczni i badawczy

Pracownicy badawczo-dydaktyczni całość swojego czasu pracy poświęcają w częściach zadaniom dydaktycznym (60%), zadaniom badawczym (30%) i zadaniom organizacyjnym (10%). Pracownicy badawczy całość czasu pracy poświęcają zadaniom badawczym (90%) oraz zadaniom organizacyjnym (10%). Pracownicy badawczo-dydaktyczni i badawczy mogą być zatrudniani na następujących stanowiskach (statut uczelni może przewidywać też inne stanowiska):

Uwagi: ^[1] Profesor zwyczajny i profesor nadzwyczajny (obecnie profesor uczelni) to dawne stanowiska. Nie należało ich mylić z tytułem naukowym profesora.

Prawo o szkolnictwie wyższym wyróżniało także stanowisko profesora wizytującego.

Obowiązki nauczycieli akademickich

Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wyższym i nauce pracownicy badawczo-dydaktyczni są zobowiązani:

kształcić i wychowywać studentów
prowadzić badania naukowe
uczestniczyć w kształceniu doktorantów.

Z kolei pracownicy badawczy polskich uczelni zgodnie z przepisami prawa są zobowiązani:

prowadzić badania naukowe
uczestniczyć w kształceniu doktorantów.

Pracownicy dydaktyczni

Podstawowymi zadaniami pracowników dydaktycznych są zadania dydaktyczne realizowane w ramach zajęć ze studentami i uczestnikami szkół doktorskich oraz związanymi z tym sprawami organizacyjnymi. Pracownicy dydaktyczni winni prowadzić działalność badawczą w zakresie koniecznym do podnoszenia jakości nauczania. Pracownicy dydaktyczni mogą być zatrudniani na następujących stanowiskach:

profesora
profesora uczelni
adiunkta
asystenta

Statut uczelni może przewidywać zatrudnianie na stanowiskach:

lektor
instruktor.

Osoba zatrudniona przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669 z późn. zm.) na stanowisku docenta:

na podstawie mianowania na czas nieokreślony albo umowy o pracę na czas nieokreślony, pozostaje na tym stanowisku, jednak nie dłużej niż do końca roku akademickiego, w którym ukończyła 67 rok życia;
na podstawie mianowania na czas określony albo umowy o pracę na czas określony, pozostaje na tym stanowisku do czasu upływu okresu wskazanego w akcie zatrudnienia.

Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wyższym w uczelniach zawodowych pracownicy dydaktyczni mogli być także zatrudniani na stanowiskach:

profesora zwyczajnego
profesora nadzwyczajnego
adiunkta
asystenta.

Obowiązki pracowników dydaktycznych

Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym pracownicy dydaktyczni są obowiązani:

kształcić i wychowywać studentów lub
uczestniczyć w kształceniu doktorantów.

Wynagrodzenie

Wysokość minimalnych wynagrodzeń nauczyciela akademickiego określa się w stosunku do minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego profesora wprowadzanego rozporządzeniem ministra właściwego dla szkolnictwa wyższego. Wynagrodzenia pozostałych pracowników publicznych szkół wyższych nie są uregulowane w przepisach szczegółowych właściwych dla szkolnictwa wyższego.

Dyplomowani bibliotekarze oraz dyplomowani pracownicy dokumentacji i informacji naukowej

Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wyższym dyplomowani bibliotekarze oraz dyplomowani pracownicy dokumentacji i informacji naukowej byli zatrudniani na stanowiskach:

starszego kustosza dyplomowanego, starszego dokumentalisty dyplomowanego
kustosza dyplomowanego, dokumentalisty dyplomowanego
adiunkta bibliotecznego, adiunkta dokumentacji i informacji naukowej
asystenta bibliotecznego, asystenta dokumentacji i informacji naukowej.

Warunki, jakie powinni byli spełniać kandydaci na wspominane wyżej stanowiska, określało rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej (Dz.U. z 2006 r. nr 155, poz. 1112).

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych i naukowych nauczycieli akademickich

Nauczyciele akademiccy zobowiązani są ustawą do ustawicznego kształcenia i podnoszenia swoich kwalifikacji. W poniższej tabeli zaprezentowano ścieżkę kariery naukowej.

Ten artykuł należy dopracować:

Ilustracja wymaga naprawy.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ścieżki kariery naukowej w Polsce przed 2019 r. Legenda: strzałki niebieskie – ścieżka awansu; strzałki czerwone – przejście na stanowisko dydaktyczne w wypadku niespełnienia ustawowych wymagań w odpowiednim czasie

Osobne artykuły: tytuł profesora i tytuł zawodowy.

Poniższa tabela przedstawia rozróżnienie pomiędzy tytułami, stopniami naukowymi i tytułami zawodowymi.

Nazwa polska (skrót)	Stopień / Tytuł	Wymagania uzyskania	Jednostka nadająca	Angielski odpowiednik
licencjat (lic.) inżynier (inż.)	tytuł zawodowy	Studia I stopnia	uczelnia posiadająca odpowiednie uprawnienia	B.A. / B.Sc. (lub równorzędny)
magister (mgr) magister inżynier (mgr inż.)	tytuł zawodowy	Studia II stopnia	uczelnia posiadająca odpowiednie uprawnienia	M.A. / M.Sc. (lub równorzędny)
doktor (dr)	stopień naukowy	przygotowanie i obrona rozprawy doktorskiej	uczelnia posiadająca odpowiednie uprawnienia	Ph.D.
doktor habilitowany (dr hab.)	stopień naukowy	przygotowanie pracy habilitacyjnej oraz odpowiedni dorobek naukowy	uczelnia posiadająca odpowiednie uprawnienia	D.Sc. (Scientiæ Doctor) etc.
tytuł profesora (prof.)	tytuł naukowy	odpowiedni dorobek naukowy	Prezydent RP po akceptacji Rady Doskonałości Naukowej (do końca 2020 r. istnieje Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów^[2]) na wniosek uczelni	professor, w USA tzw. full professor

Stanowiska nauczycieli akademickich oraz wymagane stopnie lub tytuły związane z ich piastowaniem:

Stopień lub tytuł	Stanowisko pracowników naukowo-dydaktycznych lub naukowych	Stanowisko pracowników dydaktycznych	Brytyjski odpowiednik	Amerykański odpowiednik
(1) licencjat (2) inżynier (3) magister	(3) asystent	(1) lektor (2) instruktor (3) wykładowca	teaching assistant	adjunct & lecturer
doktor	asystent, adiunkt lub wyjątkowo profesor uczelni	(1) starszy wykładowca (3) starszy instruktor (dot. W-F)	lecturer	lecturer & assistant professor
doktor habilitowany	adiunkt lub profesor uczelni/instytutu	–	senior lecturer lub reader	associate professor
profesor tytularny	profesor	–	reader lub (full) professor	(full) professor

Pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi

Pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi zatrudniani są jako:

pracownicy naukowo-techniczni (zapewniają wsparcie dla pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych),
pracownicy inżynieryjno-techniczni,
pracownicy biblioteczni i pracownicy dokumentacji i informacji naukowej,
pracownicy działalności wydawniczej i poligraficznej,
pracownicy administracyjni (np. kierownik dziekanatu),
pracownicy ekonomiczni,
pracownicy obsługi (np. portier),
pracownicy należący do personelu lotniczego, zatrudnieni w ośrodkach kształcenia lotniczego.

Stanowiska funkcyjne

Pracownicy uczelni – abstrahując od przedstawionego powyżej podziału – mogą piastować również stanowiska funkcyjne, do których zalicza się następujące stanowiska:

rektor oraz jego zastępcy (prorektorzy),
dziekan oraz jego zastępcy (prodziekani),
kanclerz (od 1 października 2005 r. również w szkołach publicznych), czyli dyrektor administracyjny,
dyrektor jednostki organizacyjnej,
kierownik jednostki organizacyjnej.

Zobacz też

Przypisy

↑ Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w uczelni publicznej. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1571).
↑ Art. 189 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669).

Linki zewnętrzne

[:0-1] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w uczelni publicznej. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1571).

[2] Art. 189 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669).

[1]

[2]