Poziomy organizacji żywej materii
W przyrodzie ożywionej wyróżnia się różne poziomy organizacji materii, od pojedynczej komórki, poprzez kolonię, tkankę, organizm, aż do biosfery. Kolejne poziomy są przedmiotem zainteresowania różnych dziedzin nauki.
Poziomy
edytujW strukturze organizacyjnej żywej materii wyróżniamy trzy poziomy:
- Poziom molekularny, w skład którego wchodzą:
- komórka
- struktury komórkowe
- Nauki dotyczące tego poziomu:
- Poziom organizmalny, w skład którego wchodzą:
- Poziom ponadorganizmalny, w skład którego wchodzą:
- populacje
- biocenozy
- ekosystemy
- biosfera
- Nauki dotyczące tego poziomu:
Płaszczyzną zainteresowania ekologii są wszystkie poziomy powyżej pojedynczego osobnika, niezależnie czy jest to jednokomórkowiec, czy organizm wielokomórkowy.
Większość organizmów na Ziemi żyje otoczona innymi organizmami, wchodząc z nimi w najrozmaitsze interakcje. Jeśli zatem za podstawową jednostkę organizacji przyjmiemy pojedynczą istotę żywą, to każdy wyższy poziom organizacji składa się z większej od 1 liczby osobników. W ten sposób już dwa osobniki mogą tworzyć rodzinę, kilka stado lub grupę rodzinną itp. Najprostszym przykładem ekosystemu jest związek między jednym producentem (np. bakterii autotroficznej) i jednym destruentem (np. bakterii heterotroficznej). Taka organizacja realizowałaby proces produkcji i dekompozycji materii organicznej w oparciu o czerpaną ze środowiska energię i pierwiastki pobierane, a następnie oddawane do środowiska, a zatem spełniałby podstawowe założenia ekosystemu.
Największym poziomem organizacji życia jest biosfera, obejmująca wszystkie obszary, na których występują żywe istoty. Z chwilą, gdy człowiek odkryje życie we Wszechświecie, biosfera rozciągnie się również na tamte obszary.
Przez wiele ostatnich lat badano głównie poziom komórkowy i organizmalny, a dziś ze względu na wiele chorób występujących w nowoczesnym świecie, których przyczyną jest środowisko społeczne i emocjonalna więź międzyludzka, zajęto się poziomem ponadorganizmalnym. Z punktu widzenia ekologii podstawowymi poziomami organizacji są:
W obrębie tych jednostek ekologicznych mogą egzystować mniejsze zespoły, wyróżniające na podstawie innych kryteriów: etologicznych (np. rodzina, stado), fitosocjologicznych (zespół roślinności) czy mikrobiologicznych (kolonia bakteryjna).
Linki zewnętrzne
edytuj- Markus I. Eronen , Daniel Stephen Brooks , Levels of Organization in Biology, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 5 lutego 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-02-06] (ang.). (Poziomy organizacji w biologii)