Powiat zwoleński
Powiat zwoleński – powiat w Polsce (województwo mazowieckie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Zwoleń.
| powiat | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC |
1436 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta |
Andrzej Skorek | ||||||
| Powierzchnia |
571,24 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
63,3 os./km² | ||||||
| Urbanizacja |
21,95% | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
WZW | ||||||
Adres urzędu: ul. Jagiełły 426-700 Zwoleń | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
W skład powiatu wchodzą:
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 36 166 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 36 026 osób[3].
Historia
edytujPowiat zwoleński powołano 1 października 1954 w województwie kieleckim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat zwoleński złożyły się 1 miasto i 22 gromady, które wyłączono z dwóch powiatów w województwie kieleckim (w praktyce gromady te należały do tych powiatów przez zaledwie dwa dni)[4]:
- z powiatu kozienickiego:
- miasto Zwoleń
- gromady Babin, Bartodzieje, Brzezinki Stare, Chechły, Czarnolas, Grabów nad Wisłą, Gródek Stary, Łagów, Ławeczko Nowe, Paciorkowa Wola, Policzna, Przyłęk, Rudki, Sarnów, Sucha, Sycyna, Strykowice Górne, Tczów Średni, Zawada Stara
- z powiatu iłżeckiego:
- gromady Jasieniec Solecki, Kazanów i Pcin
31 grudnia 1959 roku zniesiono gromady[5]:
- Babin (włączono do gromad Przyłęk i Grabów nad Wisłą)
- Bartodzieje (włączono do gromad Brzezinki Stare i Tczów)
31 grudnia 1961 roku zniesiono gromadę Paciorkowa Wola (włączono do gromad Czarnolas, Policzna, Strykowice Górne i Grabów nad Wisłą)[6].
1 stycznia 1969 roku zniesiono gromady[7]:
- Brzezinki Stare (włączono do gromady Tczów)
- Pcin (włączono do gromad Jasieniec Solecki, Sycyna i Kazanów)
- Zawada Stara (włączono do gromad Sarnów i Gródek Stary)
1 stycznia 1970 roku siedzibę gromady Strykowice Górne przeniesiono ze Strykowic Górnych do Zwolenia a nazwę gromady zmieniono na gromada Zwoleń[8].
Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat zwoleński podzielono na 1 miasto i 5 gmin[9]:
Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu zwoleńskiego włączono do nowo utworzonego województwa radomskiego[10]. Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie mazowieckim powiat zwoleński o kształcie i podziale administracyjnym identycznych do tych z 1975 roku[11] (jedynie miasto i gminę Zwoleń połączono 1 stycznia 1992 roku we wspólną gminę miejsko-wiejską Zwoleń[12]). Porównując obszar dzisiejszego powiatu zwoleńskiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć, że niektóre tereny znajdują się obecnie w powiatach kozienickim (Sarnów), radomskim (Sucha) i lipskim (Pcin od 1968 roku).
Demografia
edytujLiczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 37 232 | 100 | 18 723 | 50,29 | 18 509 | 49,71 |
| Miasto | 8164 | 21,93 | 4251 | 11,42 | 3913 | 10,51 |
| Wieś | 29 068 | 78,07 | 14 472 | 38,87 | 14 596 | 39,20 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu zwoleńskiego w 2014 roku[13].
Sąsiednie powiaty
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 237
- ↑ Uchwała nr 14/59 z dnia 28.08.1959 § 16.1 WRN w Kielcach oraz Dz. Urz. WRN w Kielcach z dn. 21.12.1959, Nr 13 poz. 97
- ↑ Uchwała nr 23/61 § 19 pkt. 1 WRN w Kielcach oraz Dz. Urz. WRN w Kielcach z dn. 30 listopada 1961 r., Nr 14 poz. 129
- ↑ Uchwała nr XV/57/68 § 16 pkt. 2 WRN w Kielcach oraz Dz. Urz. WRN w Kielcach z dnia 23 .12 1968 r., Nr 27 poz. 224
- ↑ Uchwała IV/24/70 § 46 pkt. 1 WRN w Kielcach oraz Dz. Urz. WRN w Kielcach z dn. 12 .02 1970r, Nr 4 poz.28
- ↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
- ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
- ↑ Powiat zwoleński w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.