Powiat piński (II Rzeczpospolita)
Powiat piński – powiat województwa poleskiego II Rzeczypospolitej. Jego siedzibą było miasto Pińsk. W skład powiatu wchodziło 14 gmin wiejskich, 1 miasto i 2 miasteczka. 7 listopada 1920 r. pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych z powiatu wyłączono gminy: Łunin, Chotynicze, Dobrosławka, Pohost, Kożangródek, Płatnica, Stolin i Terebieżów do nowo utworzonego powiatu łuninieckiego[1]. 12 grudnia 1920 r. z powiatu wyłączono gminy: Święto Wola i Telechany do nowo utworzonego powiatu kosowskiego[2]. 1 stycznia 1923 r. wyłączono z powiatu pińskiego gminę Radczysk i przyłączono do nowo utworzonego powiatu stolińskiego[3].
| powiat | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Siedziba | |||||
| Powierzchnia |
5587 km² | ||||
| Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
33 os./km² | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa
| |||||
Wcześniej powiat guberni mińskiej, zajmujący jej południowo-zachodnią połać. Częściowo pokrywa się z dzisiejszym rejonem pińskim na Białorusi.
Historia
edytujWedług meldunków agentów Inspektoratu Werbunkowo-Zaciągowego ZCZW z listopada 1919 roku, powiat piński bardzo ucierpiał w wyniku działań wojennych I wojny światowej i wojny-polsko-bolszewickiej. Z 24 gmin powiatu 14 było całkowicie zrujnowanych, a powiat sprawiał wrażenie jednego koczującego obozu, z którego masowo emigrowało po 10 osób dziennie za Bug lub na Ukrainę. Z 20 pińskich fabryk działała jedna, nie działały tartaki, brakowało koni i opału[4].
Demografia
edytujWedług spisu ludności w grudniu 1919 roku powiat piński okręgu brzeskiego ZCZW zamieszkiwały 222 018 osoby. Na jego terytorium znajdowało się 551 miejscowości, z których 6 miało 1–5 tys. mieszkańców, 1 miała 5–10 tys. mieszkańców i 1 powyżej 10 tys. mieszkańców. Był nią Pińsk z 21 436 mieszkańcami[5].
Oświata
edytujW powiecie pińskim okręgu brzeskiego ZCZW, w roku szkolnym 1919/1920 działało 21 szkół powszechnych, 7 szkół średnich i 4 szkoły zawodowe. Ogółem uczyło się w nich 4422 dzieci i pracowało 134 nauczycieli[6].
Podział administracyjny
edytujGminy
edytuj- gmina Brodnica
- gmina Chojno
- gmina Dobrosławka (od 1923)[7]
- gmina Kuchecka Wola
- gmina Lemieszewicze
- gmina Lubieszów (do 1926)[8]
- gmina Łohiszyn
- gmina Moroczna
- gmina Pinkowicze
- gmina Pohost Zahorodzki (od 1923)[7]
- gmina Porzecze[9]
- gmina Radczysk (do 1922)[10]
- gmina Stawek (do 1928)[11]
- gmina Uhrynicze (do 1926)[8]
- gmina Wiczówka
- gmina Żabczyce
Miasta
edytujStarostowie
edytuj- Józef Głowacki (1920-)[13]
- Kazimierz Łyszczkowski (-1936-)[14][15]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 3, poz. 25
- ↑ Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 5, poz. 45
- ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051
- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur: Aneks. Praktyka dnia codziennego w okręgach wileńskim, brzeskim i mińskim w świetle meldunków agentów Inspektoratu Werbunkowo-Zaciągowego ZCZW. W: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). s. 396.
- ↑ I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). s. 25.
- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). s. 243.
- ↑ a b Przyłączona 1 stycznia 1923 r. z powiatu łuninieckiego (Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051)
- ↑ a b 15 grudnia 1926 r. wyłączona z powiatu pińskiego i przyłączona do powiatu koszyrskiego (Dz.U. z 1926 r. nr 66, poz. 391)
- ↑ 12 kwietnia 1928 r. włączono część zniesionej gminy Drużyłowicze z powiecie drohiczyńskim (Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 427).
- ↑ 1 stycznia 1923 r. wyłączona z powiatu pińskiego i przyłączona do powiatu stolińskiego (Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051)
- ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 46, poz. 452
- ↑ zniesienie statusu miejskiego z dniem 1 kwietnia 1934 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 7, poz. 49)
- ↑ Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920.
- ↑ Wykaz kierowników wojewódzkich i powiatowych władz administracji ogólnej stan na 11.XI.1936 r. (s.3) Załącznik do Dz. Urz. MSW Nr 32 (Rok XIX) z 10 listopada 1936 r.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi w służbie państwowej” (s. 18).
Bibliografia
edytuj- Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 50, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
- Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.