Powiat gorlicki

powiat w województwie małopolskim

Powiat gorlicki – powiat w województwie małopolskim w Polsce, utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Gorlice.

Powiat gorlicki
powiat
Ilustracja
Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

TERC

1205

Siedziba

Gorlice

Starosta

Mirosław Waląg

Powierzchnia

966,46[1] km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


108 487[2]

• gęstość

112,7 os./km²

Urbanizacja

31,29%

Tablice rejestracyjne

KGR

Adres urzędu:
ul. Biecka 3
38-300 Gorlice
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu gorlickiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin miejsko-wiejskich

2

Liczba gmin wiejskich

7

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Wieża widokowa na Łysuli (551 m)

W skład powiatu wchodzą:

Trzy miejscowości powiatu posiadają prawa miejskie. Są to: Biecz, Bobowa i Gorlice.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] powiat zamieszkiwało 108 886 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 108 778 osób[4].

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2009):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 106 912 100 54 154 50,65 52 758 49,35
Miasto 35 922 33,60 18 652 17,45 17 270 16,15
Wieś 70 990 66,40 35 502 33,21 35 488 33,19

[1]

  • Piramida wieku mieszkańców powiatu gorlickiego w 2014 roku[5].


 

Kościoły i związki wyznaniowe

edytuj

Bezpieczeństwo publiczne

edytuj

Policja

  • Komenda powiatowa Policji w Gorlicach
  • Komisariat Policji w Bieczu
  • Komisariat Policji w Bobowej
  • Posterunek Policji w Uściu Gorlickim
  • Posterunek Policji w Łużnej

Pogotowie ratunkowe

  • Szpital Specjalistyczny w Gorlicach
  • Zespół Ratownictwa Medycznego w Uściu Gorlickim
  • Zespół Ratownictwa Medycznego w Łużnej
  • Zespół Ratownictwa Medycznego w Bieczu

Straż pożarna

  • Państwowa Straż Pożarna w Gorlicach
  • Ochotnicze Straże Pożarne w powiecie (63 jednostki)

Straż miejska

  • Posterunek Straży Miejskiej w Gorlicach

Wymiar sprawiedliwości

  • Prokuratura Rejonowa w Gorlicach
  • Sąd Rejonowy w Gorlicach

Oświata

edytuj

Powiat gorlicki zarządza 9 szkołami średnimi znajdującymi się w Gorlicach, Bieczu i Bobowej oraz dwoma specjalnymi ośrodkami szkolno-wychowawczymi.

W powiecie gorlickim znajdują się dwie szkoły rolnicze to jest ZSCKR w Bystrej (gmina Gorlice) oraz ZSCKR w Hańczowej (gmina Uście Gorlickie).

Przejścia graniczne

edytuj

W powiecie Gorlickim znajdują się cztery dawne przejścia graniczne ze Słowacją. Wszystkie przejścia graniczne z Polski na Słowację zostały zlikwidowane 21 grudnia 2007 w związku z przystąpieniem obu krajów do strefy Schengen, a przekraczanie granicy dozwolone jest w każdym miejscu.

Historia

edytuj

Walki z UPA

edytuj

Według UPA terenami należnymi Ukrainie były ziemie leżące na wschód i południe od linii WłodawaChełmZamośćPrzeworskBrzozówKrosnoGorlice. Część tych terenów, które znalazły się za linią Curzona nazywano „Zakerzońskim Krajem”. Na obszarze tym Ukraińcy stworzyli własną, nielegalną administrację podziemną.

Na terenie powiatu gorlickiego w 1945 roku UPA dysponowała trzema kompaniami (sotniami)[9]:

  • Sotnia „Lisa” – 180 strzelców (striłciw)
  • Sotnia „Brodycza” (Romana Horobelskiego) – 100 strzelców
  • Sotnia „Smyrnego” (Michała Fedaka) – 150 strzelców

W znacznej części strzelcy ci pochodzili z SS-Galizien. Do działań UPA oprócz tego moblilizowano (często przymusowo) miejscową ludność łemkowską, osiągając liczbę sięgającą 1000 osób. Wobec trudności, jakie napotykały takie akcje mobilizacyjne, siły ukraińskie skierowały w 1946 roku na te tereny sotnię „Horisława” (Modesta Rypeckiego), która terroryzowała ludność łemkowską, poddając karom osoby sprzyjające Polakom (od chłosty aż do śmierci włącznie). Sotnia ta wyruszyła też dalej na Sądecczyznę. W nocy z 27 na 28 czerwca 1946 roku napadła na posterunek MO i Urząd Gminy w Łabowej, paląc większość zabudowań wsi i mordując mieszkańców. Pościg wojskowy zmusił sotnię do odwrotu na ziemie gorlickie, gdzie 6 lipca jej członkowie zaatakowali i zlikwidowali posterunek MO i obrabowali spółdzielnię.

Sotnia „Brodycza” w czasie swej działalności na terenie powiatu gorlickiego dokonała[10]:

W wyniku zaciętych walk, a także przeprowadzenia akcji Wisła, która odcięła UPA od zaplecza w postaci ludności łemkowskiej, sotnie Brodycza i Smyrnego zostały rozbite, a ich resztki skierowały się do Czechosłowacji, by przedostać się na Zachód. Sotnia „Lisa” wycofała się na wschód.

Starostowie

edytuj

Sąsiednie powiaty

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.”, GUS.
  2. Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  3. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  4. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  5. Powiat gorlicki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  6. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-14].
  7. Bogdan Hućko, Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa u Świadków Jehowy [online], jaslo.naszemiasto.pl, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-14].
  8. Ośrodki [online], www.buddyzm.pl [dostęp 2019-07-14].
  9. W. Boczoń: Za ziemię ojców, 1989, s. 143.
  10. W. Boczoń: Za ziemię ojców, 1989, s. 144.
  11. Ingres administratora apostolskiego dla spraw Łemkowszczyzny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 229 z 6 października 1936. 
  12. 18 starostów zwolnił Minister Spraw Wewnętrznych. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 206 z 11 września 1937. 
  13. Pożegnanie starosty gorlickiego Romualda Klimowa przez Rodzinę Urzędniczą. nac.gov.pl. [dostęp 2014-11-18].
  14. BIP powiatu gorlickiego.

Bibliografia

edytuj