Powiat bełżycki
Powiat bełżycki – powiat istniejący w latach 1956–1975 w woj. lubelskim na terenie obecnych powiatów lubelskiego i opolskiego. Jego ośrodkiem administracyjnym były Bełżyce.
| powiat | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Siedziba | |||||
| Powierzchnia |
479 km² | ||||
| Populacja (1973) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
84 os./km² | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Powiat bełżycki został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie lubelskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat bełżycki złożyło się 20 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów w tymże województwie[1]:
- z powiatu lubelskiego:
- z powiatu kraśnickiego:
- gromada Kłodnica Dolna
- z opolsko-lubelskiego:
Na uwagę zasługuje fakt, iż w momencie utworzenia powiat nie obejmował miast; Bełżyce, stolica powiatu, utraciły prawa miejskie w 1870 roku i odzyskały je dopiero 1 stycznia 1958 roku[2].
1 stycznia 1957 roku z powiatu bełżyckiego wyłączono gromadę Godów i włączono ją z powrotem do powiatu opolsko-lubelskiego[3], a z gromady Zemborzyce w powiecie lubelskim wyłączono kolonię Krężnica Jara i włączono ją do gromady Strzeszkowice Duże w powiecie bełżyckim[4]. 31 grudnia 1959 roku z gromady Palikije w powiecie bełżyckim wyłączono część obszaru wsi Miłocin i włączono ją do gromady Tomaszowice w powiecie lubelskim[5]. 1 stycznia 1969 roku z powiatu bełżyckiego wyłączono gromadę Radawiec Duży i włączono ją do powiatu lubelskiego[6].
1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy[7]. Powiat bełżycki podzielono na 1 miasto i 5 gmin[8]:
- miasto Bełżyce
- gminy Bełżyce, Borzechów, Chodel, Niedrzwica Duża i Wojciechów
Tego samego dnia z powiatu bełżyckiego wyłączono sołectwa Dąbrowa Wronowska, Poniatowa, Poniatowa-Kolonia i Plizin, które włączono do powiatu opolsko-lubelskiego oraz odwrotnie, z powiatu opolsko-lubelskiego wyłączono sołectwa Antonówka, Godów, Granice i Świdno, które włączono do powiatu bełżyckiego[9].
Powiat bełżycki przetrwał do 31 maja 1975 roku. Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku całe terytorium zniesionego powiatu bełżyckiego weszło w skład nowego (mniejszego) województwa lubelskiego[10].
15 stycznia 1976 roku do gminy Niedrzwica Duża przyłączono obszar sołectwa Krężnica Jara, które wyłączono z gminy Głusk; natomiast z gminy Niedrzwica Duża wyłączono sołectwo Radawczyk-Kolonia Druga i włączono je do gminy Konopnica[11]. 1 lutego 1991 roku miasto Bełżyce i gminę wiejską Bełżyce połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską[12].
Powiatu bełżyckiego nie przywrócono wraz z reformą administracyjną w 1999 roku[13], mimo prób jego reaktywacji podejmowanych przez lokalnych polityków[14][15]. Obszar dawnego powiatu znalazł się głównie w granicach nowego powiatu lubelskiego, oprócz gminy Chodel, którą przyłączono do powiatu opolskiego w nowym województwie lubelskim.
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 45, poz. 296
- ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 283
- ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 28
- ↑ Dz.U. z 1956 r. nr 58, poz. 276
- ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 70, poz. 441
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 26, poz. 176
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 324
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
- ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 3, poz. 12
- ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
- ↑ Biuletyn nr 433/III [online], orka.sejm.gov.pl [dostęp 2024-06-22].
- ↑ Interpelacja nr 861 do prezesa Rady Ministrów w sprawie utworzenia powiatu bełżyckiego [online].