Powiat Randow
Powiat Randow (niem. Landkreis Randow, Kreis Randow) – prusko-niemiecka jednostka podziału terytorialnego w latach 1818–1939, powiat w prowincji Pomorze, w rejencji szczecińskiej. Teren dawnego powiatu leży obecnie w Polsce, w województwie zachodniopomorskim – w powiecie polickim i mieście Szczecin oraz w Niemczech, w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie (powiat Vorpommern-Greifswald) i w kraju związkowym Brandenburgia (powiat Uckermark).
Siedzibą powiatu był Szczecin, w którym znajdowała się landratura.
Historia i obszar
edytujPowiat Randow został utworzony 1 stycznia 1818 po kongresie wiedeńskim, gdy została zarządzona reorganizacja podziału administracyjnego Królestwa Prus.
Powiat Randow na dzień 14 października 1939 r. obejmował:
- cztery miasta: Altdamm (Dąbie), Gartz (Oder), Penkun i Pölitz (Police)
- 99 gmin (m.in. Messenthin (Mścięcino), Warsow (Warszewo), Podejuch (Podjuchy), Boblin (Bobolin), Grambow i Daber (Dobra Szczecińska))
- cztery niezamieszkane obszary niemunicypalne: Forst Buchheide (Puszcza Bukowa), Dammscher See (jezioro Dąbie) oraz Forst Falkenwalde (las tanowski) i Forst Stolzenburg (las stolecki) na obszarze Puszczy Wkrzańskiej[1].
Powiat Randow został zlikwidowany 15 października 1939 r. uchwałą. Na jej podstawie do obszarów miejskich Szczecina włączono 31 gmin powiatu (Wielkie Miasto Szczecin), a resztę obszaru podzielono między powiaty Ueckermünde, Greifenhagen i Naugard[2].
W 1945 roku Polsce po konferencji poczdamskiej przypadła wschodnia i środkowa (część ziem dopiero po likwidacji tzw. Enklawy polickiej) strona dawnego powiatu Randow[3]. W roku 1946 Polską część dawnego powiatu Randow przyłączono do powiatu szczecińskiego w nowo utworzonym woj. szczecińskim[4].
Obecnie dawne terytorium powiatu obejmują niemieckie powiaty Vorpommern-Greifswald i Uckermark oraz polski powiat policki i miasto Szczecin.
Nazwa
edytujNazwa powiatu wzięła się od rzeki Randow (pol. Rędowa), na której była wyznaczona jego zachodnia granica.
Przypisy
edytuj- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Randow [online], treemagic.org [dostęp 2022-05-11].
- ↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 102-103. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
Bibliografia
edytuj- Provinz Pommern 1845, s.1 (de)
- Provinz Pommern 1849, Neuster Zeitungs Atlas, J. Meyer, 1855, s. 1. (de)
- Preussische Provinz Pommern 1:600000, Geographisches Institut, Heinrich Kiepert, Weimar 1856 s. 1 (de)
- Karte der historischen preussischen Provinz Pommern 1905 1:600000, Deutsches Verlaghaus Bong & Co, Berlin 1905, s.1 (de)
