Powórsk
Powórsk (ukr. Поворськ, Poworśk) – wieś na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie kowelskim. W 2001 roku liczyła 1875 mieszkańców.
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Powierzchnia |
6,335 km² | ||||
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3352 | ||||
| Kod pocztowy |
45050 | ||||
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 51°15′50″N 25°07′37″E/51,263889 25,126944
| |||||
Znajduje się tu stacja kolejowa Powursk, położona na linii Sarny – Kowel.
Historia
edytujWieś została założona w 1498 roku.
W II Rzeczypospolitej wieś była siedzibą gminy wiejskiej Powórsk w powiecie kowelskim, w województwie wołyńskim. W tym czasie większość mieszkańców stanowili Ukraińcy; ponadto mieszkało tu kilkadziesiąt rodzin polskich i żydowskich[1]. W 1921 roku miejscowość liczyła 779 mieszkańców i znajdowało się w niej 109 budynków mieszkalnych. 124 osoby deklarowały narodowość polską, 602 – rusińską, 37 – żydowską, 9 – niemiecką, 7 – inną[2].
We wrześniu 1939 roku wieś weszła w skład ziem zajętych przez ZSRR. W Powórsku doszło do ataków miejscowych Ukraińców na wycofujących się żołnierzy Wojska Polskiego[1]. 26 czerwca 1941 roku miejscowość została zajęta przez Wehrmacht. Niemcy utworzyli w Powórsku posterunek ukraińskiej policji, która podjęła prześladowania ludności żydowskiej i polskiej[1]. We wrześniu 1942 roku Żydzi z Powórska okolicznych miejscowości zostali wyprowadzeni w miejsce dawnej stacji paliw płynnych (według innego źródła – na teren byłego poligonu[3]) i rozstrzelani przez Niemców i ukraińską policję[1]. Zabito 300 osób[3] (mowa jest także o 41 rodzinach prowadzonych na rozstrzelanie)[4]. Część Żydów zdołała uniknąć egzekucji dzięki ucieczce[1]. W listopadzie 1942 ukraińscy policjanci z Powórska ukarali śmiercią za pomaganie Żydom polskie rodziny Bycków i Banachów[1].
Podczas rzezi wołyńskiej w 1943 roku Powórsk, po dezercji policjantów ukraińskich do UPA obsadzony załogą Kozaków i Niemców, stał się miejscem schronienia polskich uchodźców. Miejscowi Ukraińcy zachowywali się wobec Polaków życzliwie, ostrzegając przed napadami i namawiając do wyjazdu. Korzystając z tego, że przez Powórsk przechodziła linia kolejowa, Polacy stopniowo opuszczali wieś[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 370-372, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom IX. Województwo wołyńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 22.
- ↑ a b Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.754
- ↑ Władysław i Ewa Siemaszko podają, że prowadzonych na śmierć było "41 rodzin żydowskich tj. co najmniej około 170 osób" [w:] Ludobójstwo..., s.371
Linki zewnętrzne
edytuj- Powórsk na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Powórsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 895.
- Powórsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 505.