Wikipedia

Powój

rodzaj roślin

Powój (Convolvulus L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny powojowatych. Obejmuje ok. 200[4]–250 gatunków[5]. Występuje w strefach umiarkowanych i podzwrotnikowych, głównie w Eurazji. W Europie rosną 23 gatunki (w tym jeden gatunek dziko rosnący w Polsce – powój polny C. arvensis[6]), w Turcji 32[7], w Pakistanie 21[8], w Chinach 8[5]. Nieliczne gatunki rosną na obu kontynentach amerykańskich, w Afryce Północnej i Południowej, Australii i na Nowej Zelandii[7]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne (zwłaszcza C. sabatius i C. tricolor), niektóre gatunki są ciężkimi do zwalczenia chwastami upraw[7].

Powój
Ilustracja
Morfologia (powój polny)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

powojowate

Rodzaj

powój

Nazwa systematyczna
Convolvulus L.
Sp. Pl. 153. 1753
Typ nomenklatoryczny

Convolvulus arvensis L.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Pędy powoju polnego okręcające się wokół podpory
Convolvulus althaeoides

Nazwą powój określane są zwyczajowo również podobne rośliny takie jak wilec lub kielisznik.

Morfologia

edytuj
 
Convolvulus boissieri
 
Convolvulus cantabrica
Pokrój
Rośliny jednoroczne, byliny[5], rzadziej półkrzewy[8] i krzewy do 3 m wysokości (C. floridus z Wysp Kanaryjskich)[7]. Pędy najczęściej pnące lub płożące się, rzadziej prosto wzniesione lub skrócone, tworzące formy poduszkowe[5][7], czasem cierniste[8], często owłosione, z włoskami pojedynczymi lub rozwidlonymi[5]. U roślin pnących łodyga wijąca się (zawsze w prawo), bez wąsów[9].
Liście
Ulistnienie skrętoległe[7]. Liście pojedyncze, czasem klapowane. Siedzące lub ogonkowe[5].
Kwiaty
Wyrastają w kątach liści pojedynczo lub w wierzchotkach, czasem główkowato skupionych[8][5]. Kwiaty są promieniste, obupłciowe i 5-krotne[9]. Działki kielicha są trwałe, ale nie powiększają się podczas owocowania, wszystkie są równe lub bywają asymetryczne[5]. Płatki korony są lejkowato lub dzwonkowato zrośnięte, na brzegu koliste lub z niewielkimi klapami, z wyraźnymi paskami biegnącymi wzdłuż środków płatków[5]. Mają barwę białą, żółtą, różową lub niebieską[7]. Płatki skręcone są w pąku i u nasady posiadają miodniki[7]. Pręcików jest 5, równej długości, o nitkach przylegających do szyjki słupka. Zalążnia górna, dwukomorowa, zawierającą po 1–2 zalążki w każdej z komór[7]. Słupek pojedynczy, nitkowaty, zwieńczony jest dwoma walcowatymi lub maczugowatymi znamionami[5].
Owoce
Nagie lub owłosione torebki[8] zawierające od jednego do czterech nasion[7][5].

Systematyka

edytuj
 
Convolvulus cneorum
 
Convolvulus floridus
 
Convolvulus sabatius
 
Convolvulus tricolor

Rodzaj z rodziny powojowatych (Convolvulaceae), w obrębie której zaliczany jest do podrodziny Convolvuloideae i plemienia Convolvuleae. Do plemienia należą poza nim dwa rodzaje: Calystegia – kielisznik (rozprzestrzeniony na świecie) i Polymeria (rodzaj endemiczny dla Australii). Wyodrębnienie rodzaju Calystegia zagnieżdżonego wewnątrz rodzaju Convolvulus czyni z niego rodzaj parafiletyczny. Docelowo dla poprawnego odzwierciedlenia relacji filogenetycznych konieczne będzie albo włączenie gatunków z rodzaju Calystegia do Convolvulus, albo podzielenie tego drugiego na kilka rodzajów[10][11].

Wykaz gatunków[4][12]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
  4. ↑ a b c Convolvulus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-06-16].
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Convolvulus Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-07-31].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 62, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ a b c d e f g h i j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 219. ISBN 0-333-74890-5.
  8. ↑ a b c d e Shahina Ghazanfar: Convolvulus Linn.. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-07-31].
  9. ↑ a b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 108-110. ISBN 1-55407-206-9.
  10. ↑ Saša Stefanović, Daniel F. Austin and Richard G. Olmstead. Classification of Convolvulaceae: A Phylogenetic Approach. „Systematic Botany”. 28, 4, s. 791-806, 2003. 
  11. ↑ Williams, Bethany R.M.; Mitchell, Thomas C.; Wood, John R.I.; Harris, David J.; Scotland, Robert W.; Carine, Mark A.. Integrating DNA barcode data in a monographic study of Convolvulus. „Taxon”. 63, 6, s. 1287-1306, 2014. 
  12. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 59. ISBN 978-83-925110-5-2.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Powój&oldid=72985494”