Potasznia (dopływ Wierchomlanki)
Potasznia – źródłowy potok Wierchomlanki w Beskidzie Sądeckim[1]. Ma źródła na wysokości około 940 m n.p.m., pod południowymi stokami głównej grani Pasma Jaworzyny, na odcinku od szczytu 1064 m nad Łabowską Halą po Runek (1082 m). Spływa początkowo w zachodnim, następnie południowym, a w końcu południowo-zachodnim kierunku. W miejscowości Wierchomla Wielka, na wysokości 482 m, w miejscu o współrzędnych 49°25′25,5″N 20°47′13,1″E/49,423750 20,786972 łączy się z Baranieckim Potokiem, tworząc Wierchomlankę[2]. Górna część Potaszni spływa głęboką doliną, której orograficznie prawe zbocza tworzą grań główną Pasma Jaworzyny, Wargulszańskie Góry, Łaziska, Przypór i Kiczora, zaś lewe Lembarczek i Gaborówka[3]. Głównymi dopływami są potoki Izdwór i Mała Wierchomlanka[1].
 Widok z polany Wyżnie Młaki | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Potok | |
| Źródło | |
| Miejsce | południowe stoki Pasma Jaworzyny |
| Wysokość |
~940 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Wierchomlanka |
| Miejsce | |
| Wysokość |
482 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
Położenie na mapie gminy Piwniczna-Zdrój  | |
Nazwa potoku wskazuje, że kiedyś nad nim znajdowała się wytwórnia potażu. Wytwarzano go z drewna i używano w lokalnych hutach jako składnik do produkcji szkła[4]. Do 1947 dolina Potaszni, a szczególnie jej prawe zbocza, były gęsto zaludnione. Na halach latem tętniło życie pasterskie. Na mapie WIG z około 1930 r. zaznaczone są takie przysiółki (polany ?), jak: Przypór, Wojniaczka, Parchowatka, Długoszówka, Jasieniówki, Jaworzyna, Polanka, Połymie, Młaczne, Cichy Wierch, Jaworczyk, Jawor, Izboryki, Połym, Juhówka. Tereny te bowiem były zamieszkałe przez Łemków, po II wojnie światowej wysiedlonych w ramach Akcji Wisła[5]. Dnem doliny, wzdłuż potoku prowadzi droga (zakaz wjazdu)[3]. Pozostałe po Łemkach polany nie są co prawda sztucznie zalesiane, gdyż leśnicy zostawili je jako pastwiska dla dzikiej zwierzyny, jednak zarastają w wyniku naturalnej sukcesji wtórnej. Obecnie nie ma tutaj już żadnych zabudowań, z wyjątkiem opuszczonej gajówki na końcu drogi. Dolina Potaszni należy obecnie do miejscowości Wierchomla Mała[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 219, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Geoportal. [dostęp 2010-07-15].
- ↑ a b Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit” s.c.. ISBN 83-915737-3-7.
- ↑ Marek Cieszkowski, Paweł Luboński: Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004. ISBN 83-89188-19-8.
- ↑ a b Bogdan Mościcki: Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007. ISBN 978-83-89188-65-6.