Potęgowe prawo Stevensa
| Kontinuum | Wykładnik () | Cechy bodźca |
|---|---|---|
| Głośność | 0,67 | ciśnienie akustyczne, ton 3000 Hz |
| Wibracja | 0,95 | amplituda 60 Hz (na palec) |
| Wibracja | 0,6 | amplituda 250 Hz (na palec) |
| Jasność | 0,5 | źródło punktowe |
| Jasność | 0,5 | krótki błysk |
| Nasycenie czerwienią | 1,7 | czerwono-szary |
| Smak | 1,3 | sacharoza |
Potęgowe prawo Stevensa – prawo psychofizyczne, według którego siła (intensywność) odczuwanego wrażenia zmysłowego jest wprost proporcjonalna do wielkości bodźca, podniesionej do potęgi „a” (stała empiryczna)[1][2].
Potęgowy charakter zależności był sugerowany już w XIX w. (Plateau 1872), jednak wsparcie propozycji bogatym zbiorem wyników badań doświadczalnych jest zasługą S.S.Stevensa (1906–1973).
Równanie Stevensa jest znane w postaci:
gdzie:
- – wielkość bodźca wywołującego wrażenie,
- – psychofizyczna funkcja, opisująca zależność subiektywnie odbieranej siły wrażenia od wielkości bodźca,
- – wykładnik potęgowy, różny dla różnych zmysłów[3],
- – współczynnik proporcjonalności, zależny od rodzaju bodźców i stosowanych jednostek miar.
Według S.S. Stevensa równanie potęgowe powinno zastąpić sformułowane sto lat wcześniej logarytmiczne prawo Webera-Fechnera. Logarytmiczny charakter zależności siły wrażeń od wielkości bodźców zakwestionował również J.M. Harries (1960)[4].
Od chwili opublikowania wyników badań Stevensa (1957) nie zostało ostatecznie rozstrzygnięte, które z równań lepiej opisuje zależność siły wrażenia od wielkości bodźca. Największe wątpliwości dotyczą charakteru funkcji w zakresie najmniejszych wyczuwalnych bodźców. Poszukiwania ogólnie akceptowanego prawa psychofizycznego są kontynuowane. Utrudnia je niewielka precyzja ocen siły wrażenia, które w dużym stopniu zależą od metod przeprowadzania testów psychofizycznych. Nadzieje na rozwiązanie problemu są związane rozwojem technik elektroencefalograficznych[5].
Przypisy
edytuj- ↑ S S Stevens. On the psychophysical law. „Psychological Review”. 64, s. 153–181, 1957. (ang.).
- ↑ Stanley Smith Stevens: PsychophysicsIntroduction to Its Perceptual, Neural, and Social Prospects. www.transactionpub.com, 1986-01-01. ISBN 978-0-88738-643-5. [dostęp 2010-11-16]. (ang.).
- ↑ W części publikacji stosowany jest symbol wykładnika potęgowego „n”.
- ↑ Na podstawie: Nina Baryłko-Pikielna: Zarys analizy sensorycznej żywności. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1975, s. 45. (pol.).
- ↑ Gabriel Tzur, Andrea Berger, Roy Luria, Michael I. Posner: Theta synchrony supports Weber–Fechner and Stevens’ Laws for error processing, uniting high and low mental processes. Wyd. 1. DOI: 10.1111/j.1469-8986.2010.00967.x. [dostęp 2010-11-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Wydział Fizyki PW: Wrażliwość na kontrast i mechanizmy adaptacyjne. [w:] Optyka widzenia (materiały dydaktyczne, wykład 10) [on-line]. www.if.pw.edu.pl. [dostęp 2014-04-14]. (pol.).