Postawa zasadnicza – ustalona w regulaminach wojskowych (także policyjnych, strażackich, harcerskich, Związek Strzelecki) postawa pojedynczego żołnierza (funkcjonariusza, harcerza, strzelca) sygnalizująca jego gotowość do przyjmowania rozkazów od przełożonych. Przyjmowana jest na komendę „baczność!” lub po usłyszeniu od przełożonego zapowiedzi komendy.

Wartownicy w postawie zasadniczej z karabinami (Tajpej)

W postawie zasadniczej żołnierz (sam lub w szyku) stoi nieruchomo wyprostowany[1], równomiernie rozkładając ciężar ciała na obu całych stopach (a nie głównie na palcach albo na piętach), twarzą do linii frontu. W różnych armiach i formacjach zmilitaryzowanych na świecie szczegóły postawy (ułożenie nóg i dłoni) różnią się nieznacznie.

Polska

edytuj
 
Żołnierz w postawie zasadniczej bez broni; u dołu dokładniej pokazane ułożenie jego dłoni
 
Formacja Wojska Polskiego w postawie zasadniczej, z bronią „przez pierś”
 
Wartownik królewski w Londynie w postawie zasadniczej z szablą

W Polsce przyjęto, że pięty stojącego w postawie zasadniczej żołnierza winny się dotykać, natomiast czubki butów powinny być nieco rozchylone[2]. Kolana zbliżone do siebie o ile pozwala na to budowa ciała, nogi w kolanach wyprostowane. Mięśnie krzyża i górnej części ud napięte, by usztywniały tułów w pasie. Brzuch lekko wciągnięty, pierś wysunięta ku przodowi przez swobodne cofnięcie ramion w tył. Jeśli żołnierz nie ma ze sobą broni[3], to obie jego ręce powinny być wyprostowane wzdłuż bioder i ud, dłonie również wyprostowane ze złączonymi palcami, środkowe palce dłoni dotykać powinny linii szwów spodni[4]. Żołnierz powinien stać wyprostowany, z łokciami odchylonymi nieco w przód, ramionami na równej wysokości, szyją wyciągniętą swobodnie, z lekko uniesionym podbródkiem oraz twarzą i wzrokiem skierowanym na wprost[5], usta powinien mieć zamknięte naturalnie (nie zaciśnięte).

Jeśli żołnierz ma ze sobą broń, to położenie jednej lub obu rąk może być inne (zazwyczaj przytrzymują broń); w szczególnym przypadku – z szablą wydobytą z pochwy – postawę zasadniczą wykonuje się trzymając szablę swobodnie opuszczoną prawą ręką, obejmując jej rękojeść kciukiem, palcem wskazującym i środkowym, a głownię grzbietem (tylcem) trzymając opartą o ramię na szwie rękawa z ostrzem skierowanym w przód[6]. Kawalerzysta, jeśli jest pieszo z koniem, winien stać obok konia, z lewej strony jego głowy, prawą ręką przytrzymując wodze wędzidłowe pod pyskiem końskim, a w lewej ręce opuszczonej swobodnie wewnętrzną stroną pięści dotykającą uda trzymając koniec wodzy[6].

W innych krajach

edytuj

W armii amerykańskiej ułożenie nóg powinno być takie, by kąt między osiami stóp wynosił 45°, a w szwajcarskiej – 60°.

Postawa zasadnicza wykorzystywana jest także w gimnastyce jako podstawowy element wyjściowy do układów gimnastycznych.

Przypisy

edytuj
  1. W szczególnych przypadkach żołnierze mogą przyjmować postawę zasadniczą siedząc, np. na łóżku szpitalnym w izbie chorych; podobnie kawalerzysta, jeśli jest na koniu, przyjmuje postawę zasadniczą siedząc w siodle.
  2. Tak, by odległość między dużymi palcami nóg wynosiła długość własnej stopy; w praktyce, biorąc pod uwagę rozmiary stóp obutych, rozchylenie stóp powinno być takie, by można było wstawić pomiędzy nie stopę, lecz nie więcej.
  3. Innej, niż ewentualnie pistolet w kaburze lub bagnet w pochwie u pasa.
  4. Do tych szwów spodni nawiązuje wypowiadane po rosyjsku polecenie ruki po szwam! (ręce wzdłuż szwów!), stosowane niekiedy (w Polsce całkowicie pozaregulaminowo), a nakazujące przyjęcie postawy zasadniczej; wywodzi się ono z czasów musztrowania przez rosyjskich podoficerów.
  5. Chyba że usłyszy inny rozkaz, np. „na lewo patrz” albo „na prawo patrz”.
  6. a b Regulamin Kawalerii WP, 1938.

Bibliografia

edytuj
  • Regulamin Kawalerii, Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1933 i 1938
  • Regulamin musztry sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, 1950
  • Regulamin Musztry Sił Zbrojnych PRL, 1977