Porta Nigra
Porta Nigra (z łac. Czarna Brama) – zachowana z czasów rzymskich brama miejska w Trewirze w Niemczech (dawniej Augusta Trevorum w prowincji Germania Dolna). Najlepiej zachowana rzymska brama miejska po północnej stronie Alp.
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, III, IV, VI |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | |
Położenie na mapie Nadrenii-Palatynatu  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 49°45′34,85″N 6°38′38,47″E/49,759681 6,644019
| |
W 1986 roku brama wraz z innymi rzymskimi zabytkami Trewiru została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Nazwa
edytujWe wczesnym średniowieczu brama nazywała się Porta Martis (pol. „Brama Marsa”)[1]. Od XI w., kiedy została przekształcona w kościół i jako świątynia chrześcijańska nie mogła odnosić się do pogańskiego boga wojny, jej nazwa została zmieniona na Porta Nigra – z łac. Czarna Brama[1].
Opis
edytujBrama została zbudowana bez użycia zaprawy z bloków szarego piaskowca, które były łączone jedynie za pomocą żelaznych haków zalewanych ołowiem[1]. Z czasem piaskowiec sczerniał[1].
Brama składała się pierwotnie z dwóch wież o wysokości ok. 32 m – wschodniej i zachodniej – połączonych łącznikiem o szerokości 15,9 m i głębokości 16 m[1]. Współcześnie wieża zachodnia wznosi się na 29,3 m[1]. Jeszcze w XVII w. zdobił ją szczyt[1].
Historia
edytujBrak jest dokumentów poświadczających dokładną datę budowy bramy[1]. Na podstawie badań archeologicznych, okres budowy szacowany jest na lata pomiędzy 160 a 200 rokiem n.e.[1] Pewne elementy bramy nie zostały ukończone – prace przerwano albo ze względu na zagrożenie oblężeniem, albo z powodu problemów z finansowaniem projektu[1]. Pomimo to służyła jako północna brama wjazdowa do Trewiru[1]. Oprócz niej istniały jeszcze trzy inne bramy (Porta Alba, Porta Media, Porta Inclyta)[2].
Po upadku starożytnego Rzymu w V w. budowla służyła jako źródło materiałów budowlanych i była stopniowo rozbierana[1]. W XI w., za namową arcybiskupa Poppo von Babenberga (986–1047) do Trewiru przybył mnich Symeon, który zamieszkał w 1030 roku w celi we wschodniej wieży bramy[1]. Symeon zmarł w 1035 roku, został pochowany w swoim eremie i ogłoszony świętym[1]. W 1042 roku arcybiskup poświęcił ołtarz w bramie, która została przekształcona w kościół[1].
W 1794 roku wojska francuskie zajęły miasto, wprowadzając zakaz odprawiania mszy w kościele i przetapiając wkrótce jego ołowiany dach na amunicję[1]. W 1802 roku kościół ostatecznie zamknięto[1]. Rok później relikwie św. Symeona zostały przeniesione do kościoła św. Gerwazego[1].
Przez wieki brama obrosła przybudówkami, jednak na początku XIX wieku usunięto je, przywracając bramie pierwotny, rzymski charakter[1]. W 1822 roku we wschodniej wieży bramy umieszczono gabinet starożytności, który pozostawał tam do 1899 roku[1]. Brama została objęta ochroną konserwartorską[1]. W latach 1969–1973 przeprowadzono jej gruntowną restaurację[1].
Porta Nigra jest najlepiej zachowaną rzymską bramą miejską po północnej stronie Alp[1].
W 1986 roku brama wraz z innymi rzymskimi zabytkami Trewiru została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Klaus-Peter Goethert: Römerbauten in Trier. Verlag Schnell & Steiner GmbH, 2003, s. 25–58, seria: Führungsheft 20. ISBN 3-7954-1445-8. (niem.).
- ↑ Christoph Jürgens: Römische Stadttore in Trier. [w:] www.kuladig.de [on-line]. 2014. [dostęp 2018-12-28]. (niem.).
- ↑ UNESCO: Roman Monuments, Cathedral of St Peter and Church of Our Lady in Trier. [dostęp 2018-12-28]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Porta Nigra: strona oficjalna. [dostęp 2018-12-28]. (niem.).
- sekulada.com: Porta Nigra (Trewir, Niemcy). [dostęp 2018-12-28]. (pol.).