Poręba (województwo dolnośląskie)
Poręba (niem. Lichtenwalde) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
| wieś | |
 Kościół św. Sebastiana w Porębie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
440-670[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
232[3] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-520[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0851560 |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°13′53″N 16°35′18″E/50,231389 16,588333[1]
| |
Położenie
edytujŁańcuchowa wieś o długości ponad 3 km leżąca na południowy wschód od Bystrzycy Kłodzkiej, w dolinie Porębnika, na wysokości około 440–670 m n.p.m.[2] Górna część wsi sięga Przełęczy nad Porębą leżącej w grzbiecie Gór Bystrzyckich[2].
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Historia
edytujPierwsza wzmianka o Porębie pochodzi z 1360, wieś figuruje tam pod nazwą Lichtenvalde[5]. W 1684 miejscowość weszła w skład dóbr międzyleskich rodziny von Althannów[5]. Pod koniec XVIII wieku Poręba składała się z dwóch części: dworskiej i wolnego sołectwa[5]. W 1839 część dworska została kupiona przez Mariannę Orańską[5]. Była to wtedy dobrze rozwinięta wieś w której funkcjonowały: szkoła katolicka, pięć młynów wodnych, olejarnia i gorzelnia, mieszkańcy miejscowości oprócz rolnictwa zajmowali się tkactwem i hodowlą wołów[5]. W drugiej połowie XIX wieku powstał tu tartak i kilka gospód, z których korzystali kuracjusze z pobliskiego Długopola-Zdroju[5]. Po 1945 Poręba pozostała wsią rolniczą, przy czym liczba ludności uległa częściowemu zmniejszeniu[2]. W 1978 było tu 61 gospodarstw rolnych[2].
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
- Kościół św. Sebastiana w Porębie, parafialny z pierwszej połowy XVIII w.
Inne zabytki:
- stary kamienny krzyż o krótkich ramionach, położony niedaleko kościoła, w jego dolnej części jest wykuty miecz[5]. Krzyż określany jest często jako tzw. krzyż pokutny, co nie ma oparcia w żadnych dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, zwłaszcza te z rytami broni, są krzyżami pokutnymi[7], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów.
Pomniki przyrody
edytujOkoło 500 m poniżej kościoła, po północnej stronie drogi rośnie pomnikowy cis pospolity o obwodzie pnia około 210 cm[5].
Szlaki turystyczne
edytujPowyżej wsi, przez Przełęcz nad Porębą przechodzi szlak turystyczny[8]:
z Międzylesia na Przełęcz Spaloną.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 108536
- ↑ a b c d e Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 192–195. ISBN 83-7005-340-8.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 955 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c d e f g h Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 412. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 64. [dostęp 2012-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej – historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11–12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32–37, 2010.
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-03-30].
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.