Populacja standardowa
Populacja standardowa to populacja statystyczna, którą tworzymy przy porównywaniu dwu lub więcej populacji w celu wyeliminowania pewnych czynników strukturalnych mogących wpłynąć na porównanie.
Przykład: Porównujemy stopę bezrobocia na dwóch hipotetycznych obszarach A i B. Wyniki badań przedstawia tabelka:
| obszar A | obszar B | |||||
| liczba zdolnych do pracy | liczba bezrobotnych | stopa bezrobocia | liczba zdolnych do pracy | liczba bezrobotnych | stopa bezrobocia | |
| kobiety | 1000 | 150 | 0,15 | 800 | 135 | 0,16875 |
| mężczyźni | 600 | 114 | 0,19 | 1000 | 200 | 0,20 |
| ogółem | 1600 | 264 | 0,165 | 1800 | 335 | 0,18611 |
Można zauważyć, że na obszarach A i B istnieją różnice w proporcjach płci, przez co stopy bezrobocia nie mogą być porównywane.
Aby wyeliminować wpływ czynnika płci na wyniki, tworzymy populację standardową, to znaczy taką, do której moglibyśmy odnieść obszar A i obszar B. Łączymy populacje A i B i sprawdzamy, co stałoby się, gdyby stopy bezrobocia z obszarów A i B obowiązywały w całej populacji:
| Populacja standardowa | Prawdopodobieństwo bezrobocia według obszaru A | Liczba bezrobotnych w populacji standardowej | Prawdopodobieństwo bezrobocia według obszaru B | Liczba bezrobotnych w populacji standardowej | |
| kobiety | 1000 + 800 = 1800 | 0,15 | 1800 * 0,15 = 270 | 0,16875 | 1800 * 0,16875 = 303,75 |
| mężczyźni | 600 + 1000 = 1600 | 0,19 | 1600 * 0,19 = 304 | 0,20 | 1600 * 0,20 = 320 |
| ogółem | 1800 + 1600 = 3400 | 574 | 624 | ||
| standaryzowana stopa bezrobocia | 574 / 3400 = 0,16882 | 624 / 3400 = 0,18353 |
Dokonaliśmy standaryzacji stopy bezrobocia. Jak widzimy różnica w stopach bezrobocia po wyeliminowaniu czynnika płci jest o wiele większa, niż mogłoby się wydawać na początku.
Populacja standardowa najczęściej ma wyeliminować wpływ czynnika wieku i jest stosowana w obliczaniu wielu wskaźników, m.in. stopy bezrobocia, umieralności na poszczególne choroby itd.