Rozpławowate

Rozpławowate
	; Eichornia gruboogonkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	komelinowce
Rodzina	rozpławowate
	Nazwa systematyczna
	Pontederiaceae Kunth; F.W.H.A. von Humboldt, A.J.A. Bonpland & C.S. Kunth, Nov. Gen. Sp. 1, ed. qu.: 265. 4-11 Mai 1816
	Typ nomenklatoryczny
	Pontederia L. (1753)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rozpławowate (Pontederiaceae) – rodzina roślin z rzędu komelinowców. Należy tu 9 rodzajów z 33 gatunkami. Zasięg tych roślin obejmuje lądy w strefie tropikalnej i subtropikalnej, a także obszary w północno-wschodniej Azji i znaczną część Ameryki Północnej (bez Kanady)^[2]. Kilka gatunków sadzonych jest jako rośliny ozdobne, zwłaszcza w akwariach. Eichornia gruboogonkowa (Eichornia crassipes) zwana „hiacyntem wodnym” jest uciążliwym chwastem wodnym w strefie tropikalnej^[4].

Morfologia

Pontederia cordata

Pokrój: Rośliny kłączowe, które z dolnych węzłów wypuszczają korzenie przybyszowe mocujące roślinę w podłożu lub unoszące się w wodzie^[4].
Liście: Osadzone są na pędzie w dwóch rzędach, rzadko spiralnie, czasem z powodu skrócenia międzywęźli tworzą rozetę. Młodociane i podwodne liście zwykle są wstęgowate. Liście właściwe podzielone są na pochwę, ogonek i blaszkę liściową. Blaszki mają kształt szerokojajowaty, oszczepowaty lub strzałkowaty^[4].
Kwiaty: Skupione są w kwiatostany wiechowate lub kłosowate, wsparte dwoma liściokształtnymi podsadkami, wyrastające na szczycie pędu, przy czym odsuwane są przez ostatni liść na bok, tak że wyglądają jakby wyrastały z ogonka liściowego. Okwiat składa się z dwóch okółków, w obu z listkami barwy białej, żółtej lub niebieskiej, często efektownymi. Listki okwiatu u nasady są zrośnięte, czasem rurka ta pozostaje po przekwitnieniu i osłania owoc. Sześć pręcików przyrośniętych jest do rurki na różnej wysokości. Pręciki bywają zredukowane do jednego i dwóch prątniczków. Zalążnia górna, zwykle złożona z trzech komór z licznymi zalążkami, czasem zredukowana do jednej komory z pojedynczym zalążkiem. Słupek nitkowaty zakończony jest trójdzielnym znamieniem^[4].
Owoc: Trójkomorowe lub jednokomorowe torebki, w pierwszym przypadku pękające na szwach, w drugim niepękające. Nasiona są małe, gładkie lub żeberkowane^[4].

Biologia i ekologia

Byliny lub rzadziej rośliny jednoroczne^[2]. Rośliny bagienne i wodne, pływające swobodnie po powierzchni lub zanurzone^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd komelinowce (Commelinales), rodzina Haemodoraceae. Rodzina jest siostrzana dla Haemodoraceae^[2].

komelinowce

	Commelinaceae – komelinowate

	Hanguanaceae

Philydraceae

	Haemodoraceae – hemodorowate

	Pontederiaceae – rozpławowate

Wykaz rodzajów^[2]^[5]

Heteranthera Ruiz & Pav. – heterantera
Pontederia L. – pontederia (w tym Eichhornia – eichornia i Monochoria)

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-13] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-11-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Rośliny kwiatowe. Wielka Encyklopedia Przyrody. Warszawa: Muza SA, s. 431–433. ISBN 83-7079-779-2.
↑ Pellegrini M.O.O., C.N. Horn, R.F. Almeida. Total evidence phylogeny of Pontederiaceae (Commelinales) sheds light on the necessity of its recircumscription and synopsis of Pontederia L.. „PhytoKeys”. 108, s. 25–83, 2018. DOI: 10.3897/phytokeys.108.27652.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-13] (ang.).

[reveal-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-11-12]. (ang.).

[encyk-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Rośliny kwiatowe. Wielka Encyklopedia Przyrody. Warszawa: Muza SA, s. 431–433. ISBN 83-7079-779-2.

[5] Pellegrini M.O.O., C.N. Horn, R.F. Almeida. Total evidence phylogeny of Pontederiaceae (Commelinales) sheds light on the necessity of its recircumscription and synopsis of Pontederia L.. „PhytoKeys”. 108, s. 25–83, 2018. DOI: 10.3897/phytokeys.108.27652.

[2]

[4]

[1]

[3]

[5]