Pomnik Wdzięczności Ameryce
Pomnik Wdzięczności Ameryce – pomnik dłuta Xawerego Dunikowskiego, który znajdował się w latach 1922–1930 na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie[1][2].
 Pomnik na pocztówce z 1922 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ obiektu |
posąg |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
4 m |
| Data budowy | |
| Data odsłonięcia | |
| Ważniejsze przebudowy |
1930 usunięto pomnik górny |
| Data likwidacji |
1951 rozbiórka fontanny |
Historia
edytujPo odsłonięciu 29 października 1922 pomnik został przekazany miastu, a na łamach prasy rozpoczęła się dyskusja na temat jego wartości artystycznej[3].
Wykonany z piaskowca monument już w 1925 zaczął się rozpadać[3]. Pojawiły się obawy, że pomnik upadnie. W 1930 górna część została usunięta[3]. Pomnik miał być poddany renowacji, ale plany przerwała wojna[4]. Dolna część przetrwała do lat 50., została rozebrana w 1951[3].
Na początku XXI wieku pojawiły się inicjatywy odbudowy pomnika[5][6].
Projekt i wymowa
edytujPomnik był wyrazem podziękowania polskiego rządu i społeczeństwa dla Stanów Zjednoczonych za ich pozytywne stanowisko w sprawie niepodległości Polski w czasie I wojny światowej oraz pomoc gospodarczą udzieloną Polsce po 1918[2]. Stanął na skwerze Hoovera (Herbert Hoover był dyrektorem Amerykańskiej Administracji Pomocy).
Pomnik składał się z dwóch części: górnej (rzeźba dwóch kobiet tulących małe dzieci) i dolnej (fontanna). Rzeźba kobiet wykonana w dwukolorowym piaskowcu symbolizowała Polskę i Amerykę[3]. Miał wysokość ok. 4 m. Na cokole fontanny znajdowały się napisy. Autorem oprawy architektonicznej fontanny był Zdzisław Kalinowski[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 668. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, s. 141. ISBN 83-7005-211-8.
- ↑ a b c d e f Andrzej Grodzki. Krucha wdzięczność - zapomniany pomnik. „Stolica”, s. 51, styczeń-luty 2016.
- ↑ Szukają miejsca dla pomnika. Jego powrót powstrzymała wojna [online], TVN Warszawa, 27 lutego 2019 [dostęp 2024-04-19] (pol.).
- ↑ Wojciech Karpieszuk, Nowy pomnik stanie na Krakowskim Przedmieściu? Na upamiętnienie ofiar katastrofy smoleńskiej nie było tam miejsca [online], warszawa.wyborcza.pl, 18 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-19].
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Nieskuteczne starania o odtworzenie Pomnika Wdzięczności Ameryce | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 12 sierpnia 2019 [dostęp 2024-04-19].
Linki zewnętrzne
edytuj- Pomnik na portalu sztuka.net
- Pomnik na portalu warszawa1939.pl
- Szukają miejsca dla pomnika. Jego powrót powstrzymała wojna. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2019-02-27. [dostęp 2019-03-14].