Pisana (polana)
Polana Pisana – polana leżąca w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Położona jest na wysokości 1010–1100 m. Składa się z dwóch części: Niżniej Polany Pisanej po zachodniej stronie Kościeliskiego Potoku i Wyżniej Polany Pisanej po wschodniej stronie tego potoku[1].
 Polana Pisana i widok na Raptawicką Grań | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1010–1100 m n.p.m. |
| Zagospodarowanie |
nieużytek |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°14′35″N 19°51′50″E/49,243056 19,863889
| |
Polana znajduje się na obszarze zbudowanym z margli kredowych[2]. Dawniej była użytkowana pastersko, wchodziła w skład dawnej Hali Pisanej[1]. Obecnie stopniowo zarasta górnoreglowym lasem. Wyżnia Polana Pisana miała w 1955 r. powierzchnię ok. 6 ha, Niżnia ok. 7 ha, ale w 2004 r. w wyniku zarośnięcia ich powierzchnia zmniejszyła się: Wyżniej o ok. 42%, Niżniej o ok. 65%[3].
Ponad polaną wznoszą się od zachodu Raptawicka Turnia i Stoły, a od wschodu Organy, Upłazkowa Turnia, Zdziary Pisaniarskie, Ratusz (1296 m), Saturn (1391 m), od północy Zbójnicka Turnia[4]. Pod Saturnem znajdują się ubogie złoża rudy ołowiu[2].
Wszystkie te turnie zbudowane są z wapieni i dolomitów i znajdują się w nich liczne jaskinie. Jeszcze w XIX wieku ze żlebu Żeleźniak, wpadającego do tej polany, oraz z pobliskich Stołów, wydobywano wysokogatunkowe rudy żelaza[2]. W czasie II wojny światowej z szałasu znajdującego się na polanie często korzystali tatrzańscy kurierzy i partyzanci. Obecnie szałas ten już nie istnieje. W styczniu 1945 r. Niemcy spalili go podczas bitwy z radzieckimi partyzantami kpt. Potiomkina. Po wojnie został odbudowany, przez jakiś czas służył turystom i GOPR-owi, a w 1987 r. został powtórnie spalony, tym razem przez filmowców kręcących tu film pt. Trójkąt bermudzki[1].
Powyżej polany znajduje się przewężenie, zwane Wyżnią Kościeliską Bramą (Bramą Raptawicką). Po przejściu dwóch mostków, 150 m w górę ponad polaną odchodzi na lewo jednokierunkowy szlak turystyczny do Wąwozu Kraków[4]. 700 m wyżej znajduje się Skała Pisana – wapienna ściana z tysiącami wyrytych autografów dawnych turystów (m.in. można odczytać autograf malarza Henryka Siemiradzkiego). Pod skałą znajduje się duży otwór i wywierzysko, które jest połączone z podziemną odnogą Kościeliskiego Potoku i odwadnia Wąwóz Kraków. Otwór prowadzi do Jaskini Wodnej pod Pisaną. Naprzeciwko skały znajdują się udostępnione dla turystów jaskinie: Raptawicka, Obłazkowa i Mylna, prowadzą tam znakowane szlaki turystyczne[2].
Do Polany Pisanej dostać się można z Kir leżących u wylotu tej doliny, przy szosie z Zakopanego (pieszo 1 h, z powrotem 50 min), albo dojechać dorożką góralską lub saniami. Trasa prowadzi cały czas dnem Doliny Kościeliskiej. Na polanie znajduje się postój dorożek, bufet, ławki i stoły dla turystów, WC i pomnik upamiętniający żołnierzy brygady partyzanckiej im. Szczorsa i ich walkę z hitlerowcami w latach 1944–1945. Polana jest najczęściej miejscem odpoczynku turystów podążających dalej[2].
Nazwa polany występuje już w bardzo starych dokumentach i pochodzi prawdopodobnie od tego, że była opisywana przez kartografów[1]. W rejonie polany znajdują się stanowiska bardzo rzadkiego w Polsce gatunku rośliny – zarzyczki górskiej[5].
Szlaki turystyczne
edytuj
zielony szlak z Kir dnem Doliny Kościeliskiej do schroniska na Hali Ornak.
- Czas przejścia z Kir na polanę: 1:10 h, ↓ 1:10 h
- Czas przejścia z polany do schroniska: 30 min, ↓ 25 min
– jednokierunkowy szlak przez Smoczą Jamę w Wąwozie Kraków. Szlak rozpoczyna się nieco za południowym krańcem polany i biegnie przez wąwóz i jaskinie do zejścia na Polanę Pisaną. Czas przejścia: 50 min[6].
-
Widok z Polany Pisanej na Stoły -
Turnie Ratusz i Saturn – widok ze ścieżki zejściowej od Wąwozu Kraków -
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d e Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Marcin Bukowski, Dynamika zarastania polan tatrzańskich, M. Guzik (red.), Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2009, ISBN 978-83-61788-08-9.
- ↑ a b Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.