Banie Mazurskie

Banie Mazurskie
	wieś
	; Ulica Marii Konopnickiej w Baniach Mazurskich
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	gołdapski
Gmina	Banie Mazurskie
Liczba ludności (2011)	1419
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	19-520
Tablice rejestracyjne	NGO
SIMC	0753550
	Położenie na mapie Polski Banie Mazurskie
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Banie Mazurskie
	Położenie na mapie powiatu gołdapskiego Banie Mazurskie
	Położenie na mapie gminy Banie Mazurskie Banie Mazurskie
	54°14′55″N 22°02′04″E/54,248611 22,034444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Banie Mazurskie (przed 1945 niem. Benkheim) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapskim, siedziba gminy Banie Mazurskie.

Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 650 oraz rzeka Gołdapa^[4].

Historia

Wieś założona w 1560 (według niektórych źródeł w 1566) przez komornika powiatu ryńskiego – Mikołaja Bianicza. Sto lat później (1656) została zniszczona przez Tatarów. W 1710 wieś nawiedziła epidemia dżumy, w parafii w ciągu czterech miesięcy zmarło wówczas 2115 osób. W czasie II wojny światowej wieś uległa częściowemu zniszczeniu.

Po 1945 miejscowość zasiedlona została głównie ludnością ukraińską, przesiedloną przymusowo w ramach akcji „Wisła”, z Bieszczadów i Rzeszowszczyzny. W Baniach Mazurskich działa oddział Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, zespół folklorystyczny oraz szkoła z wykładowym językiem ukraińskim.

18 listopada 1945 Banie Mazurskie zostały siedzibą gminy, do której należało piętnaście wsi sołeckich. 12 listopada 1946 zatwierdzono administracyjnie obecną nazwę wsi^[5]. W roku 1954 Banie Mazurskie zostały siedzibą gromady, znajdowały się w niej: gospoda, ośrodek zdrowia, komisariat MO, mleczarnia i agronomówka^[6].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Banie Mazurskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

We wsi była stacja kolejowa Banie Mazurskie.

Zabytki

Zabytki sakralne

kościół św. Antoniego Padewskiego – dawny kościół ewangelicki, obecnie należący do rzymskokatolickiej parafii w Baniach Mazurskich. Został zbudowany w latach 1566–1574, szczyt wschodni z 1646, wieża z 1698, odrestaurowany w 1876. Kościół został zniszczony w 1945, odbudowano go w latach 1975–1980, już jako katolicki. Wnętrze świątyni częściowo w stylu renesansowym. Na wieży blendy w kształcie krzyży, nad kruchtą figurka z XIX w^[7].
cerkiew św. Mikołaja – dawna neoklasycystyczna kaplica baptystyczna z drugiej połowy XIX wieku. Świątynia należy do greckokatolickiej parafii św. Mikołaja w Baniach Mazurskich.

Inne

W Baniach Mazurskich poza obiektami sakralnymi znajduje się kilka domów z początku XX wieku przy ulicy M. Konopnickiej.

Kościół św. Antoniego Padewskiego w Baniach Mazurskich
Cerkiew św. Mikołaja w Baniach Mazurskich
Zabytkowa willa, ul. M. Konopnickiej 22

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2349
↑ Wieś Banie Mazurskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 12 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Polska 2017 : atlas samochodowy 1:200 000 dla profesjonalistów. Barbara Gawrysiak, Bartosz Kunowski, Maria Radziwonowicz, Paweł. Radziwonowicz, Wydawnictwo Kartograficzne KOMPAS, Dom Wydawniczy PWN Kompas. 2017. [dostęp 2021-02-21].
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑ Jan Bałdowski „Warmia i Mazury, mały przewodnik” Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 51–52.
↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 349.

Bibliografia

Andrzej Wakar i Bohdan Wilamowski, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1968.
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 209

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Baniach Mazurskich. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2349

[2] Wieś Banie Mazurskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 12 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[4] Polska 2017 : atlas samochodowy 1:200 000 dla profesjonalistów. Barbara Gawrysiak, Bartosz Kunowski, Maria Radziwonowicz, Paweł. Radziwonowicz, Wydawnictwo Kartograficzne KOMPAS, Dom Wydawniczy PWN Kompas. 2017. [dostęp 2021-02-21].

[MP-5] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).

[6] Jan Bałdowski „Warmia i Mazury, mały przewodnik” Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 51–52.

[mapa2007-7] Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 349.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]