Pirfenidon

związek chemiczny

Pirfenidon (łac. pirfenidonum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy pirydyn podstawionych grupą karbonylową mający w swojej strukturze pierścień benzenowy.

Pirfenidon
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C12H11NO

Masa molowa

185,22 g/mol

Wygląd

żółty proszek

Identyfikacja
Numer CAS

53179-13-8

PubChem

40632

DrugBank

DB04951

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

L04AX05

Stosowanie w ciąży

kategoria C[4]

Jeden z dwóch leków zarejestrowanych w leczeniu samoistnego włóknienia płuc.

Występowanie

edytuj

Pirfenidon jest syntetycznym związkiem chemicznym i nie występuje naturalnie[6].

Historia

edytuj

W 1972[7] Shreekrishna Gadekar odkrył podczas badań nad pochodnymi pirydonu, że pirfenidon ma właściwości przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne oraz obniża poziom kwasu moczowego i glukozy we krwi[6]. W 1992[8] Solomon Margolin stwierdził, że pirfenidon podawany doustnie jest skutecznym lekiem antyfibrotycznym u szczurów[6]. W 2001[9] przerwano w Japonii pierwsze randomizowane badanie nad pirfenidonem i ze względu na jego skuteczność zalecono jego natychmiastowe wprowadzenie do leczenia[10]. W 2007 prawa patentowe do leku w Europie i USA odkupiła od firmy Marnac frima InterMune (w 2014 przejęta przez Roche[11]). W Europie lek został zarejestrowany w 2011[12] po opublikowaniu wyników kolejnych badań[10] przeprowadzonych w Japonii [13] oraz międzynarodowych bliźniaczych dwóch badań Capacity[14]. Ze względu na pozytywne wyniki tylko jednego z dwóch badań Capacity FDA, odmówiła zarejestrowania leku w USA[10]. W 2011 pierwszy lek generyczny pirfenidonu wprowadziła na rynek w Indiach firma Cipla pod nazwą Pirfenex[6]. W Stanach Zjednoczonych pirfenidon została zarejestrowany 15 października 2014(jednocześnie z nintedanibem)[15], po przeprowadzeniu badania Ascend oraz metaanalizy badań Ascend i Capacity, które dały jednoznacznie pozytywne wyniki w zapobieganiu spadku FVC[10].

Zastosowania

edytuj

Wskazania

edytuj

Pirfenidon jest wskazany w leczeniu łagodnej do umiarkowanej postaci idiopatycznego włóknienia płuc u osób dorosłych[16].

Mechanizm działania

edytuj

Mechanizm działania pirfenidonu jest nieznany. Pirfenidon zmniejsza proliferację fibroblastów, wytwarzanie białek i cytokin związanych z włóknieniem oraz zwiększoną biosyntezę i gromadzenie macierzy pozakomórkowej w odpowiedzi na cytokinowe czynniki wzrostu, takie jak transformujący czynnik wzrostu beta (TGF-β) i płytkopochodny czynnik wzrostu (PDGF)[16].

Interakcje

edytuj

Pirfenidon jest substratem dla cytochromu P450 w 70–80% dla podjednostki CYP1A2 i jego stosowanie z jej silnymi inhibitorami może zwiększyć ekspozycję na pirfenidon. Podjednostki CYP2C9, 2C19, 2D6 i 2E1 cytochromu P450 uczestniczą w metabolizmie pirfenidonu w mniejszym stopniu[16].

Leki, których stosowanie jednocześnie z pirfenidonem, może prowadzić do niekorzystnych interakcji lekowych[4][16]: abirateron, amiodaron, chloramfenikol, ciprofloksacyna, enoksacyna, etynyloestradiol, flukonazol, fluoksetyna, fluwoksamina, metoksalen, meksyletyna, paroksetyna, peginterferon α-2b, propafenon, fenylopropanoloamina, tiabendazol, zileuton.

Podczas leczenie pirfenidonem należy unikać soku grejpfrutowego oraz palenia tytoniu[16].

Przeciwwskazania i środki ostrożności

edytuj

Istnieją następujące przeciwwskazania stosowania leku oraz sytuacje, gdy zaleca się zachowanie ostrożności[16]:

Działania niepożądane

edytuj

Działania niepożądane stwierdzone podczas badań klinicznych[16]:

Zaobserwowane działania niepożądane
Układ Działanie
niepożądane
Częstość
występowania
Zakażenia i zarażenia zakażenie układu moczowego częste
zakażenie górnych dróg oddechowych
Krew i układ limfatyczny agranulocytoza rzadkie
Układ odpornościowy obrzęk naczynioruchowy niezbyt częste
Metabolizm i odżywianie jadłowstręt bardzo częste
utrata apetytu częste
zmniejszenie masy ciała
Psychiczne bezsenność częste
Układ nerwowy ból głowy bardzo częste
zawroty głowy częste
somnolencja
zaburzenia smaku
letarg
Układ naczyniowy uderzenia gorąca częste
Układ oddechowy duszność częste
kaszel
kaszel z odkruszaniem
Układ pokarmowy dyspepsja bardzo częste
nudności
biegunka
choroba refluksowa przełyku częste
wymioty
wzdęcie
dolegliwości brzuszne
bóle brzucha
bóle w nadbrzuszu
dolegliwości żołądkowe
zapalenie błony śluzowej żołądka
zaparcia
rozdęcia brzucha
Wątroba i drogi żółciowe zwiększenie aktywności AlAT częste
zwiększenie aktywności AspAT
zwiększenie aktywności GGTP
hiperbilirubinemia w połączeniu ze zwiększeniem aktywności AlAT i AspAT rzadkie
Skóra i tkanka podskórna fotodermatoza bardzo częste
wysypka
świąd częste
rumień
suchość skóry
wysypka rumieniowa
wysypka plamkowa
wysypka swędząca
Urazy, zatrucia i powikłania po zabiegach oparzenie słoneczne częste

Dawkowanie

edytuj

Dawkowanie w różnych sytuacjach klinicznych przedstawia się następująco[16]:

W przypadku przerwania leczenia na 14 dni lub więcej należy ponownie rozpocząć leczenie od dwutygodniowego okresu stopniowego dostosowywania dawki do zalecanej dawki dobowej.

Osoby dorosłe

edytuj
Dzień terapii Dawkowanie Dawka dobowa
[mg]
1-7 trzy razy dziennie po 1 kapsułce 801
8-14 trzy razy dziennie po 2 kapsułki 1602
od 15 dnia trzy razy dziennie po 3 kapsułki 2403

Pacjenci w podeszłym wieku

edytuj

Nie ma konieczności dostosowywania dawki leku.

Dzieci i młodzież

edytuj

Pirfenidonu nie należy stosować u dzieci w wieku do 18 lat, ponieważ nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności produktu leczniczego.

Zaburzenia czynności nerek

edytuj

Nie ma konieczności dostosowywania dawki pirfenidonu u pacjentów z niewielką i umiarkowaną niewydolnością nerek:

Klirens kreatyniny Dawkowanie
30–80 ml/min

dawka bez zmian

<30 ml/min

nie stosować

Zaburzenia czynności wątroby

edytuj
Skala Childa-Pugha Dawkowanie
A

dawka bez zmian

B

dawka bez zmian

C

nie stosować

Wpływ na prowadzenie pojazdów

edytuj

Pirfenidon może wywoływać zawroty głowy i zmęczenie, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Ciąża i okres karmienia piersią

edytuj

Ciąża

edytuj

Brak danych dotyczących stosowania pirfenidonu w ciąży, jednakże wobec wykazania w badaniach przedklinicznych wydłużenia czasu ciąży i zmniejszenia przeżywalności płodów zwierząt laboratoryjnych, zaleca się unikanie stosowania produktu pirfenidonu w okresie ciąży.

Okres karmienia piersią

edytuj

Nie ma danych dotyczących przenikania pirfenidonu i jego metabolitów do mleka ludzkiego, jednakże wobec wykazania w badaniach przedklinicznych przenikania do mleka zwierząt laboratoryjnych, podczas karmienia piersią należy przerwać leczenie pirfenidonem.

Sposób zażywania

edytuj

Pirfenidon jest podawany trzy razy na dobę, doustnie, razem z posiłkiem. Kapsułki należy połykać w całości (nie wolno ich rzuć lub kruszyć), popijając wodą[16].

Przedawkowanie

edytuj

Brakuje specyficznych danych dotyczących postępowania w przedawkowaniu pirfenidonu[17].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Pirfenidone, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB04951 (ang.).
  2. a b c d e Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej Pirfenidone SC-203663. Santa Cruz Biotechnology. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
  3. Pirfenidone. ChemIDplus. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
  4. a b Drugs and Supplements Pirfenidone (Oral Route). Mayo Clinic. [dostęp 2015-12-04].
  5. a b c Esbriet 267 mg Hard Capsules. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
  6. a b c d Y. Gan, E.L. Herzog, R.H. Gomer. Pirfenidone treatment of idiopathic pulmonary fibrosis.. „Ther Clin Risk Manag”. 7, s. 39–47, 2011. DOI: 10.2147/TCRM.S12209. PMID: 21339942. 
  7. Shreekrishna M. Gadekar: 5-Methyl-1-phenyl-2-(1H)-pyridone compositions and methods of use. [dostęp 2015-12-03]. (ang.).
  8. Solomon B. Margolin: Composition and method for reparation and prevention of fibrotic lesions. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).
  9. A. Azuma, T. Nukiwa, E. Tsuboi, M. Suga i inni. Double-blind, placebo-controlled trial of pirfenidone in patients with idiopathic pulmonary fibrosis.. „Am J Respir Crit Care Med”. 171 (9), s. 1040–1047, 2005. DOI: 10.1164/rccm.200404-571OC. PMID: 15665326. 
  10. a b c d M. Myllärniemi, R. Kaarteenaho. Pharmacological treatment of idiopathic pulmonary fibrosis – preclinical and clinical studies of pirfenidone, nintedanib, and N-acetylcysteine.. „Eur Clin Respir J”. 2, 2015. DOI: 10.3402/ecrj.v2.26385. PMID: 26557253. 
  11. Roche to Acquire InterMune for $8.3 Billion. The Wall Street Journal, 2014-08-24. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).
  12. InterMune Receives European Union Approval for Esbriet® (pirfenidone). PR Newswire Association, 2011-03-03. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).
  13. H. Taniguchi, M. Ebina, Y. Kondoh, T. Ogura i inni. Pirfenidone in idiopathic pulmonary fibrosis.. „Eur Respir J”. 35 (4), s. 821–829, Apr 2010. DOI: 10.1183/09031936.00005209. PMID: 19996196. 
  14. P.W. Noble, C. Albera, W.Z. Bradford, U. Costabel i inni. Pirfenidone in patients with idiopathic pulmonary fibrosis (CAPACITY): two randomised trials. „Lancet”. 377 (9779), s. 1760–1769, 2011. DOI: 10.1016/S0140-6736(11)60405-4. PMID: 21571362. 
  15. FDA approves Ofev to treat idiopathic pulmonary fibrosis. FDA News Release, 2014-10-15. [dostęp 2015-10-29]. (ang.).
  16. a b c d e f g h i Charakterystyka Produktu Leczniczego Esbriet 267 mg kapsułki twarde. EMA. [dostęp 2015-12-01].
  17. Prodcit monograph Esbriet. Roche. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).