Pinczyn
Pinczyn – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Zblewo[4][5].
| wieś | |
 Kościół i cmentarz w Pinczynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
102–142 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2023) |
2706[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
83-251[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GST |
| SIMC |
0177017[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Zblewo  | |
 53°57′43″N 18°20′49″E/53,961944 18,346944[1]
| |
Pinczyn leży przy linii kolejowej nr 203 Tczew – Kostrzyn. Na łące (teren prywatny)[6] obok toru kolejowego leży głaz narzutowy – pomnik przyrody przyniesiony niegdyś przez lodowiec, zwany Kamieniem diabelskim (obwód 14 m, wysokość 2,20 m). Miejscowość ma charakter ulicówki. Przez wieś przepływa rzeka Piesienica. Pinczyn, wraz z sąsiednimi Zblewem i Bytonią tworzy zwarty obszar osadniczy o charakterze małomiasteczkowym.
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Elżbiety. W Pinczynie działa KS Meteor Pinczyn, Wiejski Dom Kultury oraz Ochotnicza Straż Pożarna. Poszczególne części wsi posiadają nazwy własne (Babie Doły, Kiwity, Kolonie Pinczynek i Scieki).
W latach 1954-1961 wieś była siedzibą gromady Pinczyn, po jej zniesieniu w gromadzie Semlin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
W miejscowości jest przystanek kolejowy Pinczyn.
Etymologia nazwy
edytujNazwa wsi pochodzi od przezwiska Pinka lub od określenia pieniek, z gwarową wymową pinek. Najprawdopodobniej pierwotnie nazwa wsi brzmiała Pieńki, gwarowo Pinki i stopniowo zmieniała się w Pinczyn. Być może nazwa ma związek z nazwą rzeczki Piesienicy, od której miało powstać nazwisko Pyszyński. Mieszkańcy wywodzą nazwę wsi od połączenia dwóch zniekształconych słów: „piencz (pincz w znaczeniu pięć) synów”.
Historia wsi
edytujOd 2 listopada 1906 r. do 26 IV 1907 r. w szkole elementarnej w Pinczynie miał miejsce strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. W strajku wzięły udział następujące dzieci: A. Zadurski, M. Zimmermann, M. Piotrowski, R. Smukała, T. i A. Wołoszykowie, W. Kwaśniewski, R. Ciecholewska, M. Kozłowska, E. i M. Piesikówny, J. Urban, L. i M. Rozkwitalscy, A. Nowicka, C. Belczewski. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, obejmującej Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską i ziemię lubawską. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[7].
Ludność
edytujWedług Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Pinczyn to 2 706 z czego 50,4% mieszkańców stanowią kobiety, a 49,6% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 22,3% mieszkańców gminy.
61,9% mieszkańców wsi Pinczyn jest w wieku produkcyjnym, 25,5% w wieku przedprodukcyjnym, a 12,6% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada we wsi Pinczyn 61,6 osób w wieku nieprodukcyjnym[8].
Sport
edytujWe wsi działa Klub Sportowy Meteor Pinczyn[9]. Klub w sezonie 2023/24 występuje w B klasie.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 101291
- ↑ Wykaz mieszkańców w Gminie Zblewo - dane aktualne na 31.12.2023 r., [w:] www.zblewo.pl [online] [dostęp 2024-07-25] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 926 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Pinczyn – Diabelski kamień, diabelska droga. kociewiacy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)]..
- ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906-1907, Gdańsk 2009, s. 221.
- ↑ Wieś Pinczyn (pomorskie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-02-03] (pol.).
- ↑ Skarb - Meteor Pinczyn [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-02-03].
Bibliografia
edytuj- Edyta Wiśniowska, Pinczyn, Gdańsk 1981.
- Katarzyna Sturmowska, Jeszcze zaświeci słoneczko... Wokół pamiętnika Franciszki Powalskiej z Pinczyna, Starogard Gdański 2013.
Linki zewnętrzne
edytuj- Ochotnicza Straż Pożarna w Pinczynie
- Pinczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 164.